زردی نوزادان که قدیم ترها آن را به عنوان یرقان میشناختند و امروزه به آن ایکتر نوزادی یا Neonatal Jaundice یا هیپربیلی‌روبینمی نوزادی می گویند، بیماری نسبتاً شایعی است و شایع ترین علامت آن زرد شدن پوست نوزادان است.
یک توضیح ساده در مورد این بیماری این است که چون کبد نوزاد هنوز تکمیل نشده است، قابلیت دفع بیلی روبین اضافه از خون را ندارد و این موضوع باعث زردی نوزاد می شود.
اما به عنوان یک توضیح دقیق تر باید بگوییم که وقتی سطح بیلی روبین نوزاد به مقداری بیشتر از 34 میکرومول در لیتر یا 2 میلی گرم در لیتر برسد، احتمالاً زردی قابل مشاهده خواهد بود. با اینحال زمانی که باید نگران بود سطح بیلی روبین بیش از 18 میلی گرم در دسی لیتر است.
عوامل متعددی در ایجاد زردی نوزادی وجود دارد که در بین آنها می توان به:
اشاره کرد، با اینحال عوامل دیگری نیز در بروز این بیماری نقش دارند. مثلاً نوزادان غیر ترم (نوزادان متولد شده در قبل از هفته 38 بارداری) نیز مستعد ابتلا به ایکتر نوزادی می باشند.
تشخیص معمولاً به سه روش انجام میشود:
در این حالت زردی در پوست نوزاد مشخص است و رنگ پوست او تغییر کرده است. معمولاً افراد وارد و قدیمی ها با نگاه کردن به پوست نوزادان این مشکل را متوجه میشوند. مثلاً ممکن است زردی را در پوست زیر چشم نوزاد مشاهده کنند و یا حتی متوجه شوند که کمی سفیدی چشم نوزاد زرد شده است.
با اینحال این روش دارای خطای بسیار بالا است و خصوصاً در مورد نوزادانی که رنگ پوست آنها ذاتاً به زردی می زند، تشخیص صحیح بسیار سخت است.
پزشکان معمولاً برای تست زردی نوزاد از دستگاه بیلی روبین متر استفاده می کنند. این دستگاه را روی پوست میگیرند و دستگاه عددی را به آنها نشان می دهد که نشان دهنده میزان زردی نوزاد و یا عدم زردی او می باشد.
این روش نیز شامل خطا می باشد و ممکن است خصوصاً در مورد نوزادانی که پوست تیره دارند، خطا تولید کند.
در این روش که مطمئن ترین نوع آزمایش است و خطا ندارد، خون نوزاد مورد آزمایش قرار می گیرد و عدد دقیق میزان بیلی روبین خون او در آزمایش مشخص می شود.
پزشک این عدد را در نموگرام زردی نوزاد می گذارد تا مشخص شود با توجه به ساعت تولد او، وزن و گروه خونی او مادر، آیا نوزاد در وضعیت امن قرار دارد یا خیر.
زردی نوزاد به راحتی قابل درمان است، اما اگر اقدام به موقع صورت نگیرد و زردی درمان نشود می تواند خطرات جدی ایجاد کند.
با اینحال اگر زردی به موقع درمان نشود ممکن است موجب آسیب رسیدن جدی به سلول های مغزی شود که متعقباً مشکلات جبران ناپذیری را به وجود می آورد که برخی از آنها عبارتند از:
زردی درمان نشده گاهی حتی ممکن است به مرگ نوزاد مبتلا شود، با اینحال درمان به موقع و صحیح همیشه از این مورد جلوگیری می کند.
درمان ایکتر نوزادی معمولاً به سه روش عمده انجام میشود.
در این روش پزشک تشخیص می دهد که نوزاد برای درمان در بیمارستان بستری شود و بنابراین او را برای فتوتراپی تحت مراقبت می گیرند.
فتوتراپی یا تاباندن نور به نوزاد روشی است که در آن از مهتابی های خاصی برای شکست بیلی روبین در خون نوزاد استفاده می شود.
فتوتراپی در بیمارستان معمولاً گران است و در عوض شما حمایت کامل تیم پزشکی را خواهید داشت.
این روش فرق چندانی با روش قبل ندارد و فقط پزشک نوزاد با توجه به درجه زردی او تشخصی می دهد که نیازی به درمان در بیمارستان نیست و از پدر و مادر می خواهد که یک دستگاه فتوتراپی برای درمان زردی نوزاد در منزل اجاره کنند.
دستگاه های فتوتراپی در منزل نوع کوچک شده دستگاه های زردی در بیمارستان هستند، هر چند که از این دستگاه ها در بیمارستان ها نیز استفاده می شود.
در این روش شما نوزاد را زیر دستگاه قرار می دهید و در مدتی که پزشک خواسته است دستگاه را روشن می کنید. مثلاً ممکن است به صورت دو ساعت زیر دستگاه و یک ساعت استراحت عمل کنید.
این روش ارزان تر از فتوتراپی در بیمارستان است و همچنین نوزاد شما از عفونت های بیمارستانی نیز در امان می ماند.
در صورتی که درمان به فتوتراپی و یا روش های مشابه جواب ندهد، پزشک دستوری را مبنی بر تعویض خون نوزاد صادر می کند. این عمل در بیمارستان انجام می گیرد.
زردی نوزادان بیماری شایعی در بین نوزادان تازه متولد شده است که براحتی قابل درمان است. با اینحال عدم توجه به درمان آن می تواند موجب بروز خطرات جدی برای نوزاد شود.
ژنتیک، نوزادان غیرترم، دختر و برخی موارد دیگر در بروز زردی تأثیر دارند.
درمان زردی شامل فتوتراپی در بیمارستان یا منزل و تعویض خون می شود.
