طبق آمار ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی سالانه 7 میلیون نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. 3 میلیون از این مرگ و میرها به دلیل آلودگی هوای داخل خانه و 4 میلیون از آنها مربوط به آلودگی هوای شهری است.
علاوه بر انسان‌ها، آلودگی هوا تاثیر مخربی روی زندگی دیگر موجودات زنده مثل جانوران و گیاهان هم دارد. در میان میان احتمالا سوالات مختلفی برای شما این سوال پیش بیاید. مثل اینکه:
در ادامه این مقاله به بررسی بیشتر آسیب‌های مختلف آلودگی هوا بر زندگی موجودات زنده می‌پردازیم، همراه ما باشید.
به ترکیبات شیمیایی که کیفیت هوا را کاهش می‌دهند، آلاینده‌های هوا گفته می‌شود. از جمله آلاینده‌های هوا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کربن مونوکسید گازی بی رنگ، بی بو و بدون مزه است که از سوزاندن سوخت‌هایی مثل بنزین، نفت، چوب و ... ایجاد می‌شود. مونوکسید کربن هم برای گیاهان و هم برای جانوران سمی است، همچنین برای افرادی که در فضایی بسته قرار دارند ممکن است کشنده باشد. تاثیر این آلاینده سمی بر روی بدن بسته به شدت کربن مونوکسیدی که فرد در معرض آن قرار گرفته به صورت زیر است:
کربن دی اکسید گازی بی رنگ و بدون بو است که به طور طبیعی در هوا و آب وجود دارد. نکته اینجاست که غلظت بالای این آلاینده درد سر ساز شده و باعث گرم شدن کره زمین می‌شود. در صورت تنفس غلظت زیادی از این گاز ممکن است یک یا چند علائم زیر در بدن دیده شود:
گاز ازن آلاینده‌ای متشکل از 3 اتم اکسیژن است و از واکنش شیمیایی بین اشعه خورشید، گازهای آلی و اکسیدهای نیتروژن آزاد شده توسط اتومبیل ها، نیروگاه ها و سایر منابع به وجود می‌آید، تولید می‌شود. این آلاینده گازی باعث ایجاد مه دود شده و در طولانی مدت منجر به از بین رفتن گیاهان می‌شود. گاز ازن هم مثل آلاینده‌های دیگر باعث بروز برخی بیماری‌ها در بدن می‌شود:
کلیک کنید و درباره انواع آلاینده‌ها و نحوه کنترل آنها بیشتر بخوانید
این ترکیبات حاوی کربن هستند و به سادگی از حالت جامد به بخار یا گاز تبدیل می‌شوند. ترکیبات آلی فرار توسط سوختن بنزین، ذغال، حلال‌ها و چسب‌ها آزاد شده و تاثیر زیادی روی آلودگی هوا می‌گذارند.
این آلاینده‌ها در هوای گرم حجم بیشتری داشته پس بیشتر تنفس می‌شوند و خطر بیشتری برای سلامتی دارند و ممکن است باعث بروز بیماری‌های زیر شوند:
ذرات معلق ترکیبی از جامدات و مایعات مختلف مثل کربن، مواد شیمیایی آلی پیچیده، سولفات‌ها، نیترات‌ها، گرد و غبار معدنی و آب معلق در هوا است. این ذرات از رسیدن نور خورشید به سطح زمین جلوگیری می‌کنند، در نتیجه گیاهان انرژی کمتری برای فتوسنتز داشته و در نهایت این ذرات کل اکوسیستم را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
برخی از این ذرات میکروسکوپی و برخی به اندازه‌ای بزرگ هستند که می‌توان آنها را با چشم غیر مصلح دید. ذرات PM 10 و PM 2.5 از انواع خطرناک آنها هستند. هر چه مدت قرار گرفتن در معرض ذرات معلق، طولانی‌تر یا غلظت این ذرات در هوا بیشتر باشد، تاثیرات خطرناک‌تری بر سلامتی دارد. برخی از این بیماری‌ها را بشناسیم:
آلودگی هوا برای همه ما خطرناک است. با این حال افرادی که در دسته‌های زیر قرار می‌گیرند، در معرض خطرات بیشتری هستند:
برای بهبود این وضعیت چه کارهایی می‌توان انجام داد؟ چطور می‌توانیم به عنوان یک فرد در کاهش آلودگی هوا موثر بوده و از خطرات آن در امان باشیم؟
خوشبختانه راهکارهای ساده‌ای وجود دارد که انجام دادن آنها می‌تواند به کاهش آلودگی هوا و محافظت از ما در مقابل آلودگی کمک کند، در ادامه همراه ما باشید تا با روش‌های موثر کاهش آلودگی هوا آشنا شویم:
استفاده از گیاهان تصفیه کننده هوا می‌تواند به کاهش آلاینده‌هایی مثل آمونیاک، فرمالدئید و بنزن که منجر به خارش، سرماخوردگی یا احساس سوزش در چشم‌ها می‌شوند کمک کنند. ناسا برای هر 30 مترمربع، دو تا سه گلدان 20 تا 25 سانتی متری را توصیه می کند. بنابراین استفاده از گیاهان به تنهایی کافی نیست، اما در حدف برخی از آلاینده‌ها موثر خواهد بود.
برخی از گیاهان تصفیه‌کننده مناسب عبارتند از:
درباره استفاده از گیاهان تصفیه کننده آپارتمانی روی کلیک کرده و بیشتر مطالعه کنید
طبق تحقیقات انجام شده در زمینه آلودگی هوا، مشخص شده که کیفیت هوا در محیط‌های بسته به مراتب پایین‌تر از محیط‌های باز است. توصیه ما برای افرادی که زمان زیادی را در خانه سپری می‌کنند، این است که پنجره‌های خانه را باز کرده تا به قول معروف هوا عوض شده و سطح CO2 کاهش پیدا کند.
جاروبرقی و تمیز کردن وسایل خانه هم به از بین بردن آلودگی داخل خانه کمک کرده و گرد و غبار روی اثاثیه را از بین می‌برد، بهتر است حداقل یک بار در هفته این کار را انجام دهید. اما به این نکته دقت کنید که کار مهم دیگری که باید برای تمیز کردن خانه خود انجام دهید، تمیز کردن مرتب و منظم فیلترهای هوا روی سیستم‌های تهویه، بخاری و جاروبرقی است.
در زمستان‌ها معمولا رطوبت خانه‌ها به ۱۰% می‌رسد و این یعنی همه ما در جایی مثل صحرا زندگی می‌کنیم! همچنین زمان بیشتری را در خانه سپری می‌کنیم و همین امر باعث می‌شود که ابتلا به آنفولانزا در دوره از سال بیشتر باشد. به نقل از CNN رطوبت پایین به زنده ماندن ویروس کمک می‌کند. در این گزارش آمده خانه‌هایی که بین ۴۰ تا ۶۰ درصد رطوبت دارند، فرصت کمتری به ویروس‌ها می‌دهند. توصیه می‌شود که یک رطوبت سنج در خانه داشته باشید و رطوبت خانه را به وسیله آن کنترل کنید. برای کنترل بهتر رطوب خانه نیز می‌توانید از رطوبت ساز و دستگاه بخور استفاده کنید.
ما بیش از نود درصد روز را در محیط‌های بسته مانند خانه یا محل کار سپری می‌کنیم. در این میان خرید دستگاه تصفیه هوا موثرترین راهکار برای پاکسازی هوا خانه به شمار می‌روند. البته بازار دستگاه‌های تصفیه هوا، اقیانوسی بی‌انتها است و ممکن است در هنگام انتخاب یک دستگاه تصفیه هوا باچالش‌هایی رو به رو باشید.
توصیه ما اینست که با توجه به ضرر‌هایی که دستگاه‌های ازن‌ساز و لامپ‌های UV دارند، حتما از دستگاهی استفاده کنید که از فیلتراسیون سه مرحله‌ای مبتنی بر فیلتر هپا و کربن‌اکتیو استفاده می‌کنند.
ترک سیگار یکی از موثرترین راه‌های کاهش آلودگی و در امان ماندن از آلاینده‌های خطرناک است. بر اساس پژوهش‌های انجام شده توسط دانشمندان، سیگار چیزی حدود 4000 آلاینده شیمیایی مضر دارد و یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا محسوب می‌شود. پس با ترک کردن یا کم کردن مصرف سیگار هم به سلامت خود و هم به سلامت اطرافیان کمک کنیم.
استفاده از ماسک یکی از روش‌های موثر برای محافظت از افراد در مقابل آلودگی هوا است. چرا که در آنها از لایه‌های فیلتر‌دار استفاده شده است، در نتیجه یک تنفس سالم را برای فرد به ارمغان می‌آورند.
آلودگی هوا امروزه تبدیل به بخشی از زندگی روزمره ما شده است. این در حالی است که چنین مشکلی مانند غول سیاهی روی زندگی ما، حیوانات و گیاهان سایه انداخته و باید قبل از این که دیر شود کاری برای بهبود آن انجام دهیم.
برای حل این مشکل در کوتاه مدت، همانطور که اشاره شد، راهکارهای مختلفی برای کاهش اثرات آلودگی هوا وچود دارد. به طور مثال استفاده از دستگاه تصفیه هوا، کاهش رفت آمد در روزهای آلوده و استفاده از گیاهان تصفیه‌کننده هوا می‌تواند به حفظ سلامتی ما کمک کند.
اما در بلند مدت، تنها مسئولیت پذیری هر یک از ما، تغییر سبک زندگی و همکاری و همراهی دولت‌ها با مردم است که می‌تواند چنین مشکلی را به حداقل برساند. یادمان نرود که همه ما در برابر نسل آینده مسئولیت سنگینی بر عهده داریم. پس لازم است هر چه سریع‌تر، از خودمان شروع کنیم و هر کاری، هرچند کوچک که از دستمان برمی‌آید را انجام دهیم.
