نوجان مهر
نوجان مهر
خواندن ۹ دقیقه·۴ سال پیش

انواع آلودگی‌های هوا کدامند؟ چه راهی برای مقابله با آلودگی هوا وجود دارد؟


در امان ماندن از آلودگی هوا و بیماری‌های ناشی از آن دغدغه اغلب مردم دنیا است. بر اساس فهرست منتشر شده از سوی سایت iq air امروزه 100 کشور دنیا با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند. در این فهرست ایران هم در رتبه 27 آلودگی هوا قرار دارد.

بنابر آمار سازمان جهانی بهداشت، سالانه دست کم 7 میلیون نفر در اثر عفونت در دستگاه تنفسی و سرطان ناشی از آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. زنگ خطر جدی آلودگی هوا باعث شده که بسیاری به دنبال راه حل‌های کوتاه مدت و بلند مدت رفع این مشکل باشند. اما انواع آلودگی هوا چیست؟ برای مقابله با آلودگی هوا چه راهکارهایی وجود دارد؟ در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا به بررسی انواع آلودگی هوا و راهکارهای مقابله با آن بپردازیم.

آلودگی هوا در اثر آلاینده‌های طبیعی چگونه اتفاق می‌افتد؟

آلودگی طبیعی هوا اغلب بدون دخالت انسان و در اثر تغییرات طبیعت اتفاق می‌افتد.

طوفان و گرد و غبار از جمله آلودگی‌های طبیعی است. در کشور ما هم در استان‌های جنوب غربی و جنوبی طوفان‌های گرد و غبار رخ می‌دهد که بطور عمده  ناشی از گرد و غبار صحرای عراق و بیابان عربستان است.

دود و خاکستر ناشی از آتش سوزی جنگل‌ها و آتشفشان هم مقادیر زیادی از آلاینده‌ها را وارد هوا می‌کند. آلاینده‌های ناشی از آتش سوزی جنگل معمولا کربن دی اکسید و کربن مونو اکسید است. فعالیت‌های آتشفشانی هم آلاینده‌هایی مانند اسید سولفوریک، اسید کلرئیدریک و اسید فلوروئیدریک را وارد جو می‌کند.

فرآیند پوسیدگی منابع گیاهی و حیوانی شامل گازهای ناشی از تخمیر و تجزیه، مانند متان است. همچنین گرده گل‌ یا ذرات مختلف مرتبط با گیاهان هم می‌توانند باعث ایجاد آلودگی در محدوده مشخصی شوند که برای انسان خوشایند نیست.

آلودگی هوای در اثر آلاینده‌های غیر طبیعی چگونه اتفاق می‌افتد؟


آلاینده‌های غیر طبیعی آلوده کننده هوا اغلب به دست بشر پدید آمده‌ اند.

  • حمل و نقل یکی از اصلی‌ترین فعالیت‌های بشر است که باعث ایجاد آلودگی هوا می‌شود. احتراق داخلی و حتی ناقص انواع سوخت‌ها آلاینده‌هایی مانند کربن مونوکسید، اکسید گوگرد، اکسید نیتروژن، مواد شیمیایی آلی مانند هیدرو کربن‌ها  و ذرات معلق را وارد هوا می‌کند.
  • گرم کردن ساختمان‌ها،  فعالیت‌های ساخت و ساز و تخریب از دیگر عوامل آلودگی هوا در شهرها هستند. در نتیجه سوزاندن سوخت‌های فسیلی مجموعه‌ای از گازها و ذرات معلق وارد هوا می‌شوند. تخریب و ساخت و ساز ساختمان‌ها هم باعث پخش شدن مواد شیمیایی مانند آزبست می‌شود. همچنین ذرات ریز مواد و مصالح ساختمانی هم توسط باد جا به جا می‌شوند که برای ریه‌ها مشکل ساز است.
  • سوزاندن و دفن زباله‌ها با توجه به ترکیبات آن‌ها باعث تولید مقادیر زیادی گاز متان، گازهای سمی و ذرات معلق وارد جو می‌کند.
  • سیگار کشیدن منجر به آزادسازی مواد شیمیایی آلی و غیر آلی می‌شود. سیگار کشیدن در محیط‌ بسته میزان این آلاینده‌ها را در فضای بسته افزایش می‌دهد. در نتیجه برای اطرافیان که در معرض دود هم باشند سرطان زا و خطرناک است.
  • نیروگاه‌ برق با سوخت ذغال سنگ یا مازوت باعث افزایش فلزاتی چون آرسنیک، جیوه، سرب  ترکیبات آلی و هیدرو کربن‌ها در هوا می‌شوند.
کلیک کنید و درباره عوامل آلودگی هوا بیشتر بخوانید

منابع آلودگی هوا در محیط‌های باز کدامند؟

کشاورزی و انتشار گاز آمونیاک، دود اگزوز وسایل نقلیه، نیروگاه‌ها، فرآوری و استخراج از معدن برخی از منابع ایجاد آلودگی در محیط‌های شهری و باز هستند. مه دود فتوشیمیایی یکی از پدیده‌هایی است که در اثر افزایش میزان آلاینده‌ها در هوا اتفاق می‌افتد. عامل اصلی ایجاد این مه تیره رنگ نیروگاه‌ها و ماشین‌ها هستند.

آلودگی شهرها در روزهای گرم تبدیل به مه دود فتو شیمیایی و در روزهای سرد بصورت وارونگی هوا وجود دارد. ترکیب این آلودگی‌ها بطور کلی باعث سوزش چشم، کاهش دید، بیماری‌های تنفسی و پوستی می‌شود.

راهکارهای کوتاه مدت و بلند مدت رفع آلودگی هوا در فضای شهری چیست؟

رفع آلودگی در فضای باز شهری می‌تواند با توجه به شدت آلودگی و نوع آلودگی متفاوت باشد. تجربیات موفق بسیاری از کشورها مانند فرانسه، چین، انگلستان و آمریکا در زمینه کنترل میزان آلاینده‌ها موجود است. با استفاده از این تجربیات می‌توان راهکارهای مناسب و موثری ارائه داد.

راهکارهای کوتاه مدت رفع آلودگی در فضای شهر

در کوتاه مدت به کارگیری روش‌های زیر به کاهش آلاینده‌ها کمک می‌کند:

  • اجرای طرح زوج و فرد مقطعی
  • محدودیت تردد هواپیماها و کنترل تولید و انتشار کربن دی اکسید
  • گاز سوز کردن خودروها
  • دور کردن صنایع سنگین و آلاینده از شهرها
  • ممنوعیت تردد خودروهای سنگین و فرسوده داخل شهر
  • کاهش تردد خودروهای تک سرنشین

راهکارهای بلند مدت پاکسازی هوای شهرها

در بلند مدت، نیاز به راهکارهایی داریم که استفاده از سوخت‌های فسیلی و دیگر ابزارهای آلاینده‌ساز را به حداقل برسانیم. بنابراین استفاده از موارد زیر در پاکسازی هوای شهرها نقش مهمی دارند:

  • گسترش و بهبود وسایل نقلیه شهری
  • تعویض خودروهای فرسوده و از رده خارج
  • گسترش فضای سبز و کاشت درختان
  • جایگزین کردن خودروهای برقی
  • افزایش مسیرهای دوچرخه سواری
  • کنترل و استاندارد کردن آلاینده‌های صنایع بشدت آلاینده مثل آهن، پتروشیمی و سیمان
وقتی هوا آلوده است برای حفظ سلامتی خود چه کنیم؟ کلیک کنید و درباره این موضوع مطالعه کنید

10 منبع آلودگی هوا در محیط‌های بسته را بشناسید


بسیاری از آلاینده‌هایی که در فضای باز وجود دارند در فضای بسته خانه یا محل کار هم وجود دارند. اما اغلب فضاهای بسته امکانات مناسبی برای تهویه، تصفیه و ضد عفونی کردن هوا ندارند. به همین دلیل اگر مدت زمان بیشتری در معرض آلودگی‌های فضای بسته باشید خطرناک تر است. اغلب آلاینده‌ها رنگ یا بو خاصی ندارند. در نتیجه به راحتی احساس نمی‌شوند. اما احساس نکردن آن‌ها دلیل بر آلوده نبودن محیط نیست. در اینجا به 10 آلاینده اصلی در محیط‌های بسته اشاره کرده‌ایم:

  1. شوینده‌ها، خوشبو کننده‌ها، اسپری‌ها
  2. پرینترها و دستگاه‌های چاپ
  3. انواع چسب‌، رنگ، ماژیک یا پولیش
  4. آلاینده‌های خارجی مانند دود اگزوز ماشین‌ها
  5. نفوذ بخار یا گاز اجاق یا شومینه
  6. محصولات شامل تنباکو
  7. سیستم سرمایش یا گرمایش
  8. استفاده از وسایل حاوی آزبست
  9. وسایل چوبی و کفپوش
  10. رطوبت یا خشکی بیش از حد محیط


راهکارهای کوتاه مدت و بلند مدت رفع آلودگی هوا در فضای بسته چیست؟

همه ما تقریبا 90 درصد از روز خود را در محیط‌های بسته می‌گذرانیم. به همین دلیل باید به سلامت و پاکیزگی هوایی که تنفس می‌کنیم اهمیت دهیم. بنابراین لازم است در کوتاه مدت و بلند مدت، راهکارهای زیر را در نظر داشته باشیم:

  • استفاده از مواد شوینده، خوشبو کننده و اسپری‌ها را به حداقل برسانید.
  • خانه را مرتب گردگیری کنید.
  • از دخانیات در فضای بسته استفاده نکنید.
  • تا حد امکان از وسایل گرمایشی دیگر به جز شومینه استفاده کنید.
  • پاک کننده‌های خانگی را جایگزین مواد شیمیایی کنید.
  • از گیاهان تصفیه کننده هوا استفاده کنید.
  • برای تهویه آشپزخانه و حمام از هود و هواکش استفاده کنید.
  • از دستگاه تصفیه هوا استفاده کنید.
  • استفاده از آفت کش‌ها را به حداقل برسانید.
  • رطوبت محل را متعادل نگهدارید.

از چه گیاهانی برای تصفیه هوای محیط‌های بسته استفاده کنیم؟


هوای داخل خانه یا محیط کار، گاهی می‌تواند تا 30 برابر آلوده‌تر از هوای بیرون باشد. هوا با گذر از منفذهای ریز خاک و با استفاده از موجودات میکر.سک.پی موجود در خاک تصفیه می‌شود. در مرحله بعد هوار آلوده توسط ریشه یا برگ جذب و تبدیل به مواد مغذی برای گیاه می‌شود. همچنین باید توجه داشت که هر گیاه برای جذ

ب انواع مختلفی از آلاینده‌ها مناسب است.

گیاه پوتوس (pothos)

گیاه پوتوس برای از بین بردن آلاینده‌های خانگی بسیار مناسب است. نگهداری از این گیاه کاری سختی نیست و به راحتی در آب یا خاک رشد می‌کند. پوتوس برای از بین بردن آلاینده‌های بنزن، فرمالدئیده و زایلن موجود در رنگ‌ها، شوینده‌ها و ضدعفونی‌کننده‌ها و چسب‌ها گزینه مناسبی است.

گیاه سرخس  (Boston Fern)

سرخس یک گیاه خود رو است. برای رشد خوب گیاه بهتر است آن را در معرض نور غیر مستقیم خورشید قرار دهید و خاک آن را دائما مرطوب کنید. مرطوب کردن برگ‌های گیاه و کوتاه کردن ساقه‌های سرخس در فصل سرما به نگهداری بهتر گیاه کمک می‌کند. سرخس زایلن‌ها و فرمالدئیدها را به خوبی پاکسازی می‌کند.

نخل آرکا (Areca palms)

برای نگهداری از گیاه آرکا به فضای نسبتا زیادی نیاز دارید. اما فراموش نکنید که قدرتمندترین گیاه برای از بین بردن آلاینده‌ها در محیط بسته نخل آرکا است. این گیاه از بین برنده بنزن، کربن مونوکسید، فرمالدئید، زایلن و تری کلرواتلین است که در خوشبو کننده‌ها و اسپری‌ها وجود دارند. برگ‌های آن برای حیوانات خانگی و انسان خطری ندارد و نگهداری آسانی دارد.

گیاه آلوئه ورا


آلوئه ورا در محیط نسبتا گرم و با نور کافی به خوبی رشد می‌کند. برگ‌های این گیاه مانند یک سنسور شما را از کیفیت هوای محیط با خبر می‌کنند. بطوری که با زیاد شدن مواد سمی و آلاینده‌ها در محیط خال‌های قهوه‌ای رنگی روی برگ‌ها پدید می‌آیند. آلوئه ورا برای تصفیه فرمالدئیدها که در کرک پارچه، فرش یا مبل، خوشبوکننده‌ها و شوینده‌ه وجود دارند مناسب است.

گیاه سانسوریا (Sansevieria trifasciata)

سانسوریا برای رشد به محیط روشن و تابش مستقیم نور خورشید نیاز دارد. این گیاه نیازی به آب فراوان ندارد و تا ارتفاع دو متر رشد می‌کند. گیاه سانسوریا هم برای از بین بردن آلاینده‌های فرمالدئید، بنزن، زایلن و تری کلرو اتیلن که پیش‌تر به آن اشاره کردیم مناسب است.

گیاه آگلونما (Aglaonema)

راحت‌ترین گیاه برای نگهداری در خانه یا محل کار آگلونما است. این گیاه برای رشد نیار به شرایط خاصی ندارد و به هر محیطی عادت می‌کند. آگلونما مواد سرطان‌زا فرمالدئید و بنزن را تصفیه می‌کند. برای رسیدگی بیشتر به این گیاه آن را در خاک خوب و مرطوب نگهدارید و با کود مناسب تغذیه کنید.

آیا استفاده از گیاهان تصفیه کننده هوا به تنهایی کافی است؟


بر اساس مطالعات ناسا، به طور متوسط در 167 متر مربع باید 15 تا 18 گلدان قرار داد تا هوای محیط به کیفیت مطلوب برسد. یعنی باید در هر 9 متر مربع 15 تا 18 گلدان لازم است. رسیدگی به تعداد زیادی گلدان وقت و انرژی می‌خواهد. از طرفی بسیاری هم جای کافی یا نور مناسب نگهداری گیاه را ندارند. علاوه بر این‌ها برای پاکسازی همه آلاینده‌ها باید انواع مختلفی از گیاهان را نگهدارید که سخت و مشکل است.

در این میان یکی از راهکارهای مقرون به صروفه و مناسب برای جایگزین کردن تهویه هوا، استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوا است. یک دستگاه تصفیه هوای مناسب و باکیفیت می‌تواند تا 99% از آلاینده‌های موجود در هوا را جذب خود کند.


تنها چالش به کارگیری این راهکار، بازار بسیار متنوع دستگاه‌های تصفیه هوا است. احتمالا اگر تصمیم به خرید یک دستگاه تصفیه هوا بگیرید، ابتدا به دلیل تنوع بالای محصولات، کمی سردرگم شوید. با این حال با دانستن چند نکته ساده می‌توانید دستگاه تصفیه هوای مناسبی را انتخاب کنید.

جمع بندی

یکی از جدی‌ترین خطرهایی که امروزه سلامت انسان‌ها را تهدید می‌کند آلودگی هوا است. راهکارهای زیادی برای در امان ماندن از آلودگی هوای بیرون خانه وجود دارد. برای مثال ماسک زدن می‌تواند تا حد زیادی از ورود ذرات معلق به ریه جلوگیری کند. اما اوضاع زمانی تغییر می‌کند که صحبت از آلودگی هوا در محیط‌های بسته باشد. انسان‌ها بطور متوسط روزانه 20 هزار بار نفس می‌کشند و بیشتر طول روز را در محیط‌های بسته می‌گذرانند. به همین دلیل در معرض آلودگی هوا ناشی از گرد و غبار، قارچ و کپک، ویروس‌ها و باکتری‌ها قرار دارند.

آسم و آلرژی، بیماری‌های قلبی و ریوی تاثیرات نفس کشیدن در هوای آلوده است. استفاده از یک دستگاه تصفیه هوا در کنار بقیه روش‌های تصفیه هوا مانند نگهداری از گیاهان می‌تواند به حفظ سلامت کودکان و سالمندان و افراد مبتلا به آسم پیش رونده و بیماری‌های ریوی کمک کند.


آلودگی هواسلامتینوجان
به سلامتی خود بیشتر اهمیت دهیم.
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید