در اوایل سال 2020 با شیوع بیماری کرونا در ووهان چین، میلیون‌ها نفر نگرانی زیادی برای ابتلا به این بیماری پیدا کردند. مصرف ماسک و مواد ضدعفونی در تمام دنیا چند برابر شد. همه تلاش می‌کنند تا از هر راهی که ممکن است، اقدامی در جهت پیشگیری از این بیماری کنند.
در این میان یکی از راه‌هایی که درباره آن صحبت‌های زیادی می‌شود، استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوا است. چراکه همانطور که می‌دانید یکی از مهم‌ترین راه‌های انتقال این ویروس از طریق هوا است. استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوا هم مهم‌ترین راه پاکسازی هوا به شمار می‌روند.
حال احتمالا سوالات مهمی پیش میاید که باید پاسخ آن‌ها را پیدا کنیم. سوالاتی مثل اینکه:
منبع این مقاله سایت نوجان است.
دستگاه‌های تصفیه هوا انواع مختلفی دارند. هر یک از فیلترهایی که در دستگاه‌های تصفیه هوای مختلف استفاده می‌شود، به میزان متفاوتی در جذب ویروس‌ها موثر است. در ادامه به بررسی هر یک از این فیلترها می‌پردازیم:
طبق گزارش سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA)، سیستم های حرفه ای UV میتوانند تا حد زیادی محیط را ضدعفونی کنند ولی دستگاه های تصفیه هوای خانگی با لامپ UV کارایی مناسبی ندارند. درواقع بیشتر لامپ های UV به دلیل عبور بسیار سریع جریان هوا از فیلتر، قادر به کشتن باکتری ها نیستند.
به طور کلی با تابش نور لامپ UV به سطح فیلتر، مولکول های گازی آلاینده شروع به انجام واکنش می کنند و پس از تخریب به مولکول های بی خطر تبدیل می شوند. فرآیندی که با اثرات جانبی همراه است. ممکن است در مسیر تبدیل آلاینده ها به مولکول های بی خطر، بعضی از مولکول ها در این فرآیند ناقص واکنش دهند و تبدیل به مولکول هایی ناشناخته و جدید شوند.علاوه بر آن طبق گزارش EPA ذرات متلاشی شده کپک ها و باکتری‌ها نباید در هوا رها شوند چون همچنان مضر هستند. (بویژه بلحاظ آلرژی زایی و بیماری آسم)
بنابراین استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوایی که از فیلتر لامپ UV استفاده می‌کنند بیشتر در مراکز درمانی کاربرد دارند و مصرف خانگی آن‌ها توصیه نمی‌شود.
دستگاه‌هایی که از فیلتر هپا برای تصفیه هوا استفاده می‌کنند، هیچ‌گونه ماده جدیدی را به محیط اضافه نکرده و تنها ذرات آلاینده را از محیط پاکسازی می‌کنند. این نوع دستگاه‌ها قادرند ذرات بسیار کوچک همچون باکتری‌ها و ویروس‌ها را نیز جذب فیلتر خود کنند.
استفاده از این نوع دستگاه‌ها به طور قطع باعث کاهش اثرات آلودگی هوا می‌شود و در واقع وظیفه اصلی این دستگاه‌ها همین است. اما در کنار این موضوع به عنوان یکی از راه‌های مکمل برای کاهش خطرات ویروس‌ها نیز در محیط‌های بسته میتوانند به کار گرفته شوند.
برای برسی این موضوع ویروس کرونا را در نظر می‌گیریم. بر اساس اندازه‌گیری که سایت نجم انجام داده، اندازه یکی از انواع ویروس کرونا 0.12 میکرون است.
در این بین درباره فیلتر هپا گفته می‌شود که این فیلتر تنها ذرات بالای 0.3 میکرون را جذب می‌کند.
فیلتر هپا مانند یک توری عمل نمی‌کند! بلکه در فرایند جذب فیلتر هپا از پدیده‌ای به نام انتشار یا (diffusion) استفاده می‌شود. این فرانید در جذب ذرات بسیار ریز مانند ویروس بسیار موثر است. به گفته ناسا ذرات در این روش تقریبا 100% جذب می‌شوند.
در این روش ذرات آلاینده‌ای که اندازه‌ای کوچکتر از یک میکرون دارند، به دلیل اصابت مداوم با مولکول‌های گازی، تغییر جهت می‌دهند و مسیر نامنظمی را طی می‌کنند. به همین دلیل همین برخورد و با کاهش سرعتشان، به آسانی در دام فیلتر هپا می‌افتند.
بر اساس تحقیقی که توسط گروهی در دانشگاه مینسوتا بر روی فیلتر هپا صورت گرفته، در صورت داشتن کیفیت مناسب، این فیلتر قادر است تا ذراتی با اندازه 3 تا 20 نانومیکرون هم جذب کند. (چیزی حدود 3 تا 20 برابر کوچکتر از ویروس کرونا)
همانطور که در این عکس مشاهده می‌کنید، ذرات ویروس کوچکتر از ذرات PM 2.5 هستند، اما فیلتر هپا با کمک پدیده diffusion آن‌ها را به دام می‌اندازد.
نکته مهم این است که فیلترهپا به احتمال بسیار زیادی ویروس‌ها را به تله می‌اندازد اما ویروس‌ها درجا کشته نمی‌شوند و بر حسب مقاومتی که دارند، وقتی مدتی روی یک بستر نامناسب و عیر زنده قرار بگیرند، از بین خواهند رفت. با این وجود ویروس‌ها تنها روی هوا معلق نیستند و روی سطوح مختلف نیز وجود دارند که دستگاه‌های تصفیه هوا برای روی این دسته از ویروس‌ها کاری نمی‌تواند انجام دهد.
بنابراین به گزارش نیویورک تایمز، فیلتر هپا نه تنها ویروس کرونا، بلکه ویروس‌های بسیار دیگری را هم به دام می‌اندازد و در دوران همه‌گیری کوید 19، استفاده از دستگاه‌های با فیلتر هپا می‌تواند تاثیر مثبتی در پیشگیری از ابتلا به این بیماری داشته باشد.
قیمت دستگاه تصفیه هوای خوب چه قدر است؟ کلیک کنید و درباره این موضوع مطالعه کنید
انتخاب دستگاهی که از فیلتر هپا برای تصفیه هوا استفاده می‌کند، به تنهایی برای بهبود کیفیت هوا کافی نیست! برای آنکه دستگاه تصفیه هوا بازدهی مناسبی داشته باشد، لازم نکات بسیار مهم دیگری را هم هنگام خرید در نظر بگیرید:
فیلترهای هپا و کربن اکتیو در هر دستگاهی ممکن است ظرفیت متفاوتی داشته باشند. در هنگام خرید حتما در مورد ظرفیت فیلترها از فروشنده سوال کنید. یک دستگاه باکیفیت از فیلتر هپایی استفاده می‌کند که بین یک تا دو سال (بسته به میزان آلودگی محیط شما) عمر مفید دارد. همچنین حداقل میزان جاذب کربن به کار رفته باید نزدیک به دو کیلوگرم باشد.
برخلاف ادعای برخی از سازندگان دستگاه‌های تصفیه هوا فیلترهای هپا و کربن اکتیو قابل شست و شو نیستند و پس از پایان عمرشان باید تعویض شوند. این فیلترها پس از پایان ظرفیتشان دیگر نمی‌توانند آلاینده‌های جدید موجود در محیط را جذب خود کنند.
همانطور که گفته شد، بسیاری از برندهای معتبر سازنده دستگاه‌های تصفیه هوا از فیلترهای هپا برای تصفیه هوا استفاده می‌کنند. در این روش تصفیه هوا ابتدا هوا از طریق فن‌ها به درون دستگاه مکیده می‌شود.
بنابراین فن دستگاه تصفیه هوا، تعیین کننده قدرت دستگاه است. برای آنکه هوای اتاق با سرعت مناسبی تصفیه شود، دستگاه به یک فن باکیفیت نیاز دارد.
شرط استفاده از یک فن باکیفیت این است که اندازه دستگاه تصفیه هوا به قدر کافی بزرگ باشد. بنابراین بسیاری از دستگاه‌های تصفیه هوایی که اندازه کوچکی دارند، احتمالا از فن‌های ضعیف‌تری استفاده می‌کنند.
همچنین فیلترهایی که ظرفیت بالایی دارند، معمولا اندازه بزرگتری دارند که در دستگاه‌های کوچک امکان استفاده از آن‌ها وجود ندارد.
بنابراین حتما درباره فن دستگاهی که انتخاب می‌کنید، اطلاعات کافی کسب کنید.
جنس آلودگی در هر شهر و اقلیمی متفاوت است. یک دستگاه تصفیه هوای مناسب باید برای شرایط آب و هوای محل زندگی ما طراحی شده باشد. برای مثال آلودگی شهر اهواز از جنس گرد و خاک درشت (PM10) و ریز (PM2.5) با منشا طبیعی است. در حالی که آلودگی در تهران به دلیل وجود ذرات (PM 2.5) و به دلیل ترافیک سنگین این شهر است.
بخشی از دستگاه‌های وارداتی موجود در بازار ایران، برای اقلیم کشور تولیدکننده این دستگاه‌ها طراحی شده‌اند و ممکن است بازدهی موردنظر را در اقلیم ایران نداشته باشند.
در این میان، استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوای ایرانی (منوط به آنکه اصول تصفیه هوا در آن رعایت شده باشد) می‌تواند بخش بزرگی از این مسئله را حل کند. چراکه این دستگاه‌ها با دانش و تخصص مهندسان ایرانی و برای اقلیم کشورمان طراحی می‌شوند. از جمله این برندها می‌توان به دستگاه تصفیه هوای نوجان اشاره کرد.
انتخاب یک دستگاه تصفیه هوا با توجه به تنوع محصولات موجود در بازار، کاری طاقت فرسا است اما دانستن چند نکته بسیار مهم است:
منبع این مقاله سایت نوجان است.
