در چند سال اخیر، با توجه به مطالعات مختلف، رژیم غذایی گیاهخواری به عنوان یکی از رژیم های غذایی سالم و مورد توجه قرار گرفته است. برخی افراد با تجربه این رژیم غذایی، از اثرات مثبت آن بر سلامت خود حرف می زنند، ولی با توجه به دیدگاه های مختلف در این زمینه، شاید باید به مزایا و معایب گیاهخواری بپردازیم.
در حالت کلی می توان گفت رژیم گیاه خواری دو نوع متفاوت را شامل می شود. در دسته اول که اصطلاحاً لاکتو اوو نامیده می شود، افراد هیچ نوع گوشت، مرغ یا ماهی نمی خورند؛ اما از محصولات حیوانی مانند لبنیات و تخم مرغ استفاده می کنند. از طرف دیگر، وگان ها فرآورده های حیوانی هم نمی خورند و فقط از سبزیجات تغذیه می کنند. هر دو نوع رژیم مواد مغذی کافی را به بدن می رساند، به شرطی که درست اجرا شود. در ادامه برخی مزایای گیاه خواریی را بررسی می کنیم.
حفظ سلامت قلب: با مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان ها مانند غلات کامل، مغز ها، میوه ها و...، خطر ابتلا به بیماری های قلبی کاهش می یابد.
گفته می شود رژیم گیاهخواری می تواند به کاهش وزن کمک کند؛ اما باید در نظر داشت که خوردن سبزیجات به هر شکلی خودش به تنهایی قابلیت کاهش وزن را ندارد. برای رسیدن به وزن ایده آل، نیاز است که در کنار رژیم گیاهخواری، عوامل دیگری مانند ورزش، کنترل مصرف قند و چربی، خواب کافی و کاهش استرس را نیز به عنوان عوامل مهم مدیریت وزن در نظر بگیرید.
ضمناً باید توجه داشت که در رژیم گیاهخواری نیز غذاهایی با مقدار بالای کالری وجود دارد؛ مانند ساندویچ گیاهی با روغن، سالاد با سس های چرب و شیرین و پاستاهای پرپنیر. بنابراین، برای کاهش وزن با رژیم گیاهخواری، باید به مقدار کالری مصرفی خود توجه کنید و از خوردن غذاهای پرکالری پرهیز کنید. همچنین، اگر قصد دارید به وزن ایده‌آل خود برسید، بهتر است با پزشک یا تغذیه شناس مشورت کنید تا رژیم غذایی مناسب برای نیازهای بدنی خود را شناسایی کنید.
گیاهخواری به عنوان یک رژیم غذایی سالم و مناسب، برای حفظ محیط زیست نیز اهمیت زیادی دارد. با کاهش مصرف گوشت و تمرکز بر مصرف محصولات گیاهی مانند میوه، سبزیجات، غلات کامل و ...، می توان به کاهش آلودگی هوا و جلوگیری از گرمایش جهانی کمک کرد. در واقع، تولید و فرآوری گوشت، به ویژه گوشت قرمز، باعث ورود مقدار زیادی کربن دی اکسید به هوا می شود.
به علاوه، اهمیت اخلاقی و علاقه به حیوانات نیز از دلایل دیگری است که بسیاری از افراد را به سمت گیاهخواری سوق می دهد. با عدم مصرف گوشت و دیگر محصولات حیوانی، می توان به کاهش شکنجه و کشتار حیوانات کمک کرد. در واقع، با انتخاب گیاهخواری، می توانید قدمی برای حفاظت از سلامت محیط زیست و حفظ حقوق حیوانات بردارید.
یکی از مزایای قابل توجه گیاهخواری، کاهش هزینه های مربوط به تغذیه است. معمولاً مصرف گوشت، مرغ و ماهی با هزینه بالایی همراه است و حذف آن‌ها از رژیم غذایی ممکن است به صرفه جویی در هزینه‌های شما کمک کند. البته هزینه‌های شما به انتخاب های تغذیه‌ای شما بستگی دارد و برخی جایگزین های گیاهی نیز ارزان نیستند؛ اما به طور معمول، هزینه کلی گیاه خواری کمتر است.
گیاهخواری می‌تواند در کاهش فشار خون نقش مهمی داشته باشد. مطالعات نشان می‌دهد که افرادی که گوشت کمتری مصرف می‌کنند، فشار خون پایین‌تری دارند. غذاهای گیاهی دارای درصد کمتری چربی، سدیم و کلسترول هستند، که می‌تواند به طور مستقیم روی فشار خون تأثیر بگذارد. همچنین، مصرف میوه ها و سبزیجات با پتاسیم بالا می‌تواند در کاهش فشار خون نقش داشته باشد. لذا انتخاب گیاهخواری به عنوان یک رژیم غذایی سالم، می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و حفظ سلامتی شما کمک کند.
قبل از اینکه تصمیم به تغییر رژیم غذایی خود به گیاهخواری بگیرید، باید به دقت تمام جنبه‌ها و پیامدهای آن را مورد بررسی قرار دهید. البته بررسی مثبت و منفی این نوع تغذیه باعث می‌شود تا شما بتوانید تصمیم درستی را درباره آن بگیرید. حذف فرآورده‌های حیوانی در برنامه گیاهخواری می‌تواند تأثیرات مثبتی بر سلامت شما داشته باشد، اما این موضوع بستگی به انتخاب صحیح منابع غذایی دارد. مصرف شکلات، سیب زمینی سرخ شده، میلک شیک و غیره در رژیم گیاهی امکان پذیر نیست، اما این به معنای عدم وجود ارزش غذایی نیست. مهمترین مشکلات احتمالی گیاهخواری عبارتند از: کاهش وزن، کمبود انرژی و آسیب به سیستم ایمنی در صورت رعایت نکردن تنوع مواد مغذی و منابع پروتئینی لازم.
اگر به مزایا و معایب گوشتخواری و گیاهخواری اشاره کنیم، یکی از نقاط ضعف رژیم گیاهخواری، ناتوانی در جذب پروتئین کافی است. با این حال، رژیم گیاهخواری به شرط رعایت موارد لازم، می‌تواند تمامی مواد غذایی مورد نیاز بدن را فراهم کند. مسئله این است که بعضی از مواد مغذی که عمدتاً در گوشت و دیگر محصولات حیوانی یافت می‌شوند، به سختی از طریق سبزیجات و میوه‌ها قابل جذب هستند.
کمبود ویتامین D و کلسیم به یکی از نگرانی‌های مهم تغذیه‌ای تبدیل شده است. منابع اصلی این مواد شامل ماهی، تخم مرغ و لبنیات هستند. کمبود این دو ماده می‌تواند به مشکلات جسمی جدی و بعضاً غیرقابل برگشت منجر شود. در این موارد، می‌توان با استفاده از محصولات غنی شده با ویتامین و مکمل‌های دیگر کمبود را تامین کرد. همچنین، مصرف مغزها نیز می‌تواند به عنوان یک راه حل ایده‌آل برای جذب این مواد مغذی محسوب شود. از دیگر موادی که برای گیاهخواران به دشواری قابل دسترسی هستند، می‌توان به زینک، امگا ۳ و ویتامین‌های گروه B اشاره کرد.
یکی از مشکلات گیاهخواری، کاهش تنوع در انتخاب‌های غذایی است. با انتخاب این رژیم غذایی، بخش قابل توجهی از مواد اولیه غذاهای مختلف از لیست انتخاب‌های شما خارج می‌شود. این مسئله برای کسانی که عادت به مصرف غذاهای گوشتی دارند، به خصوص دشوار است و پیدا کردن غذاهای جدیدی که هم خوشمزه باشند و هم مواد مغذی لازم را فراهم کنند، زمانبر و سخت است. از طرف دیگر، انتخاب‌های شما در رستوران‌ها و کافه‌ها نیز محدودتر می‌شود.
علاوه بر این، گوشه ای دیگر از معایب گیاهخواری، مشکلات اجتماعی است. اکثر افراد در جامعه هنوز به گوشت و پروتئین حیوانی علاقه‌مندند و گیاهخواران در اقلیت هستند. این موضوع می‌تواند باعث تغییر سبک زندگی و روابط اجتماعی شما شود. به عنوان مثال، در میهمانی‌ها و دورهمی‌ها ممکن است غذاهای گیاهی و نحوه تهیه آن‌ها برای دوستان و خانواده شما عجیب و غریب باشد و این می‌تواند برای شما مشکلاتی را پیش آورد.
یکی از معایب گیاهخواری، استفاده از مواد شیمیایی در پرورش و کشت میوه‌ها و سبزیجات است. بسیاری از سموم و آفت کش‌ها در کشت و پرورش محصولات کشاورزی استفاده می‌شود و ممکن است برای سلامت انسان‌ها خطرناک باشد. این مواد شیمیایی به محصولات رسیده و در نهایت مصرف کننده‌ها نیز منتقل می‌شود. به همین دلیل، گیاهخواران بیشتر از دیگر افراد در معرض این مواد قرار می‌گیرند. استفاده از مواد غذایی ارگانیک می‌تواند مشکل را کاهش دهد؛ اما این مواد گرانتر هستند.
افزایش گرسنگی و افزایش وزن نیز از نکات منفی گیاهخواری است. غذاهای گیاهی کمتر کالری دارند و به همین دلیل، افراد پس از خوردن آن‌ها احساس سیری کمتری دارند. در نتیجه، ممکن است به خوراکی‌های با ارزش غذایی کمتر بیشتر مصرف کنند. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش وزن شود. بهتر است به جای حذف کامل فرآورده‌های گوشتی، آن‌ها را به صورت تدریجی کاهش داده و غلات کامل را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
منبع:
