در بازارهای مالی دنیا قبل از شروع الگو تریدینگ، بازارگردانان، با بهبود نقدشوندگی و حجم بازار، راه را برای استفاده الگو تریدینگ آسانتر کردند. در واقع بازارگردان، کارگزار یا معاملهگری است که با داشتن مجوز لازم و با تعهد به بهبود و افزایش نقدشوندگی، تنظیم عرضه و تقاضا اوراق بهادار معین و تحدید دامنه نوسان قیمت آن، به خریدوفروش سهام میپردازد. در این مقاله به بررسی تاریخچه بازارگردانی الگوریتمی و هزینهها، درآمدها، مشوقها و تعهدات بازارگردانان پرداختهایم.
اولین بازارگردان اختصاصی در سال ۱۹۸۷ در بورس معاملات اختیار شیکاگو رسما کار خود را آغاز کرد. چند سال پس از آن بورسها تصمیم گرفتند که اطلاعات نهانی از جمله عمق کامل سفارشات بازار و اطلاعات تعدیلات و … را در اختیار بازارگردان قرار دهند که این کار موجب کاهش هزینههای بازارگردان میشد. با این حال در سال ۲۰۰۱ به دلیل سود پایین بازارگردانان حتی با در اختیار داشتن اطلاعات نهانی، پاداشهایی برای بازارگردانان در نظر گرفته شد.
مطالعات انجام شده توسط وسترهولم و همکاران، بر روی ۳۲ بورس نشان میدهد که مشکل اصلی بازارهای نوظهور و در حال توسعه، نقدشوندگی و گردش مالی روزانه پایین بوده و وجود سازوکار بازارگردانی موجب کاهش در نوسانپذیری قیمت و هزینههای معاملات میشود. همچنین در سال ۲۰۰۷ وکتارمن ثابت کرد که بازارگردانی به صورت جدی موجب کاهش تنش و شوکهای هیجانی در بازار مالی میشود.
در حال حاضر در بورس نزدک هر شرکت حداقل یک بازارگردان فعال دارد و این در حالی است که بیش از ۵۰۰ شرکت الگوریتمی موفق به دریافت مجوز بازارگردانی خودکار شدهاند. نکته حائز اهمیت این است که هم اکنون در بورسهای دنیا اگر شرکتی بازارگردان فعال نداشته باشد از بازار اخراج و به یک بازار با سطح پایینتر انتقال داده میشود. این نکته اهمیت موضوع بازارگردانی را به خوبی نمایش داده است. بنابراین تاریخچه بازارگردانی به شرح زیر است:
دلایل و نتایج حضور بازارگردان در بازار در شکل زیر به خوبی نمایش داده شده است:
برخی از هزینههای بازارگردان به شرح زیر است:
هر بازارگردان برای اجرای سفارشات خود نیاز به رابط کاربری با یک شرکت OMS دارد که این شرکتها برای استفاده از این رابط کاربری هزینه٬هایی مدنظر است.
پیادهسازی و اجرای الگوریتمهای بازارگردانی نیاز به مقدمات و زیرساختهایی دارد که به طور معمول شرکتهای الگوریتمی نیاز به جدیدترین و بروزترین زیرساختهای نرمافزاری و سختافزاری دارند.
سرورها، حافظههای ذخیرهسازی و شبکههای ارتباطی از زیرساختهای سختافزاری و همچنین هزینههای استقرار، نگهداری، پشتیبانی و مدیریت از دیگر هزینههای زیرساختی است.
در برخی موارد که ناشر قادر به تامین مالی نباشد بازارگردان موظف به تامین مالی است. ممکن است که هزینه تامین مالی حتی در استراتژیهای بازارگردانی موثر باشد.
مدلهای مختلفی برای پوشش ریسک وجود دارد اما در شرایط مختلف، ممکن است مدل٬های مختلف ضرر و زیانی را به بازارگردان متحمل کنند.
گاهی اوقات برخی قوانین، باعث ضرر و زیان بازارگردان میشود، حال آنکه مجبور به اجرای آن میباشد. بهعنوان مثال هنگامی که بازارگردان حس میکند سهم، روند بهشدت نزولی دارد اما مطابق تعهدات خود مجبور به خرید تعدادی برگه سهام میشود.
هزینههای پرسنل و اجرایی به دلیل استفاده از برنامهنویسان مسلط به تکنولوژیهای بروز برنامهنویسی بالاتر از سطح معمول است.
درآمد بازارگردان از موارد زیر حاصل میشود:
مشوقهای یک بازارگردان میتواند موارد زیر باشد:
یکی از محصولات شرکت تحلیلگر امید، سامانه امیدمکس است که امکانات متنوعی را در اختیار بازارگردانان قرار میدهد؛ سادهترین آن، اجرای تعهدات بازارگردان است. همچنین، اغلب سرمایهگذاران علاقهمند هستند تا سهمی را خریداری کنند که نقد شونده و پر معامله است؛ با کمک این سامانه میتوان در حین اجرای تعهدات، الگوریتم نقدشوندگی را اجرا کرد که موجب افزایش نقدشوندگی سهم می شود و اقبال بازار و سهامداران خرد را به سهم بیشتر میکند.
مزایای این سامانه عبارت است از: