پس از آب، چای پر مصرف‌ترین نوشیدنی در جهان است. گیاهی با نام علمی کاملیا سینسیس که ترکیبی از مواد مختلف از جمله کافئین و پلی فنل را داراست. پلی فنل دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی است و مصرف به اندازه آن به بهبود سلامت کمک خواهد کرد. در این مطلب در مورد چای، سورتینگ چای ، دستگاه سورتر چای و به طور کلی در زمینه معرفی بیشتر این نوشیدنی دوست داشتنی صحبت می‌کنیم.
شاید شما جزو آن دسته از افرادی باشید که تنها با چای سیاه آشنایی دارید. اما باید بدانید که این محصول انواع دیگری نیز دارد. تفاوت انواع این محصول به دلیل نوع کشت آنها و عملیات فرآوری متفاوتی است که بر روی هر یک از آنها انجام می¬شود. در واقع درجه اکسیداسیون این محصول است که از آن رنگ، طعم و مزه متفاوتی خلق می¬کند. به طور کلی این محصول در 6 نوع مختلف تقسیم بندی می¬شوند. در شکل زیر 6 نوع این محصول بر اساس درجه اکسیداسیون آنها نشان داده شده است.
این محصول از برگ¬های جوان و تازه جوانه زده گیاه کاملیا سننسیس حاصل می¬شود. این برگ¬های جوان قبل از آغاز فرایند اکسیداسیون چیده می¬شود. اما چرا به آن چای سفید می-گویند؟ علت آن وجود موهای سفید رنگی است که در مرحله چیدن برگ¬های جوان گیاه هنوز بر روی آنها وجود دارد.
بعد از چای سفید کمترین درجه اکسیداسیون مربوط به این محصول است. این محصول کمتر شناخته شده مراحل فرآوری حساس و پیچیده‌ای دارد. بنابراین قیمت آن نیز نسبت به دیگر انواع چای گرانتر است. می¬توان گفت که مراحل آماده سازی آن بسیار مشابه چای سبز است. با این تفاوت که برای تهیه چای زرد باید یک مرحله وقت¬گیر دیگر نیز گذارنده شود.
در تهیه این محصول نیز مانند دو نوع گفته شده در بالا، فرایند اکسیداسیون کامل نمی-شود. بنابراین برگ گیاه رنگ سبز خود را حفظ می¬کند. برگ¬های گیاه بعد از چیده شدن خشک می-شوند. در مرحله بعد با دمیدن هوای گرم همزمان با مالش برگ¬ها رطوبت آنها را تا حد زیادی کاهش می¬دهند و میزان آن را حدودا به نیمی از مقدار اولیه می¬رسانند. در مرحله بعد، با استفاده از دستگاه مالش برگ¬ها مالش داده شده و به شکل کروی درمی¬آیند. اما بعد از عمل غربال کردن، لول برگ¬ها باز می¬شوند. در مرحله بعد مجددا برگ¬ها تحت هوای گرم و مالش قرار می¬گیرند. در این مرحله وزن برگ¬ها بسیار کاهش می¬یابد. در آخرین مرحله مالش مجددا هوای گرم و فشار زیاد برگ¬ها تاب خورده و به شکل قلمی درمی¬آیند.
این محصول که گاهی به آن اولونگ نیز گفته می¬شود، یکی از محصولات تولید شده در کشور چین است. این محصول از اکسیداسیون ناقص جوانه و برگ¬های چای تولید می¬شود. طبع چای اولانگ سرد است. این چای نیز تمام خواص دارویی ذکر شده برای دیگر چایها را داراست. یکی از شاخص ترین ترکیبات این محصول، ال تیانین است که حدود 2/9 درصد وزن خشک آن را تشکیل می¬دهد.
این محصول نسبت به انواع دیگر بسیار رایج و پر طرفدار است. فرایند تولید این محصول در دنیا به دو شکل مختلف رسمی یا ارتدکس و روش غیر رسمی یا C.T.C صورت می¬گیرد. چای-های تولید شده از طریق این دو روش هم در ظاهر و هم در مشخصات با هم متفاوت است. روش تولید این محصول در ایران از روش اول انجام می¬شود. محصول تولید شده به روش ارتدکس برگ-هایی کشیده و در هم پیچیده داشته، در حالیکه چای سیاه تولید شده به روش C.T.C برگ¬های گرد و کروی دارند.
با وجود تولید چای در چندین شهر ایران، اما این محصول دارای وارداتی بیش از صادرات آن است. متاسفانه تا سال 1398 میزان صادرات چای از 40 میلیون دلار تجاوز نکرده است. این در حالیست که در همین مدت میزان واردات این محصول حدود 108 میلیون دلار بوده است. گزارش¬ها نشان می¬دهدکه ایران در سال 2018 هفتمین وارد کننده چای بوده است.
مراکز تولید چای (شهرها) و معرفی محصولات آنها
مهمترین شهرهای تولیدکننده چای ایرانی به ترتیب مربوط به شهر رودسر، املش و لاهیجان است. در شهر رودسر حدود 30 کارخانه این محصول وجود داشته و 20 درصد چای کشور از این شهر تامین می¬شود. در حال حاضر انواع چای سیاه، سبز و سفید در این شهر تولید و عرضه می¬گردد.
کشورهای تولیدکننده و معرفی محصولات آنها
بر اساس آمار سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد بزرگترین تولیدکنندگان چای در جهان به ترتیب شامل چین، هند، کنیا، سریلانکا، ویتنام، ترکیه، اندونزی، میانمار، ایران و بنگلادش می¬باشد. میزان تولید سالانه این محصول در ایران 100580 تن بوده که نسبت به بزرگترین تولید کننده این محصول یعنی چین (2473443) بسیار کمتر است. این در حالیست که ایران دارای شرایط اقلیمی مناسب جهت تولید این محصول است.
بعد از برداشت چای از مزرعه و انتقال آن به کارخانه، چندین مرحله را پشت سر خواهد گذشت. در مرحله اول برگها برای خشک شدن در قسمت خشک کن پهن می شوند. سپس آسیاب و مالش اولیه برگ چای شروع می شود. از این مرحله به بعد چند مرحله خشک کردن و مالش تکرار می‌شود تا به سورت چای برسیم.
سورت یا سورتینگ چای فرایند جداسازی بر اساس تفکیک رنگ و سایز محصول بوده و عمدتا کار دستگاه سورتر؛ جداسازی بر اساس رنگ سبز و سیاه می باشد. اطلاعات بیشتر درباره سورتینگ چای را از وبسایت پندتک می توانید کسب کنید. مقاله کامل درباره چای در این آدرس: چای و دانستی‌های آن
