برای دههها، یک توصیه تقریباً جهانی در اتاقهای پزشکی، بهویژه برای بیماران مبتلا به مشکلات قلبی، صد میکرد: «از نوشیدن قهوه و دیگر نوشیدنیهای کافئیندار پرهیز کنید.» این توصیه بر یک منطق ساده استوار بود: کافئین یک محرک سیستم عصبی مرکزی است، میتواند ضربان قلب و فشار خون را بهطور موقت افزایش دهد و به نظر میرسید که برای قلبی که از قبل با ضربان نامنظم دستوپنجه نرم میکند، آخرین چیزی است که به آن نیاز دارد. بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی (Atrial Fibrillation یا A-fib)، یکی از شایعترین آریتمیهای قلبی، بهویژه به این توصیه توجه میکردند، زیرا هر تپش یا تند شدن ضربان قلب میتوانست نشانهای نگرانکننده از یک حمله جدید باشد.
اما امروز، دنیای علم و تغذیه در حال چرخش است. تحقیقات جدیدی که در معتبرترین مجلات پزشکی جهان منتشر شده، این باور قدیمی را به چالش کشیده و تصویری شگفتانگیز و متضاد را ترسیم میکند: نوشیدن متعادل و روزانه یک فنجان قهوه، نه تنها برای بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی بیخطر نیست، بلکه ممکن است به طور فعال در کاهش خطر بازگشت این اختلال نقش داشته باشد. این مقاله به عمق این یافتههای جدید میپردازد، مکانیسمهای علمی احتمالی پشت آن را کاوش میکند و راهنمایی عملی برای لذت بردن از این نوشیدنی محبوب بدون به خطر انداختن سلامت قلب ارائه میدهد.
فیبریلاسیون دهلیزی (A-fib) چیست و چرا اهمیت دارد؟
قبل از ورود به بحث قهوه، درک عمیقتر بیماری ضروری است. قلب ما مانند یک ارکستر منظم عمل میکند؛ هر بخش در زمان دقیق خود میتپد تا خون را بهطور کارآمد به سراسر بدن پمپاژ کند. در فیبریلاسیون دهلیزی، این هماهنگی از بین میرود. دهلیزهای بالایی قلب (Atria) به جای انقباض منظم، به سرعت و بینظم میلرزند یا «فیبریله» میشوند. این وضعیت را میتوان به یک درامر بیقرار تشبیه کرد که به جای ضربات آهنگین، ضربات پراکنده و آشفته مینوازد.
این لرزش نامنظم باعث میشود خون در دهلیزها به خوبی پمپاژه نشود و در نتیجه خطر تشکیل لخته خون افزایش یابد. اگر این لخته از قلب جدا شده و به سمت مغز حرکت کند، میتواند منجر به سکته مغزی کشنده شود. به همین دلیل است که A-fib یک عامل خطر اصلی برای سکته محسوب میشود. علائم این بیماری میتواند شامل تپش قلب شدید، سرگیجه، تنگی نفس، خستگی و درد قفسه سینه باشد، اگرچه برخی افراد ممکن است اصلاً علائمی نداشته باشند.
مدیریت A-fib شامل کنترل ضربان قلب، پیشگیری از لخته خون (معمولاً با رقیقکنندههای خون) و کاهش عوامل محرک است. و برای سالهای متمادی، کافئین در صدر فهرست این محرکها قرار داشت.
روایت قدیمی: کافئین به عنوان مقصر اصلی
منطقی که پزشکان را به هشدار در مورد مصرف کافئین سوق میداد، کاملاً قابل درک بود. کافئین با مسدود کردن گیرندههای آدنوزین در مغز، اثرات محرک خود را اعمال میکند. آدنوزین یک انتقالدهنده عصبی است که باعث آرامش و خوابآلودگی میشود. با مسدود شدن آن، نوراپینفرین و دوپامین افزایش مییابند که منجر به هوشیاری، افزایش تمرکز و متأسفانه، افزایش موقت ضربان قلب و فشار خون میشود.
برای فردی که قلبش گاهی اوقات مانند یک ماشین بیسرنشین عمل میکند، اضافه کردن یک محرک به این سیستم، به نظر میرسید ایده خوبی نیست. بسیاری از بیماران به صورت تجربی گزارش میکردند که پس از نوشیدن قهوه، تپش قلبشان شدیدتر میشود. این تجربیات شخصی، تقویتکننده توصیه پزشکی برای پرهیز کامل بود. اما آیا این کل داستان بود؟
تحقیق انقلابی: مطالعه DECAF
این پارادوکس، محققان را بر آن داشت تا این رابطه را به طور علمی و در یک کارآزمایی بالینی کنترلشده بررسی کنند. مطالعهای با عنوان هوشمندانه
«DECAF: Does Eliminating Coffee Avoid Fibrillation?»
(آیا حذف قهوه از فیبریلاسیون جلوگیری میکند؟) در نشست انجمن قلب آمریکا و در مجله معتبر «جاما» (JAMA) منتشر شد. این مطالعه یکی از اولین تحقیقاتی بود که به طور مستقیم تأثیر حذف یا ادامه مصرف قهوه را بر بیماران مبتلا به A-fib بررسی کرد.
در این مطالعه، ۲۰۰ فرد مسن مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی از کشورهای آمریکا، کانادا و استرالیا به مدت شش ماه تحت نظر قرار گرفتند. شرکتکنندگان به دو گروه تقسیم شدند:
* گروه اول: مصرف کافئین را به طور کامل متوقف کردند.
* گروه دوم: به مصرف روزانه حداقل یک فنجان قهوه کافئیندار ادامه دادند.
نتایج این مطالعه جامعه پزشکی را شگفتزده کرد . گروهی که به نوشیدن قهوه ادامه داده بودند، در مقایسه با گروهی که قهوه را کاملاً کنار گذاشته بودند، کمتر دچار بازگشت ضربان نامنظم قلب شدند.
برای مطالعه ادامه مقاله به وبسایت ای ماسترو رحیمی : پاسارگاد تاباک - رادیو اسموک - پیپ ژورنال و....مراجعه کنید
