قره کلیسای ماکو (کلیسای تادائوس مقدس یا طاطاووس) به عنوان اولین کلیسای مسیحیت شناخته می شود. این کلیسا در حدود 100 کیلومتری جنوب شهرستان ماکو و در 7 کیلومتری شمال شرق جاده چالدران به قره ضیاالدین در منطقه ای به نام «سیه چشمه» واقع شده است. این مکان اهمیت و ارزش تاریخی معنوی دارد و برای مسیحیان به ویژه ارامنه مکانی بسیار مقدس است. ارامنه هر ساله از اواخر تیرماه تا اوایل مرداد در این کلیسا مراسم های آیینی خود را برگزار می کنند. این تاریخ مصادف با شهادت طاطاووس یکی از حواریون حضرت عیسی (ع) است.
ارزش این کلیسا به قدری است که به همراه دو کلیسای «زور زور» و «سنت استپانوس» در سال 2008 به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شده اند.
در میان کلیساهای تمام دنیا، قره کلیسا، یکی از زیباترین و پرنقش و نگار ترین کلیساهاست. برخی از کتب مثل نوشته های موسیس خورناتس وجود دارد که یکی از مورخین به نام در آن دوران تاریخی ادعا می کنند پس از ورود تادائوس به ایران با هدف گسترش مسیحیت، جانشین پادشاه ارمنستان وی را دستگیر و اعدام می کند؛ در نهایت او را در جایی دفن کردند که برای مسیحیان قداست بالایی داشت که امروزه آن مکان تبدیل به قره کلیسا شده است.
قره کلیسا جایی ست برای تجمع مسیحیان به منظور اجرای مراسم مذهبی مربوط به خودشان.
ساخت این کلیسا را بین قرن های 7 تا 12 میلادی می دانند. همچنین این کلیسا در سال 1334 به عنوان یک اثر طبیعی ملی ثبت گردید. این کلیسا در مرتفع ترین منطقه آذربایجان غربی و در دامنه تپه ای کم ارتفاع ساخته شده است.
قره در زبان ترکی به معنای سیاه است. احتمالا از آن جهت که برای ساخت بخش اولی و اصلی کلیسا از سنگ سیاه استفاده شده است، آن را قره کلیسا به معنای «کلیسای سیاه» گفته اند.
تا قبل از ساخت قره کلیسا، اغلب معابد به شکل مربع ساخته می شدند؛ در حالی که این کلیسا به شکل مستطیلی معماری شده است. دیوارهای دفاعی نیز در دور تا دور کلیسا در نوع خود جالب است. زیرا وجود 5 برج دیده بانی حالتی قلعه مانند را به این کلیسا داده است.
بارزترین ویژگی قره کلیسا استفاده از نقوش هنرمندانه و باظرافت در بخشهای مختلف کلیساست. نقوش شاهنامه بر روی دیوارهای این کلیسا از زیباترین نمونه های نقش و نگار در کلیساهاست.
نقش های برجسته و کنده کاری های هنرمندانه و متناسب، از دیگر نمونه های معماری بی نظیر این بنا است. قسمت خارجی این کلیسا دارای نقوش و طرح های معماری مثل نقش های گل و بوته، تصاویر انسانی، حیوانات و داستان های حماسی می باشد که در مقایسه با سایر کلیساها کم نظیر است. سقف محراب کلیسا با سنگ های مرمر سیاه و سفید تزیین شده است. در داخل محوطه کلیسا نیز چندین سنگ قبر و حوض سنگی دیده می شود.
مساحت قره کلیسا حدود 6285 متر مربع است که با بارو و دیوارهای بلند محصور شده است. این موضوع را در نظر داشته باشید که در بخش های متفاوتی از تاریخ این کلیسا فرو ریخته و مجدد به همت افرادی بازسازی شده است. مثلا در زمان حمله چنگیز مغول و تخریب کلیسا، خواجه نصیر الدین توسی بر مرمت این کلیسا همت گماشت. حتی در سال 1229 توسط عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی شاه قاجار اقدام به بازسازی هایی صورت گرفت ولی با درگذشت عباس میرزا این روند متوقف شد.
قره کلیسا دارای دو بخش قدیمی و جدید است که بخش قدیمی با سنگ های مشکی و تراشیده و بخش جدید با سنگ های سفید ساخته شده است.
گنبد مشکی این کلیسا ارتفاعی معادل 18 متر و گنبد سفید آن 24 متر است. این کلیسا همچنین اتاق هایی را به راهبان، طلبه ها، محققان، اگفته شده، این مجموعه زیرزمین کوچکی نیز دارد که شامل قسمت هایی مانند آشپزخانه، دخمه های نگهداری غذا، ناهارخوری و .... بوده است.
قسمت های اصلی کلیسا شامل محوطه اصلی، برج ناقوس، ورودی، برج، حیاط شرقی، حیاط غربی و انبار می شود.
شما میتوانید برای شهرهای سلماس و خوی بلیط اتوبوس تهیه کنید و به بازدید از چنین بنای باشکوهی اقدام نمایید. قبل از سفر با اتوبوس حتما به بلاگ پایانه سر بزنید!
به دلیل سردسیر بودن منطقه، بهترین زمان سفر برای بازدید، فصل بهار و تابستان است. این نکته را در نظر داشته باشید که امکان حضور افراد غیرمسیحی خصوصاَ در محدوده زمانی اواخر تیر تا اوایل مرداد وجود ندارد. ساعت بازدید از این بنا در نیمه اول سال از ساعت 9 الی 20 و در نیمه دوم سال از ساعت 9 الی 17 می باشد.
