قلعه الموت یکی از مهم ترین قلعه های تاریخی ایران است و مکانی فوق العاده برای دوست داران تاریخ که به کشف و بازدید بپردازند. این قلعه در فاصله 105 کیلومتری شهرستان قزوین و در قسمت شمال شرق گازرخان واقع شده است. علاوه بر تاریخچه دور و دراز این قلعه، طبیعت پیرامون آن نیز جایی ایده آل برای علاقه مندان به طبیعت است. از قلعه الموت می توان دشت گازرخان، دره الموت و رودخانه اندج را مشاهده کرد.
این قلعه مکانی بی نظیر برای عکاسی خصوصاَ در فصل بهار بوده که چشم انداز منطقه حیرت آور است. بازدیدکنندگان در قسمت های مختلف که نمای بهتری دارد به نوبت عکاسی می کنند.
این قلعه در سال 1381 به عنوان یک اثر ملی، ثبت گردید.
قلعه الموت جایی است که در قرن 5 هجری، مقر حسن صباح، بنیانگذار حکومت اسماعیلیان بود. حسن صباح به دلیل رشادت ها و مخالفت سرسختانه اش با سلجوقیان آوازه بسیار بلند و پیچیده ای داشت. قلعه الموت به معنای آشیانه عقاب است که به درستی معلوم نیست از چه زمانی به این بنا الموت گفته اند. بعضی نیز این بنا را به قلعه حسن صباح می شناسند. مسیر رسیدن به این قلعه تقریباَ سخت بوده و نیاز به کوهنوردی دارد اما منظره و هوای مطبوع آن، سختی مسیر را جبران می کند.
البته در زمان قاجار، بر روی صخره صعب العبور این منطقه، پله هایی تعبیه شد که به رفاه شما کمک می کند و حدودا پس از 45 دقیقه پیاده روی می توانید به قلعه برسید.
گفته می شود حسن صباح به مدت 35 سال در قلعه الموت زندگی می کرد. بعلاوه این قلعه در دوران صفوی به عنوان زندان مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین بررسی ها نشان می دهد که قلعه الموت، محل زندگی افراد با مرتبه اجتماعی خاص نیز بوده است.
درون محوطه الموت درخت تاک کهنسالی وجود دارد که می گویند خود شخص حسن صباح آن را کاشته است.
یکی از بهترین راه ها این است که ابتدا به قزوین رفته و بعد به سمت معلم کلایه در 85 کیلومتری الموت بروید. مسیر از معلم کلایه تا الموت، کوهستانی و صعب العبور است و بهتر است آمادگی نسبی داشته باشید. پس از 10 کیلومتر به دوراهی گرمارود-الموت می رسید و از آنجا تابلوهای راهنما، شما را به قلعه الموت خواهد رساند.
شما می توانید اطلاعات تمامی اتوبوس ها به مقصد قزوین و باقی شهر ها را در سایت پایانه مشاهده کنید.
ساخت الموت را به ابتدای دوره اسلامی و توسط شخصی به نام حسن بن زید در سال 246 هجری قمری نسبت می دهند. حسن بن زید، بنیانگذار حکومت علویان در طبرستان در زمان دهمین خلیفه عباسی بود. اطلاعات چندانی تا زمان استقرار حسن صباح در قلعه الموت در دسترس نیست.
پس از آن که حسن صباح از دربار ملک شاه سلجوقی طرد شد، به سمت مناطق مختلف ایران حرکت کرد و با مذهب اسماعیلیه تا حدودی آشنا شد. اوج شناخت مذهب اسماعیلی در زمان مهاجرت او به مصر رقم خورد. حسن صباح پس از بازگشت به ایران به دنبال منطقه ای برای اسکان خود گشت. به منطقه الموت رفت و قلعه آن شهر را تصرف کرد و حتی نقل شده است که مبلغی را بابت بهای قلعه به حاکم آن پرداخت.
حسن صباح به مدت 35 سال به همراه لشکر خود در این منطقه مستقر شدند. حدود سال 654 هجری قمری، هلاکو خان این قلعه را به تصرف در آورد و آن را به تبعیدگاه بدل کرد. گفته شده است که پس از مدتی، عده ای از پیروان اسماعیلیه مجددا قلعه را پس می گیرند.
در دوران صفوی با اعمال برخی تغییرات و ساخت و سازهایی، این قلعه به عنوان زندان حکومتی استفاده می شد. در دوره قاجار متاسفانه با ذهنیت پیدا کردن گنج، قلعه الموت مورد تخریب و غارت جدی قرار گرفت و بخش زیادی از عظمت خود را از دست داد.
گفته شده است در این منطقه باستان شناسان توانسته اند بیش از 100 هزار قطعه سفالی کشف کنند.
این قلعه از 4 طرف مشرف به پرتگاه است و تنها راه ورودی آن در ضلع شمال شرقی آن می باشد که تونلی به طول 6 متر و ارتفاع و عرض 2 متر در همین ورودی وجود دارد.
قلعه الموت در زمان خود یکی از مستحکم ترین و امن ترین قلعه ها محسوب می شده است. این دژ مستحکم سال های زیادی از کارکرد پر اهمیتی برخوردار بوده است. مساحت قلعه بیش از 20 هزارمتر مربع است. به صورت کلی قلعه الموت به دو قلعه بالا و پایین تقسیم می شود که دیوار آن کاملا مطابق با وضعیت ساختاری صخره ها تنظیم شده است. طول قلعه 120 متر و عرض آن متغیر بین 10 تا 35 متر است.
مصالح مورد استفاده در ساخت قلعه شامل سنگ، آجر، کاشی، کلاف های چوبی، سفال و ملات گچ است. این قلعه دارای 4 برج دیده بانی بوده است که امروزه فقط اثر 3 برج را میتوانیم ببینیم. با عبور از تونل ورودی می توان، برج جنوبی قلعه و دیوار جنوب غربی را مشاهده کرد. در بخش جنوبی قلعه قسمت هایی از صخره کنده شده است و شکل اتاقی ساخته شده است که احتمالا اتاق نگهبانی قلعه باشد.
در قسمت شرقی الموت تعدادی آب انبار و آخور به چشم می خورد. در بخش بیرونی قلعه و در کرانه جنوبی آن، خندقی به عرض 2 متر و طول 50 متر حفر شده است. این خندق با آب پر شده است تا هیچگونه راه نفوذی به قلعه ممکن نباشد.
معماری این بنا طوری ست که کمترین احتمال نفوذ بیگانه را به داخل داشته باشد.
با توجه به سردسیر بودن این منطقه و ارتفاع قابل توجهی که دارد بهترین زمان سفر، اواخر بهار و تابستان تا اوایل پاییز است. در زمستان هوا و وضعیت جوی ممکن است به هم ریخته شود و شرایط برای بازدید فراهم نباشد. تهیه بلیط ورودی نیز برای بازدید نیاز است. قلعه الموت از ساعت 9 صبح الی 6 عصر، برای بازدیدکنندگان و توریست های ایرانی و خارجی در دسترس است.
شما می توانید با تهیه بلیط اتوبوس به مقصد قزوین از قلعه الموت بازدید کنید.
