شاید اکثر ما در فضای مجازی و بستر وب تصاویری از آسمان دیده باشیم که یک عکاس موفق به ثبت جرمی با نام کهکشان راه شیری شده.چیزی که تا قبل از آن هیچکدام از ماها آن را در آسمان ندیده بودیم
پس آن از کجا آمده ؟آیا جزو تصویر سازی های عکاس هست؟و یا با نرم افزارهایی مانند فوتوشاپ در عکس قرار داده شده اند؟
پاسخ به این پرسش ها مستلزم آشنایی با چیزی به نام «آلودگی نوری» هست
حدود صد سال پیش تمام مردم سیاره زمین میتوانستند تنها با خارج شدن از خانههایشان منظرهای باشکوه از آسمان شب را نظاره کنند. امروزه اما میلیونها کودک و نوجوان در سرتاسر دنیا هیچگاه منظرهی طبیعی آسمان شب را ندیدهاند و تجربهی دیدن نوار راه شیری را نداشتهاند. این تنها یکی از اثرات پدیدهای با نام آلودگی نوری است که در سالهای اخیر منظره آسمان شب را تغییر داده است.
تاثیرات آلودگی نوری اما تنها به زندگی و حرفهی علاقهمندان به آسمان شب و منجمان محدود نمیشود. پژوهشهایی که در سالهای اخیر انجام شده نشان میدهد که آلودگی نوری علاوه بر تاثیری که روی سلامت گیاهان و جانوران مختف میگذارد میتواند تهدیدی جدی برای سلامتی انسان نیز باشد.
مردم کلانشهرهای ایران بدون شک در سالهای اخیر آلودگی هوا را با تمام وجود حس کردهاند! از سویی دیگر متاسفانه در برخی از نواحی کشورمان با آلودگی آب نیز مواجه هستیم. اما در این میان افراد بسیار کمی هستند که از وجود معضلی با نام آلودگی نوری خبر داشته باشند
آلودگی نوری در واقع با استفادهی نامناسب و یا بیش از اندازه از نور ایجاد میشود. شکی نیست که در دوران کنونی نورپردازی شهرها در شب به بخشی جدانشدنی از زندگی تبدیل شده است. اما کمتر کسی توجه میکند که آیا این نور به درستی استفاده میشود و تنها زمین را روشن میکند یا این که علاوه بر روشنایی محیط اطراف باعث روشنایی آسمان نیز میشود.
واقعیت این است که بسیار از منابع نوری در شب مشکلات متعددی دارند. برخی از منابع نوری بیش از آنچه که باید نور تولید میکنند. گاهی نیز تنها آنچه که باید روشن نمیشود و بخش قابل توجهی از نور به آسمان میرود. در برخی از موارد نیز نورهایی مورد استفاده قرار میگیرند که در واقع نیازی به وجودشان نیست.
تمام اینها باعث اتلاف انرژی میشود که خود یکی از دلایل افزایش بیمورد هزینهها است. اما مشکلات پیش آمده و اثرات آلودگی نوری به این جا ختم نمیشود و متاسفانه باید گفت که آلودگی نوری تاثیراتی جدی در زندگی جانوران، گیاهان و حتی ما انسانها دارد.
در کشور ما نقاطی که دارای آلودگی کم که حداقل ترین فاکتور برای مشاهده کهکشان راه شیری در آسمان است بسیار کم و محدود به نقاطی خاص در بعضی کویرهای ایران شده است.در قسمت دوم این موضوع به شرح آسمان تاریک میپردازیم و با مقایسه عکسهایی که در هر دو حالت وجود و عدم آلودگی نوری گرفته ام بیشتر به معرفی عکاسی از کهکشان راه شیری میپردازم
حدود صد سال پیش تمام مردم سیاره زمین میتوانستند تنها با خارج شدن از خانههایشان منظرهای باشکوه از آسمان شب را نظاره کنند. امروزه اما میلیونها کودک و نوجوان در سرتاسر دنیا هیچگاه منظرهی طبیعی آسمان شب را ندیدهاند و تجربهی دیدن نوار راه شیری را نداشتهاند. این تنها یکی از اثرات پدیدهای با نام آلودگی نوری است که در سالهای اخیر منظره آسمان شب را تغییر داده است.
تاثیرات آلودگی نوری اما تنها به زندگی و حرفهی علاقهمندان به آسمان شب و منجمان محدود نمیشود. پژوهشهایی که در سالهای اخیر انجام شده نشان میدهد که آلودگی نوری علاوه بر تاثیری که روی سلامت گیاهان و جانوران مختف میگذارد میتواند تهدیدی جدی برای سلامتی انسان نیز باشد.-
بخش زیادی از ماجرای کنترل آلودگی نوری به دولتها و مسئولین مدیریت شهری مربوط میشود. اما شهروندان هم میتوانند با کنترل نورهایی که در محیطهای بیرون از خانه استفاده میکنند در کاهش آلودگی نوری سهیم باشند. استفاده از لامپهایی که با کمک سنسور و یا تایمر روشن و خاموش میشوند یکی از راهکارهاست. از سوی دیگر با گذاشتن سرپوش روی لامپها میتوان مانع از تابش مستقیم نور به سمت آسمان شد.
در نهایت با افزایش اطلاعات شهروندان و تبدیل شدن آلودگی نوری به معضلی اجتماعی باید منتظر واکنش دولتمردان نیز بود.
امیدوارم این مطلب براتون مفید بوده باشه
پندار اکبری - زمستان 1402