اگر کافه بازار، دیجی کالا، دیوار و شیپور را نسل اول استارتاپ های ایران بدانیم، از شکل گیری نسل اول استارتاپ ها در ایران بیش از 10 سال می گذرد. این روزها خبر ورود کافه بازار، دیجی کالا، تپسی و شیپور به بورس به گوش می رسد و بسیاری از این شرکت ها تلاش می کنند سهام خود را عرضه عمومی کنند. با حضور
این شرکت ها در بورس می توان گفت چرخه شکل گیری، رشد، بلوغ و عرضه عمومی سهام استارتاپ ها در ایران کامل شده است و می توانیم از موفقیت های جامعه استارتاپی کشور سخن بگوییم. با فعالیت بیش از یک دهه استارتاپ ها در کشور امروز حجم مناسبی از تجربه های موفقیت و شکست به همراه منابع فارسی فراوانی در دسترس است.
نهادهای تشکیل دهنده یک جامعه کارآفرینی موفق تقریباً در بسیاری از استان های کشور ایجاد شده اند. جوانان و مسوولین آشنایی خوبی با مفاهیم این حوزه دارند و قوانین کم کم خودشان را با شرایط کسب و کارهای استارتاپی همراه می کنند. همه اینها نوید فرصت شکل گیری نسل دوم استارتاپ های کشور را می دهند. استارتاپ هایی که سریع تر از نسل اول بتوانند رشد کنند و با استفاده از فرصت های موجود، اقتصاد کشور را بارورتر کنند.
در این بین در اصفهان نیز چند سالی است که نهادهای کارآفرینی مختلف حضور فعال دارند، شتابدهنده ها و فضاهای کار اشتراکی در اصفهان ایجاد شدند، شرکت های سرمایه گذاری خطرپذیر شکل گرفته اند و رویدادهای فراوانی به همت مروجان کارآفرینی برگزار می شود و محیط مهیای بارورتر شدن استارتاپ هاست؛ بنابراین علی رقم رشد منفی اقتصاد در سال های اخیر، تشدید تحریم ها و افزایش ریسک سرمایه گذاری در زمینه شکل گیری استارتاپ ها امروز شرایطمان از 10 سال پیش به مراتب بهتر و فرصت های مناسبی مهیا است.
یک نمونه از این فرصت ها، رویدادهایی چون «رویداد سکوی پرتاب زاینده رود » است. این رویداد چندمین رویداد سرمایه گذاری اصفهان بود و با همراهی سرمایه گذاران زیادی همراه شد. در ابتدا امید و انگیزه تیم ها در دوران ویژه امروز -بحران جهانی ناشی از کرونا و بحران داخلی ناشی از وضعیت اقتصادی- که بسیاری از افراد را به نا امیدی سوق می دهد قابل توجه بود. اینکه همچنان جوان هایی در این کشور به امید فردایی بهتر تلاش می کنند.
اگر بخواهم به طور خلاصه نقاط مثبت تیم ها را ذکر کنم می توانم از افزایش تعداد تیم های فعال با محصول اولیه مناسب، توانایی و دانش ارائه خوب، توجه بسیاری از تیم ها به اهمیت کمک گرفتن از منتور و آشنایی مناسب با مفاهیم ابتدایی استارتاپ ها یاد کنم که به نسبت سال های پیش بهبود چشمگیری داشته است. این بهبود نتیجه بالغ تر شدن جامعه کارآفرینی کشور، افزایش منابع در دسترس و همچنین گسترش نهادهای مؤثر مانند شتابدهنده ها، فضاهای کار اشتراکی و صندوق های سرمایه گذاری است. هرچند همچنان با یک جامعه کارآفرینی پیشرفته فاصله بسیار داریم اما انتظار دیدن تیم هایی با توانایی بیشتر را داشتم.
زمانی که یک تیم تصمیم به ساخت یک محصول دارد باید بداند که مهمترین دارایی خود یعنی زمان را سرمایه گذاری می کند بنابراین فرصت را باید غنیمت شمرد و از این زمان بهترین استفاده را کرد.
شاید دو ضعف بزرگی که من در تیم ها دیدم، کمبود «مطالعه و مشاهده» بود. دانش توسعه محصول در استارتاپ ها در کل دنیا سابقه زیادی ندارد اما به دلیل جذابیت و پرتجربه بودن این فضا منابع فراوانی از روش های آزموده شده وجود دارد و امروز می توان با کمک کتاب ها، کارگاه ها و پادکست ها جلوی بسیاری از اشتباهات را گرفت. یک بنیان گذار نیاز دارد که وقت مناسبی برای مطالعه و یادگیری قرار دهد تا بتواند با صرف کمترین منابع به شکست یا موفقیت برسد! اما با آنکه مفاهیم اولیه را بسیاری از تیم ها مطلع بودن، همچنان ضعف دانش در آ نها حس می شد. علاوه بر دانش پایین، ضعف در مشاهده نمونه های مشابه بین المللی و درس گرفتن از آنها مشهود بود. کسب و کارهای بسیاری در سراسر جهان در حال فعالیت هستند و کسب و کارهای بسیارتری نیز تا به امروز شکست خورده اند. روز اول کسب و کار بیشتر از آنکه ما نیاز به ساختن داشته باشیم، نیاز به مشاهده داریم. کمتر ایده ای در این چند سال دیده ام که نمونه مشابه ای در گوش های از جهان نداشته باشد. پس بنا بر اصل "تجربه را تجربه کردن خطاست"، وقتی ایده ای را شروع می کنیم باید تسلط کافی بر نمونه های مشابه داشته باشیم و از آ نها درس و کمک بگیریم. ضعفی که در بسیاری از این کسب و کارها همچنان وجود داشت و شاید شوق اجرا تیم ها را از این نکته مهم غافل کرده بود.
درنهایت معتقدم برگزاری چنین رویدادهایی موجب پیشرفت جامعه کارآفرینی استان و کشور می شود و برای تیم ها نیز فرصت ویژه ای برای جذب سرمایه، متوجه شدن مشکلاتشان و آشنایی با افراد باتجربه را مهیا می کند.
امیدوارم که تیم های کشور فرصت ها را بهتر دریابند و شاهد افزایش موفقیت های آنها در فضای پر پتانسیل ایران باشیم.
پیمان کاظمی
