?به نظر شما آیا در طول روز میزان رفتارهای اخلاقی افراد تغییر می کند؟ افراد صبح ها اخلاقیتر عمل میکنند یا بعدازظهرها؟
?در پژوهشی، طی چندین مطالعه این موضوع مورد بررسی قرار گرفت. به عنوان نمونه در یک آزمایش تعدادی دانشجو شرکت داشتند. هر دانشجو پشت یک کامپیوتر نشسته بود. صفحه کامپیوتر به دو قسمت تقسیم شده بود و در هر قسمت تعدادی نقطه وجود داشت. از آزمایششوندگان خواسته میشد انتخاب کنند که در سمت چپ صفحه نقاط بیشتری وجود دارند یا در سمت راست. بعد از انتخاب، مبلغی به عنوان جایزه به آنها تعلق میگرفت.
?مشارکتکنندگان بعد از چند بار انجام این بازی و به مرور زمان متوجه میشدند که صرفنظر از اینکه جواب درست داده باشند یا خیر، هر موقع سمت راست را انتخاب میکنند، ۵ دلار به دست می آورند و هر موقع سمت چپ را انتخاب میکنند، نیم دلار. به عبارت دیگر حتی با گفتن جواب غلط و انتخاب سمت راست، ۵ دلار کسب می کردند. این موضوع فرصت دروغ گویی و تقلب را فراهم می آورد.
?نتایج نشان داد که افراد در صبح (۸ صبح تا ۱۲ ظهر) به طور معناداری اخلاقیتر عمل کرده بودند تا بعدازظهر (۱۲ ظهر تا ۶ بعدازظهر) و میزان تقلب در صبح کمتر بود. پژوهشگران، این پدیده را "اثر اخلاقی صبح" نام نهادهاند. نتایج این پژوهش که توسط دکتر مریم کوچکی و یکی از همکارانش انجام شده، در نشریه بسیار معتبر Psychological Science به چاپ رسیده است. با در نظر گرفتن مطالبی که بیان شد به نکات زیر توجه نمائید:
بلافاصله بعد از شروع روز و بیداری افراد، زندگی روزانه نیازمند به کارگیری ظرفیت خود-کنترلی می باشد. اینکه صبحانه چه چیزی بخورند، کجا بروند و چرا، چه چیزی بگویند و به چه کسی، عصبانی بشوند یا نشوند و ... تمام اینها امیال و خواسته های آنها را تنظیم و کنترل می.کند و به مرور زمان از انتخاب کردن و کنترل خودشان خسته می شوند و به همین دلیل هرچه به بعدازظهر نزدیکتر می شوند، رفتارهای غیراخلاقی بیشتری نشان میدهند.
با توجه به مطالب بیان شده در قسمت قبل، تقویت اراده از طریق افزایش ظرفیت خود-کنترلی میتواند بر شدت نتایج به دست آمده تاثیرگذار باشد و احتمال انجام رفتارهای غیراخلاقی در بعدازظهر را کاهش دهد.
یکی از راهکارهای محتمل برای کاهش رفتارهای غیراخلاقی، میتواند استراحت کافی در طول روز و چرت بعد از ظهر باشد.
این یافته به ویژه در سازمانهای خدماتی که بقای آنها وابسته به رضایت مشتری است، بسیار حیاتی میباشد و بنابراین مدیران سازمانها بایستی احتمال افزایش رفتارهای غیراخلاقی کارکنان در ساعات مشخصی از روز را موردتوجه قرار دهند.
در حالت کلی بهتر است اقدامات سازمانی که نیازمند تصمیمگیری های اخلاقی میباشند، ترجیحا در صبح انجام شوند.