مجتبی لشکر بلوکی معتقد است که جامعه ما را می شود به سه به علاوه یک دسته تقسیم کرد.
◾️کوخ نشینان همان کسانی که آنان را مستضعفان می نامیدیم و قول داده بودیم که زندگی شان از این رو به آن رو شود. نشد! بنابراین اسم دیگری برایشان گذاشتیم: اقشار آسیب پذیر. کوخ نشینان همان کسانی اند که جبر روزگار باعث شده گورخوابی، کارتن خوابی، پشت بام خوابی کنند. تن فروشی و دختر فروشی کنند. محض اطلاع عرض کنم: به گزارش تجارت نیوز ساکنان اصطبل، ماهانه دو میلیون و ساکنان گاوداری ماهانه یک و نیم میلیون تومان اجاره می‌پردازند.
◾️کاخ نشینان: ما آن ها را به نام های مختلف می شناسیم. مثلا اگر خاطرتان باشد زمانی می گفتیم سرمایه داران زالوصفت! بعدها عناوین دیگری هم اختراع شدند مانند مرفهان بی‌درد و رانت‌خواران. این ها همان گروهی بودند که قرار بوده قدشان کوتاه شود و یا دست شان از بیت المال یا حق الناس بریده شود.
◾️آپارتمان نشینان طبقه متوسط اقتصادی اند. یا کارمندند، یا کاسب یا کارآفرین. به خاطر درآمد ماهانه یا ارث پدری اکنون یک خانه و یک ماشین دارند تا اینجا به نظر می رسد که وضعیت بهتری نسبت به کوخ نشینان داشته باشند اما از نظر روانی بسیار تحت فشارند: آن ها همیشه نگران آینده، تورم، فرزندان شان و قطعی و وصلی اینترنت و آب و برق هستند. به همین خاطر مردم عصبانی اند: طبق نظرسنجی ایسپا ۵۷٪ نمونه آماری، به میزان کامل، زیاد و تا حدودی در معرض خشم قرار می‌گیرند
مدت ها فکر می کردم که ایراد جامعه ما وجود «کاخ نشینانِ رانت خوارِ فرصت طلبِ خودخواه» است و گهگاهی هم طعنه می زدم به آپارتمان نشینان که در همه جای دنیا طبقه متوسط اقتصادی پیشران اصلاحات اجتماعی اند ولی در این کشور این ها سرشان به زندگی شخصی شان گرم است. بعدها فهمیدم که اشکال در طبقه چهارم است: غارنشینان.
◾️ غارنشینان کمابیش هفت ویژگی دارند:
1) در عرصه اقتصاد؛ فکر می کنند اقتصاد دستورپذیر است و معیشت و تورم را می شود با قیمت گذاری دستوری و یارانه حل و فصل کرد.
2) در عرصه سیاست: فکر می کنند وکیل و کارگزار نیستند بلکه رییس و صاحب اختیارند و بالاخره یک نفر باید برای مردم تصمیم بگیرد نیازی هم به زمینه سازی و توجیه افکار عمومی نیست.
3) در عرصه بین الملل: فکر می کنند کشورهای دیگر باید بر اساس عدالت و اخلاق موضع بگیرند نه منافع ملی. آنها شجاعت را در مخالفت با دیگران می دانند نه در پذیرش واقعیت های بین المللی ولو تلخ. سیاست خارجی در نزد آنان بالذات اهمیت دارد و ربطی به اقتصاد ندارد.
4) در عرصه فرهنگ؛ فکر می کنند مردم را به اجبار می توان به سمت یک سبک زندگی خاص هدایت کرد و نمی دانند اخلاق اجباری نه ارزشمند است نه ممکن.
5) در عرصه تکنولوژی: در حالی که جهان در اندیشه فناوری هایی مانند هوش مصنوعی و بیگ دیتا و چاپ سه بعدی است آنها هم و غم شان بروزترین تکنولوژی فیلترینگ است.
6) در عرصه صنعت: خودکفایی فراگیر را هنوز یک ارزش می دانند.
7) در عرصه دولت: فکر می کنند دولت باید همه کار انجام دهد مدرسه بزند، بیمارستان داری کند، جاده بسازد و .... در نتیجه به جای آنکه بخش مردمی چرخ کشور را بچرخاند همه چیز افتاده به دست دولت ها. دولت به جای آنکه جامعه را توانمند کند به گونه ای که نیاز به یارانه نداشته باشد جامعه را مواجب بگیر بارآورده.
غارنشینی ربطی به جناح سیاسی ندارد و در همه طیفی هستند از اپوزیسیون (مثلا سلطنت طلبان) و پوزیسیون (اصلاح طلبان و اصول گرایان). غارنشین ها محدود به دولتمردان نیستند من و شما هم می توانیم غازنشین باشیم. غارنشینی محدود به ایران هم نیست. در همه کشورهای دنیا پیدا می شوند.
غارنشینان از درون غار جهان را تحلیل می کنند و به غار عادت کرده اند. مثلا آن سالی که گفته شد: حمایت از کار و سرمایه ایرانی! امیدوار بودیم بواسطه این تلنگری که به درستی زده شد برخی از غار بیرون بیایند اما به غار خود بد عادت کرده اند.
آیا همه مدیران غارنشین اند؟ قطعا خیر! بواسطه تعامل با دولتمردان دریافته ام بسیاری در حال تغییر نگرشند. باور کنید مدیران باهوش و خوشفکر کم نداریم. بنابراین می توان امیدوار ماند (البته می دانم متهم می شوم به اینکه جیره خوار حکومتم).
☑️⭕️ تجویز راهبردی
توسعه در گرو تغییر قواعد اداره جامعه و کشور است.
قواعد جمعی چگونه تغییر می کند؟ ذهنیت و پارادایم جدید.
ذهنیت قدیمی چگونه جای خود را به پارادایم جدید می دهد؟ با یادگیری عمیق.
یادگیری عمیق خود به واسطه این سه بدست می آید: تحلیل شکست ها، آموختن از بهترین تجارب جهانی و نشر آگاهی های جمعی. بعید می دانم هیچ کسی از جمعیت با سواد ۱۵ سال به بالا نتواند نقشی در یکی از این سه مکانیزم یادگیری داشته باشد. غارنشینان را باید از غار بیرون آورد کمی طول می کشد تا چشمان شان عادت کند.
