در نظر بگیرید شخصی در فامیل شما وجود دارد که او را دوست ندارید و عقایدش ۱۸۰ درجه با شما تفاوت دارد. حالا آن شخص سعی می‌کند در مورد یک مسئله که اختلاف نظر دارید شما را قانع کند، ولی آن فرد هرچقدر تلاش می‌کند که شما را بیشتر قانع کند، نه تنها هیچ تاثیری روی شما نمی‌گذارد بلکه شما را لجبازتر هم می‌کند و حالا شما حتی از قبل هم بیشتر به درست بودن عقایدتان اطمینان پیدا می‌کنید و در مقابل اندیشه آن فرد بیشتر گارد می‌گیرید!
آزمایشی در آمریکا بر روی دموکرات‌ها و جمهوری‌خواه‌های متعصب انجام شد. به هر دو گروه گفتند شما به مدت سه هفته باید فقط اخبار جبهه مخالف را بخوانید و بشنوید(روزنامه، تلویزیون، کانال‌های خبری مختلف و...). این کار انجام شد و خب انتظار می‌رفت بعد از سه هفته کمی از تعصبات هر دو گروه کم شده و به جناح مقابل تمایل پیدا کنند ولی نتیجه برعکس شد اتفاقا متعصب‌تر از قبل شدند!
پایه و اساس مناظره‌های سیاسی هم همین است. تاحالا دیدید مناظره‌ها به نتیجه‌ای برسند؟ یا یک طرف مناظره قانع شود و بگوید اوکی حق با شماست و شما درست می‌گویید؟ خیر این اتفاق نیافتاده و نمی‌افتد. مناظره‌ها بخاطر این نیست که طرف مقابل را قانع کنند، بلکه بخاطر این مناظره را برگزار می‌کنند که افرادی که راجع به درستی جبهه فکری موافقشان شک دارند، این شکشان به یقین تبدیل شود.
به این پدیده در اقتصاد رفتاری، پس‌زدگی یا اثرمعکوس می‌گویند. اثر معکوس که به آن پس زدگی هم می‌گویند به طور کلی این نکته را بیان می‌کند که اگر با شخصی صحبت کنید که عمیقاً به چیزی اعتقاد دارد و حقایقی را بیان کنید که کاملاً با باور او مغایرت داشته باشد، نمی‌توانید نظر او را تغییر دهید بلکه اتفاقا با این کار کمک می‌کنید باورهای قبلیش را تقویت کنید.
در یک دنیای ایده آل و منطقی، انسان‌ها وقتی با شواهدی مواجه می‌شوند که با عقایدشان تناقض دارد، ابتدا آن را ارزیابی و بررسی می‌کنند و سپس باورهایشان را مطابق آن تطبیق می‌دهند؛ اما در واقعیت اینطور نیست. به جای آنکه افراد در ارتباط با عقایدشان شک و تردید کنند، اطلاعات جدید را نمی‌پذیرند و بیش از پیش روی حرف خودشان می‌ایستند و موضع می‌گیرند.
چرا اثر معکوس اتفاق می‌افتد؟ وقتی کسی با شرایطی رو به رو شود که حس کند نظرات، باورها و عقاید کنونی او اشتباه و غلط است، احساس خطر می‌کند، مخصوصا وقتی که این باورها هویت و ایدئولوژی یک نفر را زیر سوال ببرد. در نتیجه، این احساسات منفی در توانایی پذیرش و آنالیز اطلاعات جدید اثر منفی می‌گذارد و این واقعیت منجر به این می شود که اطلاعات جدید را نپذیرد و در نتیجه، اثر پس زدگی را تجربه کند.
وقتی حس می‌کنید طرف مقابل شما باور غلطی دارد، مستقیما با اطلاعات متناقض، او را به چالش نکشید که بخواهد در مقابل شما گارد بگیرد. به جای این که او را به چالش بکشید، از او بخواهید استدلالش را به شما توضیح دهد و او شما را قانع کند. با این کار خودش متوجه ضعف‌های استدلال خودش می‌شود.
