فناوری یاریرسان بخشی است شامل دستگاههای یاریرسان، سازگار و توانبخش برای افراد ناتوان، که جهت افزایش، حفظ یا بهبود قابلیتهای عملکردی افراد دارای معلولیت استفاده میشود. خدمات فناوری یاریرسان هر خدمتی است که به طور مستقیم به فرد دارای معلولیت در انتخاب، کسب یا استفاده از یک دستگاه فناوری یاریرسان کمک میکند.
معمولا کودکانی که مبتلا به اوتیسم هستند اطلاعات بصری را آسانتر از اطلاعات شنیداری پردازش میکنند. هر گاه با این کودکان از دستگاههای فناوری یاریرسان استفاده میکنیم، از طریق قویترین ناحیهی پردازششان (بصری) به آنها اطلاعات میدهیم. بنابراین انواع متنوع فناوری از ساده تا پیشرفته بایستی در هر جنبهای از زندگی روزانه گنجانده شود تا قابلیتهای عملکردی کودکان اوتیستیک بهبود یابد.
فناوری یاریرسان چگونه میتواند کودکی را که در طیف قرار دارد یاری دهد؟
روند تعیین مناسبترین دستگاهها و خدمات فناوری یاریرسان برای فرزندتان با ارزیابی شروع میشود. این ارزیابی میتواند توسط مدرسهی فرزندتان یا از طریق یک مشاور انجام شود و بایستی هم نقاط قوت و هم چالشهایی که فرزندتان دارد را نشان بدهد. فناوری یاریرسان به کودکتان کمک میکند که مطالب کلاس را به گونهای که برایش قابل درک است، بیاموزد. همچنین میتواند به کاهش موانعی که ممکن است فرزندتان با آن روبهرو شود و مانع قرار گرفتن او در سطحی برابر با همکلاسیهایش شود، کمک کند.
بسیاری از افراد دارای اختلال طیف اوتیسم تصویری فکر میکنند. تمپل گراندین، نویسنده، سخنگو و فردی با اختلال طیف اوتیسم: «تصاویر زبان اول ما و کلمات زبان دوم ما است.» به عنوان متفکران بصری، افراد دارای اوتیسم زمانی که به تصاویر یا کلمات نگاه میکنند اطلاعات را بهتر پردازش میکنند به این دلیل که به آنها کمک میکند که اطلاعات را متصور شوند. فناوری تصاویر را در دسترس افراد اختلال طیف اوتیسم قرار میدهد. گرافیک رایانه توجه آنها را جلب و حفظ میکند.
برخی افراد ممکن است حساسیت شنیداری داشته باشند و برایشان راحتتر باشد که به صداهای پایینتر واکنش نشان دهند. با استفاده از کامپیوتر میتوانیم به راحتی سطوح صدایی مناسب را دانلود کنیم و صدا را متناسب با نیاز فرد تنظیم کنیم. اپلیکیشنهایی وجود دارد که افراد اختلال طیف اوتیسم یا خانوادهشان میتوانند استفاده کنند که به طور اتوماتیک وقتی سطح دسیبل خیلی بالا میرود، صدای هشدار میدهد، یا به فرد اشاره میکند که صدایش خیلی بلند است.
برخی افراد اوتیستیک قادر به ترتیببندی نیستند. فناوری میتواند تعداد مراحل مورد نیاز برای انجام یک کار را کاهش دهد یا نمایش بصری از مراحل آن کار را به ترتیب نمایش دهد. گزینههای ترتیببندی عبارتاند از فهرستی از کلمات چاپ شده، کلمات، تصاویر، فقط تصویر با یا بدون صدا و غیره.
اغلب افراد با اختلال طیف اوتیسم در مهارتهای حرکتی که باعث ایجاد سختی در نوشتن میشود، مشکل دارند. فناوری به کاهش ناامیدی در مورد نوشتن یا نقاشی کمک میکند. استفاده از صفحه کلید، صفحهی لمسی یا اپلیکیشن تبدیل گفتار به نوشتار میتواند این دشواری و ناامیدی را کاهش دهد و در نتیجه لذت فرد از یادگیری را افزایش دهد.
برخی از افراد برای برقراری ارتباط از گفتار استفاده نمیکنند. در مواقع استرس زیاد، ممکن است نیاز به تقویت بیشتری جهت تولید افکار و کلمات کلامی داشته باشند. آنها میتوانند از فناوری به عنوان دستگاه خروجی صوتی استفاده کنند تا بهجای آنها صحبت کند و به آنها کمک کند تا خود را روانتر بیان کنند. کودکان اوتیستیکی که کلام ندارند در صورت مشاهدهی کلمات چاپ شده و تصویر در کنار هم، راحتتر میتوانند کلمات را با تصاویر مرتبط کنند. اینترنت دسترسی نامحدودی به تصاویر و کلمات میدهد! اپلیکیشنهای AAC (روشهای ارتباطی تقویتی و جایگزین) بیشماری، از ساده تا پیشرفته، وجود دارد که برای افراد مبتلا به اوتیسم قابل استفاده است.
تصور میشود برخی از افراد اوتیستیک نمیتوانند همزمان نگاه کنند و گوش دهند. سیستم حسی نابالغ آنها نمیتواند ورودی بصری و شنوایی همزمان را پردازش کند. با استفاده از فناوری، آنها میتوانند به تدریج توانایی خود در استفاده از هر دو یا ایجاد تناوب بین ورودی بصری و شنوایی را افزایش دهند.
برخی از کودکان اوتیستیک یاد میگیرند که به صورت آوایی بخوانند، و برخی دیگر به صورت بصری با کلمات یاد میگیرند. خروجی صدا به تقویت شنوایی کمک میکند و گرافیک کامپیوتر میتواند به دانشآموزان کمک کند تا کلمات را تجسم کنند و در نتیجه مهارت خواندن خود را افزایش دهند.
بسیاری از افراد اوتیستیک در عملکرد اجرایی مشکل دارند و با مهارتهای برنامهریزی و خود مدیریتی دست و پنجه نرم میکنند. باز هم اپلیکیشنهایی وجود دارد که با تقویمها، برنامهها، سیستمهای کاری و غیره به سازماندهی و خود مدیریتی کمک خواهند کرد.
به طور خاص، هنگامی که در کلاس درس استفاده میشود، فناوری یاریرسان به کودکانی که نیاز به پشتیبانی دارند اجازه میدهد محیط اطراف خود را بهتر درک کند، مهارتهای ارتباطیشان را بهبود ببخشد، تعاملات اجتماعی خود را افزایش دهد، مهارتهای توجهی بهتری بسازد، انگیزههایش را گسترش دهد، مهارتهای مدیریتی خود را بهبود ببخشد، با برنامهی درسی کلاس همراه باشد و استقلالش را افزایش دهد.