تطبیق ظاهر قرآن بر مصادیقش چندگونه است:
- مثلا انطباق آیه‌ی «یا أیها الذین آمنوا اتقوا الله وكونوا مع الصادقين (توبه/۱۲۰)» بر گروهی از مؤمنان معاصر نزول این آیه و تمام مؤمنان پس از ایشان.
- سپس مثلا انطباق آیات جهاد بر جهاد نفس و انطباق آیات منافقین بر مؤمنان فاسق؛ که از نوع اول دقیق‌تر است.
- سپس مثلا انطباق آیات گنه‌کاران بر تقصیرات و سهل‌انگاری‌های اهل مراقبه و ذکر و حضور؛ که از دو نوع پیش دقیق‌تر است.
- سپس مثلا انطباق دسته‌ی اخیر آیات بر قصور ذاتی این افراد از ادای حق خداوند؛ که از همه‌ی آن‌چه ذکر کردیم دقیق‌تر است.
پس قرآن مراتبی دارد بر حسب مراتب و مقامات اهلش. چه این که پژوهش‌گران مقامات ایمان و ولایت معانی دقیق‌تری از آن‌چه گفتیم ترسیم کرده‌اند.
الميزان في تفسير القرآن، الطباطبائي، السيد محمدحسين، ج۳، ص۷۲
https://t.me/quranicfragments/17
