در آیات ۱۱۳ تا ۱۱۵ سورهی آل عمران میخوانیم:«اهل كتاب همه يكسان نيستند. گروهى به طاعت خدا ايستادهاند و نشانههای خدا را در دل شب میخوانند و سر به سجده دارند. به الله و روز بازپسين ايمان دارند و «یأمرون بالمعروف و ينهون عن المنكر» و در كارهاى خير پيشتازند و آنان از شایستگانند. و هر كار نیک كه كنند ناديده انگاشته نشود، زيرا خدا به ملاحظهگران آگاه است.»
در این آیات اوصاف بسیار بلند و ستودنی به گروهی از اهل کتاب نسبت داده میشود. اوصافی همچون:
- قائم
- تالي آیات الله آناء الليل
- ساجد
- مومن
- سابق في الخيرات
- صالح
- متقي
هر کدام از این موارد، صفاتی است که میدانیم در قرآن به سادگی به کسی نسبت داده نمیشوند.
اما در میانهی این ویژگیها، صفت عجیبی نیز به چشم میخورد:
- آمر بالمعروف و ناهي عن المنكر
میتوان فهمید که «امر به معروف و نهی از منکر» بر خلاف آنچه در اذهان برخی از ما نقش بسته، به معنای امر به رعایت شریعت مذهب معینی از یک دین معین نیست. بلکه باید به موضوعی اشاره داشته باشد که طبق آیه حد اقل میان خداباوران مشترک باشد.
مثلا اگر مقدمات فوق را بپذیریم، امر به حجاب اسلامی نمیتواند مصداق امر به معروف و نهی از منکر باشد زیرا این دستور، مختص برخی از مذاهب فقهی اسلامی است و طبیعتا چنان که در آیه اشاره شده است، اهل کتاب نمیتوانند به آن امر و از ترک آن نهی کنند.
برای معروفهای مشترک میان خداباوران میتوانیم مثالهای زیر را بیان کنیم که همه موظف به امر و نهی نسبت به آن هستند:
- رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی
- برقراری عدالت سیاسی و اقتصادی و امنیت اقتصادی و جانی
- رعایت عفت (نه لزوما رعایت حجاب یک شریعت خاص)