یکی از بهترین انواع درختانی که می‌توان آن را در خانه پرورش داد و از میوه‌های خوشمزه‌اش استفاده کرد، درخت ترنج است. این درخت بسیار جذاب است و در خانه شما نیز به زیبایی خواهد درخشید. اما اگر با درخت ترنج و میوه خوش‌طعم آن آشنایی زیادی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله زیر را که توسط بهترین فروشگاه آنلاین گل و گیاه تهیه شده است، مطالعه فرمایید. با این کار می‌توانید با درخت ترنج و روش نگهداری آن به طور کامل آشنا شوید.
شناخت گیاه ترنج
ترنج، یکی از قدیمی‌ترین انواع لیمو در سراسر جهان است و به عقیده عده زیادی، مادر تمام لیموهای فعلی! این درخت، یک گیاه همیشه سبز چند ساله است و میوه‌های خوراکی تولید می‌کند. خوبی ترنج این است که می‌توانید آن را در شکل‌های بن‌سای، کوتوله و درختچه‌های تزئینی خریداری کرده و در منزل نگهداری کنید. ترنج در مناطق گرمسیری، نیمه گرمسیری، مدیترانه‌ای و سایر مناطق گرم و مرطوب رشد می‌کند. برگ‌های آن سبز رنگ است و گل‌های سفید با پرچم‌های زرد (و گاهی بنفش) زیبایی آن را تکمیل می‌کنند. میوه ترنج عموما به صورت بیضی است و گاهی نیز شکل خاص و ویژه‌ای ندارد. ترنج از نظر رنگ دارای رنگ‌های مختلف و به رنگ‌های سبز، سبز-زرد و یا نارنجی است. این عضو از خانواده مرکبات پوستی خوراکی دارد، اما به‌دلیل طعم تلخ خود خیلی محبوب نیست، به‌همین‌دلیل پوست ترنج بیشتر در صنایع غذایی و تولید عطر مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر قصد خرید یک درخت، درختچه یا بن سای از نوع مرکبات را دارید و در منطقه‌ای گرم و مرطوب زندگی می‌کنید، پیشنهاد می‌کنیم سراغ خرید ترنج رفته و برای یادگیری روش نگهداری ترنج نیز با این مطلب همراه باشید.
ویژگی‌های اصلی گیاه
شیوه نگهداری درخت ترنج
در این قسمت با توضیح شیوه نگهداری درخت زیبای ترنج، همراه شما خواهیم بود.
روش صحیح آب‌دهی
آبیاری صحیح و کافی، رمز داشتن یک ترنج زیبا با میوه‌های سالم است. در مورد آبیاری در طول نگهداری از ترنج توجه داشته باشید که در زمان تثبیت شدن گیاه در خاک یا به‌عبارتی همان سال اول، گیاه به آبیاری بیشتری نیاز دارد مثلا هفته‌ای یک الی دو بار، اما پس از اینکه ترنج به بلوغ رسید و گیاه توانایی‌های کافی را کسب کرد، مقاومت آن در برابر خشکی نیز افزایش یافته و می‌توانید میزان آبیاری را کاهش دهید. خاک ترنج شما باید در طول ماه‌های تابستان کمی مرطوب بماند، بخصوص برای ترنج‌های جوان، منتها باید مواظب باشید که خاک را غرقاب نکنید، زیرا اینکار منجر به پوسیدگی ریشه و بیماری‌های قارچی خواهد شد. برای مرطوب ماندن خاک اضافه کردن مقداری مالچ زینتی مثل سنگریزه یا خزه موثر است، چراکه می‌تواند سبب کاهش تبخیر آب شده و رطوبت کافی را در سطح خاک و اطراف ریشه حفظ کند.
باتوجه به نیازهای آبیاری گیاه ترنج بهترین روش برای تشخیص زمان صحیح آبیاری، چک کردن خاک قبل از آبیاری است! به این شکل که یک سیخ چوبی یا انگشت اشاره خود را در خاک گیاه فرو ببرید. اگر 3 سانتی‌متر رویی خاک خشک بود، ترنج خود را آبیاری کرده و اگر خشک نبود کمی بیشتر صبر کنید. یادتان چه ترنج را در گلدان کاشته باشید و چه در باغچه باید آن را سیراب کنید. نکته‌ای که در این باره باید به آن توجه داشته باشید نیز این است که اگر از ترنج در گلدان نگهداری می‌کنید باید آب خارج شده از گلدان ترنج خود را نیز دور ریخته و نگذارید داخل گلدان بماند، چراکه سبب مرطوب ماندن بیش از حد خاک و از بین رفتن ریشه گیاه خواهد شد.
به‌عنوان نکته پایانی در مورد آبیاری ترنج گلدانی در طول نگهداری از آن نیز گفتنی است که اگر نمی‌توانید به درستی میزان آب مورد نیاز گیاه را فراهم کنید، از آب دادن زیاد و نامنظم به آن پرهیز کنید، چراکه گیاهان گلدانی بیش از کم آبی، از آبیاری بیش‌ازحد از بین خواهند رفت. دلیل این موضوع نیز واضح است: گیاهان کاشته شده در گلدان بیشتر از همتایان خود در باغچه مستعد ابتلا به پوسیدگی ریشه و بیماری‌های قارچی هستند، به‌همین‌علت باید دقت لازم را در خصوص میزان آبیاری به خرج دهید. اهمیت این موضوع در فصل زمستان بیشتر می‌شود. بنابراین در طول فصول سرد سال در آبیاری دقت خیلی بیشتری به خرج داده و سعی کنید تا حد امکان و تاجایی که به گیاه آسیب نرسد خاک آن را بیشتر خشک نگه دارید.
میزان نور مناسب برای گیاه
ترنج باید روزانه بین 8 الی 12 ساعت نور خورشید را دریافت کند. به‌این‌منظور کنار یک پنجره نورگیر جنوبی با گردش هوای خوب، مکانی عالی برای گلدان ترنج خواهد بود. اما اگر قصد دارید ترنج خود را در خارج از خانه پرورش دهید، مکانی را انتخاب کنید که گیاه را از بادهای شدید حفظ کند. اگر در منطقه شما، زمستان‌های بسیار سرد و یخبندان‌های شدید رخ می‌دهد، ترنج را در بخش جنوب شرقی خانه خود و در کنار یک دیوار محافظ بکارید.
در طول نگهداری از ترنج گلدانی خود درنظر داشته باشید در مواقعی که هوا بیش‌ازحد سرد می‌شود سریعا باید آن را به داخل منتقل کنید و هنگامی که تمامی نشانه‌های سرما از بین رفت، ترنج را به‌آرامی با فضای خارجی منزل آشنا کنید. برای این منظور، آن را برای چند روز در نقطه‌ای با سایه نسبی قرار دهید. سپس آن را به‌آرامی با نور کامل خورشید آشنا کنید. آرام انجام شدن این پروسه بسیار حائز اهمیت است، زیرا انتقال ناگهانی سبب وارد شدن شوک به گیاه شده و سوختن برگ‌ها را در پی خواهد داشت. یک نقطه نورانی با گردش هوای کافی برای ترنج بسیار ایده‌آل است. با این اوصاف، اگر در منزل خود پاسیو، بالکن و تراس دارید می‌توانید ترنج را در آنجا قرار دهید. برای بازگرداندن ترنج به داخل خانه، همین روند را ب‌صورت برعکس انجام دهید. یعنی نور را به مرور زمان کم کرده و سپس آن را به داخل خانه ببرید. یادتان باشد ترنج باید قبل از ظهور اولین نشانه‌های سرما به داخل بازگردد.
بهترین ترکیب خاک برای ترنج
ترنج در خاک گلدان معمولی رشد خوبی خواهد داشت، اما اگر به خاک گلدان مخصوص درختان مرکبات دسترسی دارید، از آن استفاده کنید. خاک ترنج بهتر است کمی اسیدی وph آن بین 6 الی 7 باشد.
از موارد فوق گذشته ویژگی ضروری و بسیار مهم خاک مناسب برای نگهداری از ترنج، قوی بودن زهکشی آن است. خاک ترنج شما باید آب اضافی را به‌خوبی از خود عبور دهد تا ترنج دچار پوسیدگی ریشه و بیماری‌های ناشی از تجمع آب نشود. در طول نگهداری از ترنج از مالچ پاشی سنگین در اطراف آن خودداری کنید، زیرا سبب باقی ماندن رطوبت بیش‌ازحد در خاک خواهد شد. در صورت نیاز به مالچ پاشی کمی سنگریزه می‌تواند کافی و مفید باشد.
بهترین گلدان برای نگهداری گیاه
یک گلدان مناسب برای نگهداری از ترنج باید دارای حفرات زهکشی متعدد بوده و اندازه آن نیز کمی بزرگ‌تر از توپ ریشه باشد. ضمن اینکه می‌توانید کف گلدان را نیز با یک لایه سنگ بپوشانید تا به گردش بهتر هوا کمک کند.
زمان و روش کود دادن به ترنج
در طول بهار و تابستان هر سه هفته یکبار ترنج خود را با استفاده از کود غنی از نیتروژن مخصوص مرکبات تقویت کنید. ضمن اینکه کودهای مخصوص گوجه و سبزیجات نیز می‌توانند تاثیر مشابهی برای ترنج داشته باشند. در پاییز و زمستان اما این میزان را به نصف برسانید و یادتان باشد که استفاده از کودهای متعادل NPK ضمن تقویت گیاه برای داشتن رشدی سالم، تولید میوه را نیز تقویت می‌کند. بنابراین بهتر است برای کوددهی از کودهای متعادل NPK استفاده کنید.
دما و رطوبت مناسب برای گیاه
ترنج نسبت به سرمای هوا بسیار حساس است و باید در بازه دمایی 18 الی 28 درجه سانتی‌گراد زندگی کند. حداقل دمای قابل تحمل برای ترنج 12 درجه سانتی‌گراد است و در طول نگهداری از آن باید را از قرار دادن آن در نزدیکی دستگاه‌های سرمایشی و جاهایی که تغییرات دمایی به‌خصوص کاهش دما زیاد است، خودداری کنید.
درخت ترنج در مناطق گرم و مرطوب بهترین رشد را خواهد داشت ازاین‌رو ترنج جز گیاهانی است که محیط نگهداری از آن مرطوب باشد. ترنج به رطوبت علاقمند است! بنابراین اگر محیط نگهداری از آن خشک است حتما با روش های مختلف افزایش رطوبت برای گیاهان آپارتمانی رطوبت محیط را برای آن افزایش دهید. برای مثال اگر هوای محیط خشک است، با اسپری کردن کمی آب به برگ‌ها می‌توانید کمبود رطوبت را جبران کنید؛ بخصوص در فصل زمستان؛ ضمن اینکه استفاده از دستگاه‌های مرطوب کننده هوا نیز مفید خواهد بود.
در طول نگهداری از ترنج علاوه‌بر پرهیز از قرار دادن ترنج در کنار دستگاه‌های سرمایشی، از قرار دادن آن در نزدیکی وسایل گرمایشی و درب و پنجرههایی که مدام باز و بسته می‌شوند و همچنین در نزدیکی فر نیز خودداری کنید.
روش هرس کردن درخت ترنج
انواع مختلف درخت مرکبات، الگوی رشد متفاوتی دارند. ترنج نیز از این قاعده مستثنی نیست و به‌این‌سادگی نمی‌توان یک قانون کلی برای هرس کردن آن ذکر کرد. ازاین‌رو باید با توجه به نحوه رشد گیاه خود، هرس کردن را برای آن بهینه کنید. هرس اصلی ترنج باید در پایان زمستان و اوایل بهار انجام شود. برای هرس کردن ترنج می‌توانید برای کنترل شکل درخت و تشویق گلدهی، برگ‌ها را جدا کنید. شاخه‌های مرده، شکسته و کم تراکم را نیز با کمک یک قیچی تیز ببرید. علاوه‌براین‌ها حذف پاجوش‌ها را نیز فراموش نکنید. هرس کردن درخت‌های جوان برای تشویق شاخه‌دهی و ساخت اسکلت سالم توسط گیاه، امری ضروری است.
روش تکثیر کردن گیاه
تکثیر ترنج از طریق قلمه زدن به‌راحتی انجام می‌شود. برای این کار به یک چاقوی استریل شده، خاک تازه و استرلیزه (خاک را کمی در ماکروفر قرار دهید تا استرلیزه شود)، ترکیبی که رطوبت را جذب کند مثل خاک پیت، الیاف نارگیل یا پیت ماس و هورمون ریشه‌زنی نیاز خواهید داشت.
برای شروع تکثیر ترنج یک قلمه را از ساقه سالم ترنج جدا کرده و چند روزی آن را در هوای آزاد قرار دهید. سپس قلمه از محل برش خود در هورمون ریشه زنی فرو کرده و آن را در خاکی با زهکشی عالی بکارید. خاک گلدان را با الیاف ترکیب کنید تا بهترین نتیجه حاصل شود. گلدان جدید را همواره مرطوب نگه داشته و آن را در مکان گرم و مرطوب قرار دهید. وقتی قلمه‌تان شروع به رشد تازه کرد و تکثیر موفقیت‌آمیز بود، می‌توانید آن را به مکانی جدید منتقل کنید. فقط یادتان باشد که بهترین زمان برای کاشت ترنج، بهار و تابستان است، پس برای کاشت آن بهتر است فقط در این زمان‌ها اقدام کنید.
آفات آلوده کننده وبیماری‌های احتمالی ترنج
ترنج نیز مثل سایر مرکبات مستعد ابتلا به شته، کنه تار عنکبوتی، شپشک آردی و شپشک معمولی است. از آنجایی که پیشگیری بهتر از درمان است باید همیشه گیاه را چک کرده و قبل از پیشرفت این آفات در گیاه، نشانه‌های اولیه را رصد کنید: زرد شدن، پیچ خوردگی، لوله شدن و ظهور لکه‌های غیرمعمول در گیاه و وجود زوائد چسبناک و شبکه تاری ابریشمی در بین شاخه‌ها از نشانه‌هایی هستند که نشان از بیماری و آفت در گیاه خواهند داشت.
به‌عنوان نکته آخر نیز گفتنی است که باوجود مراقبت و چک کردن دائمی گیاه اگر به هر دلیلی ترنج شما دچار آفت شد برای درمان آن از صابون‌های آفت‌کش / حشره‌کش استفاده کرده یا از روغن‌های باغبانی و روغن چریش کمک بگیرید.
