اجرت: بهاءِ، ارزش، قیمت، مزد
مثل: شبیه، مانند
ایام تصرف: مدتی که ملک در اختیار شخص است.
موروثی: ورثه ای. ملک یا مالی که از شخص فوت شده به وراث وی منتقل می شود.
در حقوق ورثه یا وراث متصرف غیرقانونی در زمان تصرف خویش از ملک یا هر نوع مالی، می بایست ارزش و بهاءِ آن را به سایر وراث غیرمتصرف پرداخت نمایند.
برای مثال چنانچه هر یک از وراث بدون اذن و اجازه سایر ورثه، ملک موروثی را تصرف و از آن استفاده نماید باقی وراث می توانند با تنظیم دادخواست اجرت المثل ایام تصرف ملک موروثی، به صورت قانونی درخواست تعیین قیمت و بهاء مدت زمان تصرف را مطرح نمایند.
دعوا و دادخواست اجرت المثل ایام تصرف، شرایط و مراحلی دارد که در ذیل به صورت مختصر به آن اشاره می شود.
1) هر یک از ورثه یا وکیل و یا نماینده قانونی وی می توانند اقدام به تشکیل پرونده نمایند و هیچ شخص دیگری حق طرح دعوی و پیگیری آن را ندارد.
2) ورثه مدعی اجرت المثل می بایست مدارک اثبات کننده مالکیت خویش را که مهم ترین آن سند رسمی ملک و گواهی انحصار وراثت می باشد را ارائه نمایند.
3) مشخصات ملک موروثی از قبیل پلاک ثبتی و آدرس دقیق و... برای تقدیم دادخواست الزامی می باشد.
4) داشتن مشخصات ورثه یا وراثی که متصرف غیرقانونی هستند از قبیل نام، نام خانوادگی، نام پدر و نشانی دقیق محل اقامت ایشان (در برخی مواقع محلی غیر از ملک موروثی است) و دلیل تصرف ورثه یا وراث متصرف که ممکن است شهادت شهود یا تأمین دلیل و... باشد نیز ضروری است.
5) دادگاهی صلاحیت رسیدگی به پرونده را دارد که ملک موروثی در حوزه قضایی آن واقع شده است.
برای مثال چنانچه یکی از وراث ملکی را در اصفهان به صورت غیرقانونی (بدون اذن و اجازه سایر وراث) تصرف نموده است فقط دادگاه حقوقی اصفهان صالح به رسیدگی می باشد حتی اگر وراثِ مدعی اجرت المثل در شهر یا استان دیگری اقامت داشته باشند.
بیشتر بخوانید خیانت در امانت چیست؟ - موسسه حقوقی دارالعدل راگا
1) ورثه مدعی حق یا وکیل قانونی وی باید با رعایت موارد و دارا بودن مدارک ذکر شده، به یکی از دفاتر خدمات قضایی در سطح کشور مراجعه و اقدام به تشکیل پرونده اجرت المثل ایام تصرف ملک موروثی نمایند.
2) دفاتر خدمات قضایی پس از تشکیل پرونده و اخذ هزینه های دادرسی اوراقِ پرونده را به صورت الکترونیکی به دادگاه محل وقوع ملک موروثی ارسال می نمایند.
3) دادگاه صالح در صورت کامل بودن پرونده، وقت رسیدگی تعیین و طرفین دعوی (ورثه یا وراث متصرف و شخص یا اشخاص مدعی اجرت المثل) را جهت حضور در دادگاه دعوت می نماید.
4) برای اثبات مالکیت خواهان، چنانچه ملک دارای سابقه ثبتی باشد، دادگاه از اداره ثبت اسناد و املاک مربوطه استعلام به عمل می آورد تا مالکیت خواهان برای دادگاه ثابت شود.
5) در صورت انکار ورثه یا وراث متصرف به تصرف خود، دادگاه ممکن است از وراث مدعی حق بخواهد که شهود خود را در دادگاه حاضر نماید تا اظهارات خود را بیان کنند.
6) متصرف غیرقانونی (بدون اذن و اجازه سایر وراث) چنانچه در جلسه دادگاه، قانونی بودن تصرفات خود را ثابت نکند دادگاه با توجه به نوع تصرف، با تعیین کارشناس مربوطه اقدام به صدور قرار کارشناسی می کند.
7) کارشناس به محل ملک مراجعه و پس از بازدید از آن و ملاحظه نوع تصرف و استفاده متصرف، ارزش و بهاء تصرفات را برآورد نموده و به دادگاه اعلام می نماید.
8) چنانچه نظر کارشناس مورد اعتراض طرفین واقع نشود یا پس از اعتراض قطعی شود، دادگاه با توجه به مبلغی که کارشناس یا کارشناسان تعیین نموده اند، حکم به پرداخت اجرت المثل ایام تصرف علیه ورثه متصرف را به نفع سایر وراث صادر می نماید.
بیشتر بخوانید تمکین چیست؟ - دارالعدل راگا
ریاست محترم دادگستری شهرستان .........
باسلام؛
احتراماً به استحضار می رساند، آقای ................... مالک پلاک ثبتی ............. به استناد گواهی فوت شماره ........... در تاریخ .............. فوت نموده و مطابق گواهی حصر وراثت شماره............ خواهان ها از جمله وراث وی می باشند، با توجه به این که پس از فوت پدر موکلین دو تن از وراث دیگر (خواندگان) بدون اذن و اجازه موکلین، ملک را تصرف نموده اند، لذا تقاضای صدور حکم مبنی بر اجرت المثل ایام تصرف نسبت به سهم الارث موکلین (از تاریخ فوت مورث موکلین) با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری و همچنین خسارات قانونی از قبیل هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل و حق الزحمه کارشناس و... مورد استدعاست.
منبع
