این روزها هرکس یک وجههی آنلاین برای خود ساخته است. دیگر شناخت افراد مختلف راههای ساده و تازهای دارد که بهترین آن رجوع به پروفایل آدمها در شبکههای اجتماعی است. حالا در هر دورهای یکی از این شبکهها داغتر است، یک زمان فیسبوک و یک زمان اینستاگرام و توییتر.
موضوعی که پیش میآید پروفایلها، مطالب و عکسهاییست که به شکل پابلیک و عمومی به اشتراک گذاشتهاند. مفهوم پابلیک بودن یک پروفایل یا عکس آن است که هر کسی میتواند آن را ببیند و نیازی به رابطهی دوستی یا فالو کردن آنها برای مشاهدهی محتواها نیست. پس یعنی عامدانه و آگاهانه شخص تصمیم گرفته که همه اجازهی دیدن آنها را داشته باشند.
مسأله آنجایی ایجاد میشود که آیا ما اجازهی پخش و استفادهی رسانهای از این تصاویر داریم یا خیر. آیا این حق را داریم که عکسها را در اخبار یا سایر جاها پخش کنیم یا نه؟ ماجرایی که در چند سال اخیر چندین و چند بار برای افراد مختلف پیش آمده است.
یکی از موارد تازه و تأثیرگذار آن، ماجرای پخش شدن تصاویر مینو خالقی بود. فردی که از حوزه انتخابیه اصفهان برای مجلس شورای اسلامی کاندیدا شده بود و رأی هم آورد اما به طرز عجیبی پس از رأی آوردن رد صلاحیت شد! دلیل آن پخش شدن برخی از عکسهای خصوصی بود که چندان هم ناجور نبود اما منجر به چنین تغییر مهمی شد! عکسها توسط یکی از خبرنگاران اصولگرا از فیسبوکش برداشته شده بود و در کانالی تلگرامی پخش و دست به دست شد.
راستش عکسها اما چندان خصوصی و مخفی نبود! عکسها روی پروفایل فیسبوک مینو خالقی پابلیک و قابل مشاهده بود و هیچ هک یا تغییر فنی برای به دست آوردن این تصاویر لازم نبود! اما پخش شدنش چنان شوکآور و حاد بود که اول خالقی مجبور به تکذیب وجود چنین تصاویری شد اما این روزها خورشید پشت ابر نمیماند :)
ماجرای خیلی خیلی تازهتر درگذشتگان سقوط هواپیمای تهران یاسوج بود. رخدادی آغشته به غم و اندوه و تأثر. بلافاصله برخی از رسانههای محلی و پس از آن خبرگزاریها و رسانههای بزرگتر اقدام به پیدا کردن پروفایل کشتهشدگان کردند و از عکسهایی که به صورت پابلیک روی اینستاگرام بود استفادهی گسترده کردند. از جملهی اینها پروفایل یکی از کودکان درگذشته بود که عکسهایش برای بازی با احساسات خوانندگان و دنبالکنندگان به سرعت استفاده و پخش شد.
این اتفاق واقعا برای بستگان درگذشتگان ناراحتکننده و آزاردهنده بود. دوست نزدیک من که خود از بستگان آن تازهدرگذشته بود این ناراحتی را به من میگفت و وقتی خودم را جای او تصور کردم قانع شدم که واقعا هم ناراحتی و عصبیت دارد!
من هم مثل خیلیها برایم ابهام است که کدام رفتار درست است اما نظر شخصی من این است که پخش چنین عکسهایی، به ویژه عکس کودکان یا افراد عادی درست و مجاز نیست. حالا سیاستمدار و سلبریتی باید حواسش به همه چیز باشد اما آدم عادی چه گناهی دارد که عکسهایش همه جا پخش شود؟ قضاوت با شما.