پیتر برگر یکی از جامعه شناسان توانای اتریشی تبار ساکن آمریکا در کتابی جذاب تحت عنوان اعتقاد بدون تعصب که با همکاری آنتون زایدرولد نوشته است از تعدد خدایان و تکثر و ... سخن می‌گوید. پیتر را می‌توان استاد خرده گیری به تمام روال‌های معنویی موجود دانست. در زیر بیشتر به معرفی موضوع این کتاب پر معنا می‌پردازیم.
یکی از کتاب‌هایی که به سرپرستی خشایار دیهیمی از نشر گمان منتشر شده است، کتاب اعتقاد بدون تعصب است که پانزدهمین جلد از مجموعه کتاب‌های تجربه و هنر زندگی نشر گمان است. این کتاب فلسفه‌ای خوش خوان و دنبال شونده را عرضه می‌کند و دریچه‌های جدیدی به روی ذهن بیگانه با اندیشه ورزی باز می‌کند. این کتاب از استقبال زیادی برخوردار بوده است و موضوع آن برای بیشتر مخاطبان جذاب و پرشور است.
در کتاب اعتقاد بدون تعصب یا همان کتاب در ستایش تردید به بررسی روند دین در جامعه مدرن پرداخته می‌شود و برای افرادی که به فلسفه و دین علاقه دارند این کتاب بهترین گزینه می‌باشد. در این کتاب به بیان اینکه چرا بعضی افراد نسبت به اعتقادات خود خشک و با تعصب رفتار می‌کنند و بعضی افراد با داشتن اعتقادات قوی حاضر به شنیدن سخنان دیگران نیز هستند و درباره ی آن‌ها صحبت می‌کنند این پدیده در جامعه ی ما بسیار دیده می‌شود و بهتر است هر کس واقع بینانه با آن رفتار کند.
کتاب اعتقاد بدون تعصب که نام اصلی آن کتاب در ستایش تردید است برای افرادی که به موضوع تردید و مسائل سیاسی، فرهنگی و دینی ناشی از آن فکر می‌کنند کتابی پر معنا و مفید است. در شروع قرن بیستم نیچه با لفظی مطمئن و قاطعانه مرگ خدا را اعلام کرد ولی با مرور زمان این مسئله روشن شد که مدرنیته باعث از بین رفتن دین نمی‌شود و مدرنیته تنها باعث تکثر می‌شود تکثر یعنی اینکه گروه‌های مختلف با عقاید متفاوت در کنش متقابل با هم در جامعه زندگی می‌کنند. این مسئله تنش‌هایی را هم به دنبال دارد مثلاً تمام افراد جامعه نظر یکسانی در مورد بعضی مسائل مانند سقط جنین، اعدام و یا حقوق ندارند و با توجه به نظرهای متفاوت هر گروه نسبت به نظر خود پافشاری و اصرار می‌ورزند و این باعث درگیری و تضاد میان گروه‌ها می‌شود.
پیتر و آنتون زایدرولد راه حل این تنش‌ها را، تردید اعلام کردند البته نه تردیدی فلج کننده که فرد نتواند از بین گزینه‌های گیج کننده مختلف، تصمیم درست بگیرد بلکه تردیدی معقول که به افراد اجازه می‌دهد بدون تعصب بر روی عقاید و باورهای اخلاقی خود پیش بروند و افراد مخالف عقاید خود را دشمن ندانند.
این کتاب نشان می‌دهد که چگونه تکثر می‌تواند به نسبی گرایی و بنیادگرایی بینجامد. بنیاد گرایی بدون آنکه جایی برای عقاید مختلف و متفاوت باقی بگذارد یک اجماع عام را درباره‌ی باورها و اهداف درست و مطلوب بر جامعه تحمیل می‌کند و نسبی گرایی نیز رسیدن به ارزش‌های اجتماعی مشترک را غیر ممکن می‌کند. هدف نویسندگان این کتاب اتخاذ کردن موضوعی میانه بین نسبی‌گرایی و بنیاد گرایی است که نه تنها در حوزه دین و اخلاق بلکه در حوزه سیاست نیز مؤثر باشد.
کتاب اعتقاد بدون تعصب در هفت فصل نوشته شده است که به اختصار به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.
در فصل اول این کتاب به بررسی موضوعاتی نظیر خدایان بی شمار، تعریف تکثر، آلایش شناختی، گذر از تقدیر به انتخاب و تأثیر تکثر بر دین پرداخته است.
در فصل دوم کتاب، به ساز و کار و نسبی سازی می‌پردازد اینکه نسبی در برابر مطلق قرار دارد و تکثر منجر به تسامح بیشتر می‌شود و این امری اجتناب ناپذیر است. افراد کم و بیش تحت تأثیر کسانی هستند که با آن‌ها صحبت می‌کنند و این گفت و گو بر روی تصور ما از واقعیت تأثیر می‌گذارد. همچنین در این فصل به اعمال نسبیت در دین و دیالکتیک و نسبی سازی پرداخته شده است.
در بخشی از فصل سوم به توضیح نسبی گرایی پرداخته است که از دیدگاه افراد نسبی گرا هیچ نظام اخلاقی معتبر واحدی در دنیا وجود ندارد و همه ی فرهنگ‌های بشری، رفتارها و ارزش‌های اخلاقی سایر فرهنگ‌ها را می‌پذیرند. در این فصل عقاید مارکس، نیچه و فروید بیان شده است. مارکس معتقد بود حقیقت برای هر فرد با توجه به جایگاه طبقاتی او نسبی است. نیچه می‌گوید: ایده‌ها سلاح‌های در مبارزه برای کسب قدرت هستند و فروید معتقد است ایده‌ها همان عقلانی سازی و امیال ناخودآگاه انسان هستند.
در فصل چهارم کتاب اعتقاد بدون تعصب به این پرداخته است که چیزی که در جهان مدرن معنا دارد این است که بنیاد گرایی یک پدیده ی واکنشی است و این واکنش همواره برای مقابله با تهدیدی احتمالی علیه جامعه است که ارزش‌های چه دینی و چه سکولار خاص خود را دارد.
در فصل پنجم کتاب در ستایش تردید به بحث یقین و تردید پرداخته شده و گفته‌هایی از امانوئل کانت در کتاب تمهیدات یا مقدمه ای بر هر ما بعدالطبیعته آینده که به عنوان یک علم عرضه شود در این کتاب پیش شرط‌های هر جهان بینی آینده که می‌خواهد خودش را در موضع میانه، بین نسبی گرایی و بنیاد گرایی معرفی کند را در فصل بیان کرده است.
در فصل ششم به محدودیت‌های تردید اشاره شده است که از کارکردها و فواید تردید به تأخیر انداختن قضاوت است مخصوصاً زمانی که می‌خواهیم قضاوت عجولانه انجام دهیم. برگر در این کتاب بیان کرده است که تردید نیازمند حمایت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است.
در فصل پایانی کتاب به موضوع سیاست میانه پرداخته شده است. در طول تاریخ هیچ پیشرفت کلی وجود نداشته است و بینش‌های اخلاقی افراد در طول زمان دچار تغییر و تحول می‌شوند و گاها از بین می‌روند و معتقدیم که نهادینه سازی آزادی و کرامت انسانی پیشرفتی والاست و در تمدن غربی این ادراک از معنای انسانیت در سیاست و قانون نهادینه شده است.
منبع: کتاب وب
