کتاب شاهزاده و گدا، اثر برجسته مارک تواین نویسنده مشهور آمریکایی است. کتاب شاهزاده و گدا در سال 1920 برای نخستین بار منتشر شد. با انتشار این رمان تاریخی و ماندگار، مارک تواین به شهرت زیادی دست یافت. این اثر تاریخی و جذاب، داستان یک پسر بچه فقیر به نام تام و ادوارد ولیعهد و شاهزاده انگلستان را روایت میکند. روایت محوری کتاب، ماجرای عوض شدن تام و ادوارد است. ماجراهای این کتاب در خلال سال 1547 و در زمان حکومت تئودورهای کشور انگلیس اتفاق می‌افتد، و نمایانگر سیستم قضایی ناعادلانه، نابرابری و شکاف‌های عمیق حاکم بر نظام طبقاتی این دوران است. لازم به ذکر است که شاهزاده ادوارد، هنری هشتم و سلسله تئودورها که در کتاب شاهزاده و گدا به آن اشاره شده است، وجود حقیقی و واقعی در تاریخ انگلیس داشته‌اند.
کتاب شاهزاده و گدا به شرح و روایت دو پسر به نام‌های تام کنتی و ادوارد شاهزاده انگلیس می‌پردازد. این دو نفر در شهر لندن در یک روز متولد می‌شوند. تام که یکی از شخصیت‌های اصلی این رمان به شمار می‌رود، در یک خانواده فقیر و گدا، روزگار خود را سپری میکند. او همواره در پس زمینه ذهن خود به رویای زندگی مناسب تر فکر میکند. تام در اثر تشویق‌های کشیش محلی، موفق به نوشتن و یادگیری میشود. در ادامه ماجرا، روزی شاهزاده انگلیس در حیاط قصر مشغول پیاده روی است که توجهش به تام که در بیرون از حیاط قصر مشغول بود، جلب میشود.
شاهزاده تام را به داخل قصر دعوت میکند. در اثر این آشنایی، این دو متوجه می‌شوند که شباهت‌‌های ظاهری زیادی با یکدیگر دارند. بر همین اساس تصمیم به جابجایی لباس‌ها و نقش‌های خود می‌گیرند. پس از این اتفاق ادوارد با عجله از قصر خارج میشود. شاهزاده ادوارد پس از مواجهه با پدر تام درمی‌یابد، که باید جان خود را از دست او نجات دهد. چرا که پدر تام علاوه بر بد رفتاری با بچه‌های خود و دزدی، یک آدم سنگدل و بی‌رحم است. با مشاهده این اتفاقات و همینطور نابرابری‌های حاکم بر نظام طبقاتی انگلیس از جانب ادوارد، او تصمیم می‌گیرد که برای تغییر این وضعیت به جایگاه اصلی خود برگردد. پس از رخ دادن ماجراها و اتفاقات مختلف برای ادوارد، در نهایت او موفق میشود به جایگاه اصلی خود بازگردد. هر چند در این مسیر شخصیت‌های دیگری نیز سر راه او قرار می‌گیرند که در پیشبرد ماجرای داستان تاثیرگذار است.
کتاب شاهزاده و گدا، اثری ارزشمند و جذاب است که نویسنده آن، مارک تواین، با به کارگیری تشبیهات پر معنی و کنایه‌های فراوان، به روایت نقاط تاریک و سیاه سال‌های گذشته کشور انگلیس می‌پردازد. او در این اثر به خوبی توانسته است پلیدی‌ها و سیاهی‌های جامعه انگلیس را به تصویر بکشد. از ویژگی‌های بارز مارک تواین علاوه بر توانایی بالا در نوشتن و به کارگیری کنایه و بذله‌گویی، با استفاده از بیان آموزنده و جذاب خود مخاطب را در دنیای خود به تفکر و اندیشیدن مشغول می‌سازد. در عین حال می‌تواند خنده را بر لب‌های مخاطب خود جاری سازد. مارک تواین در این اثر تاریخی می‌کوشد تا نظام حاکم و خشن بر جامعه طبقاتی انگلیس به ویژه سیستم قضایی این کشور را تفسیر کند. در این اثر با بیان جذاب نویسنده، شکاف عمیق طبقاتی جامعه انگلیس به خوبی در معرض نمایش گذاشته شده است. شخصیت هنری هشتم، پدر شاهزاده ادوارد مؤید این موضوع است. در دوران او عقل جای خود را به خرافات داده بود، کوچکترین گناه موجب شدیدترین مجازات‌ها می‌شد و قوانین وضع شده در این دوران نیز بسیار سخت و خشن در نظر گرفته شده بودند. در این رمان تاریخی، مارک تواین به خوبی توانسته است این اتفاقات را روایت کند و به تصویر بکشد.
مارک تواین نویسنده کتاب شاهزاده و گدا، در فلوریدای آمریکا در سال 1835 به دنیا آمد. نام اصلی این نویسنده مشهور آمریکایی، ساموئل لانگهورن کلمنس است که بعدها در اثرهای خود نام مستعار مارک تواین را استفاده کرده است. او در یازده سالگی پدر خود را از دست داد. پس از مرگ پدرش نزد یک نقاش مشغول به کار شد. همزمان به عنوان خبرنگار برای یک نشریه نیز فعالیت می‌کرد. مارک تواین در سال 1865 کتاب «وزغ جهنده معروف ناحیه کالاوراس»، را به چاپ رسانید. این اثر اولین داستان او به شمار می‌رود. انتشار این کتاب شهرت تواین را با خود به دنبال داشت و بر همین اساس تصمیم گرفت شروع به داستان‌نویسی کند.
در سال 1882 کتاب شاهزاده و گدا انتشار یافت. دو سال بعد با انتشار کتاب «ماجراهای هاکلبری فین» در کانون توجهات قرار گرفت. از این کتاب به عنوان یکی از اثرهای شاهکار و برجسته ادبیات آمریکا است. مارک تواین برهه‌ای از عمر خود را به سفرهای دریایی اختصاص داد و حدود 10 سال از زندگی خود را در بیرون از آمریکا سپری کرد. اثر «بیگناهان در کشتی» را در همین زمینه به نگارش درآورد. سفرنامه دیگری با عنوان «سخت گذرانی» از این نویسنده موجود است که در این کتاب به انتقاد از آمریکا و جوامع غربی پرداخته است. «ماجراهای تام سایر» یکی دیگر از آثار او محسوب می‌گردد، که برگرفته از دوران جوانی مارک تواین است. شخصیت تام سایر نشان‌دهنده شخص مارک تواین در این اثر است. «زندگی در ساحل رودخانه می سی سیپی» یکی دیگر از آثار اوست. طرز بیان جذاب و ظریف او در رمان «هاکلبری فین» از دستاوردهای بزرگ مارک تواین به شمار می‌رود. این نویسنده آمریکایی در زمینه‌های سیاسی نیز فعالیت‌هایی انجام می‌داد. در سال 1907 موفق به اخذ مدرک دکترای ادبیات در دانشگاه آکسفورد شد. به دلیل از دست دادن همسر و دخترش دچار افسردگی شدید در سال‌های پایانی عمر خود شد. در نهایت مارک تواین بر اثر عارضه قلبی در سال 1910 چشم از جهان فرو بست. همچنین او، کتاب شاهزاده و گدا را تقدیم به کلارا و سوزی دختران با اخلاق خود نموده است.
منبع: کتاب وب
