بر خلاف متون علمی که به راحتی قادر به برگردانده شدن به زبانهای متنوع هستند، شعر پدیدهایست درگیر ادبیات که برای هر زبان و هر ملت مفهوم منحصر به فرد خود را دارد. به همین خاطر است که خواندن شعری که زبان اصلی آن اسپانیایی است به فارسی دشوار است. اما اشعار پابلو نرودا را به فارسی هم میتوان خواند و از تصویر سازی و لطافت حاضر در هر سطر لذت برد. این امر برخاسته هم از ترجمهی خوب و روان مترجمین، و هم تصویرسازی قدرتمند شعر پابلو نرودا در کتاب هوا را از من بگیر، خنده ات را نه میباشد.
پابلو نرودا در حالی نوشتن کتاب هوا را از من بگیر، خنده ات را نه را در سال 1952 به پایان رساند که در تبعید در جزیره کاپری به سر میبرد. طبیعت این جزیره به قدری زیبا بود که الهام بخش نرودا در سرودن اشعارش گشت. (این جزیره مکان فیلمبرداری فیلم “ایل پوستینو: پستچی” بوده است.) نرودا که تحت تاثیر لطافت این مکان دل انگیز قرار گرفته بود، اشعار پر احساس خود را سرود و به ماتیلدا اروشا، معشوقه اش تقدیم کرد. هرچند وی توانست با فاصله چند ماه این کتاب هوا را از من بگیر، خنده ات را نه را به صورت ناشناس در تعداد بسیار محدود منتشر کند، اما نسخه اصلی در سال 1963 برای اولین بار به صورت رسمی منتشر شد. نرودا سالها بعد با ماتیلدا اروشا ازدواج کرد.
نرودا اساسا شاعری فعال محسوب میشد، اگر تمام اشعار او را یک جا جمع کنیم حجم بسیار زیادی را در بر خواهند گرفت. اشعار عاشقانهی نرودا که در کتاب هوا را از من بگیر، خنده ات را نه آورده شده است، عناصر رابطهای عاشقانه بین دو نفر را با عشقش به میهن و طبیعت دلربا پیوند میدهد و گیرایی شعر او بسیار تخیل برانگیز است. یکی از ویژگیهای دیگر شعر او را میتوان توجه زیاد او به جزییات دانست. نرودا به همه چیز به چشم امر الهام بخش مینگریست و کوچکترین عناصر محیط در شعر او اثر خود را میگذاردند.
شعر نرودا را با چند عنصر میتوان به خوبی شناسایی کرد، لطیف بودن و پرداختن به عشق اصلی ترین ویژگی شعر اوست. اما وی که یک مبارز سیاسی هم هست، از انتقال اندیشهی خود در شعر هراسی ندارد. وطن دوستی و وطن پرستی او را در برخی از اشعارش میتوان دید. توجه به جزئیات و خلق لحظههای خارق العاده نیز از ویژگیهای شعر او محسوب میشوند، در جایی که میگوید “برای من موی توست که بافههای گندم را از هم جدا میکند”، صحنهی شور انگیزی از تلاقی موی معشوق و گندمزار تداعی کرده است.
پابلو نرودا چهرهای نیست که کسی نشناسد. وی نه تنها برای مردم شیلی، بلکه برای مردم دیگر کشورهای جهان نیز چهره ای شناخته شده است. نفتالی ریکاردو الیسر ریهس باسوآلتو با نام مستعار پابلو نرودا، دیپلمات، سناتور و شاعر نوگرای شیلیایی است بود که در سال 1904 در شیلی متولد شد. از همان کودکی طبع ادبی داشت و نسبت به شعر و ادبیات از خود علاقه نشان میداد. پس از رفتن به دانشگاه شیلی و انتشار اولین مجموعهی شعرش، شهرت وی بیشتر شد و با شاعران و نویسندگان دیگر آشنایی میافت. چند سال به کار دفتری در دولت شیلی مشغول بود تا اینکه در جریان جنگ داخلی اسپانیا بیش از هر زمان دیگری درگیر سیاست شد و نسبت به کمونیسم گرایشات تندی پیدا کرد. هنگام سرکوب مبارزات کارگری در شیلی، وی سخنرانیهای تندی بر ضد حکومت کرد و مدتی به زندگی مخفی پرداخت. در همهی این برههها وی از سرودن دست نمیکشید تا اینکه در سال 1971 برندهی جایزهی نوبل ادبیات گردید. وی چند روز پس از کودتای ژنرال پینوشه در شیلی و کشته شدن آلنده در اثر علتی که گفته میشد بخاطر بیماری است، درگذشت. هرچند عده ای معتقدند به دلیل حمایت سرسخت او از آلنده، مرگ او مشکوک است. ادعای رانندهی او بعدها ادعا کرد که نرودا پس از رفتن به بیمارستان با وی تماس گرفته و از تزریق مادهای مشکوک که موجب سوزش معدهی او میشود خبر داده است. در سال 2013 بر مبنای این ادعا نبش قبر نرودا صورت گرفت و بدن وی تحت آزمایشهایی برای تشخیص وجود سم در بدن او کالبد شکافی شد.
هرچند گفته شده که نرودا در حال ترتیب سفری به مکزیک بود که دولتی در تبعید بر علیه پینوشه را رهبری کند و کودتای او را براندازد و این میتواند اصلی ترین علت مرگ مشکوک او باشد، تاکنون وجود سم مشخصی تایید نشده است. پس از مرگ پابلو نرودا طرفداران وی تحت شدیدترین تدابیر امنیتی مراسم یادبودی برگزار کردند و آن مجلس را تبدیل به محفلی برای اعتراض به حکومت کردند. نیروهای امنیتی خانهی نرودا را تخریب کردند و آثار و کتابهای او را از بین بردند.
پابلو نرودا یکی از شاعرانی است که تا آخرین لحظهی حیاتش از عشق و احساس سرود و آتش تند سیاست هم نتوانست طبع لطیف او را تحت تاثیر قرار دهد و اشتیاق وی را برای سرودن خاموش سازد. به همین دلیل است که همیشه با جوهر سبز مینوشت و به همین دلیل است که گابریل گارسیا مارکز، نویسندهی سرشناس اهل کلمبیا وی را یکی از بزرگترین شاعران قرن لقب داده است.
او در کتاب «بانوی اقیانوس و صد غزل عاشقانه» اشعاری عاشقانه سروده است، در حالی که رنگ و بوی شعرش در کتاب «سفر پرسش» سورئالیستی میشود و تفکرات و اندیشههای سیاسی او در کتاب «انگیزه نیکسون کشی و جشن انقلاب شیلی» منعکس شده است. در کتاب «اعتراف به زندگی» خود زندگی نامه ای نوشته است و «در بوسههای تو به خواب خواهم رفت» باز محتوایی عاشقانه را در شعرهایش به تصویر کشیده است. کتاب هوا را از من بگیر، خنده ات را نه هم مضمون عاشقانه را به اوج میرساند و معشوق در آن نقشی پر رنگ ایفا میکند.
کتاب هوا را از من بگیر، خنده ات را نه در سال 1387 و در قطع رقعی توسط انتشارات چشمه به بازار عرضه شد. شعرهای این کتاب توسط احمد پوری و کاظم فرهادی به فارسی برگردانده شده اند. کتاب هوا را از من بگیر، خنده ات را نه یکی از پرفروش ترینهای چاپ در ایران میباشد، به طوری که تا چاپ بیست و هفتم هم در سال 97 رسیده است. کتاب هوا را از من بگیر، خنده ات را نه در 108 صفحه در اختیار خوانندگان قرار گرفته است.
منبع: کتاب وب