بد شکلی بدن یا body disforming
در این مقاله قصد داریم در رابطه با اختلال بد شکلی بدن که ناشی از تصویر تن منفی و مو کندن که ناشی از اضطراب و فشار روانی شدید است صحبت کنیم هر دوی این اختلالات در دسته اختلالات وسواسی جای دارد. آیا تا به حال به خود در آینه خیره شده اید و برای مدتها یا ساعتها یا دفعات مکرر در طول روز و با احساس نارضایتی از اشکال بدنتان خود را سرزنش کنید؟
یا از قسمتهایی از بدن خود ناراضی بوده اید؟ اینکه چرا دستانم کوتاست چرا انگشتانم لاغر است چرا قدم کوتاست چرا من چاقم چرا من لاغرم چرا قدم بلند است چرا رنگ پوستم فلان رنگ است چرا بینی ام بزرگ است و... خیلی از سوال های نامعقولی که ممکن است افراد از خود بپرسند.
بدشکلی بدن در دسته اختلالات وسواس است و در واقع وسواس نسبت به وضعیت بدنی خود است.
فرد به شدت نگران یک نقص خیالی در خودش است و دائما به آن فکر می کند. افکار وسواسی در مورد بدشکلی بدن و وضعیت ظاهری بد است. ممکن است خیالی باشد و اصلا نباشد یا اینکه بسیار کوچک باشد اما آن را بزرگ ببیند. زمانی این اختلال تشخیص داده می شود که شدت این فکر درمورد نقص های بدن فرد به قدری زیاد باشد که در عملکرد فرد نابسامانی ایجاد کند.
این افراد اکثر نگرانی هایی که در مورد ظاهرشان دارند بیشتر نگرانی در مورد اجزا صورتشان است. شکل تقارن، چین و چروک، موهای زائد بدن نگرانی در مورد حالت کلی بدن نارضایتی از اندام خاصی از بدن. این افراد خیلی به ظاهرشان توجه می کنند ساعت های زیادی را جلوی آینه می گذارانند. رژیم می گیرند، عمل زیبایی می کنند و مدام از این دکتر زیبایی به دکتری دیگر مراجعه می کنند و در واقع می توان گفت از مشتریان پر و پا قرص کلینیک های زیبایی اند.
کمکی که می توان به این افراد کرد این است که افراد آن قسمت هایی از بدنشان را که برایشان زشت می نماید و سعی می کنند به خاطر آن از یک سری کار ها اجتناب کنند مثلا مهمانی نروند، سفر نروند، حتی مدرسه و دانشگاه رفتن برایشان سخت است یکی از این کمک های این است که مواجهه کنند با آن مورد اجتناب.
از فرد می خواهیم به صورت کنترل شده از این موقعیت هایی که دچار اضطراب می شود و پرهیز می کند، از این اجتناب ها دست بردارد به صورت کنترل شده مواجهه پیدا کند و در کنارش از انجام یکسری رفتارهایی که خودش تشدید کننده ی این اختلال است یکسری رفتارهای تکراری و همیشگی که فرد انجام می دهد که باور های غلطی که درباره ی این اختلال وجود دارد در مورد اندام هایش وجود دارد جلوگیری کنیم .
مثلا دائما وقت زیادی را جلوی آیینه برای بررسی وضعیت ظاهری خود می گذرانند. یک از ویژگی هایشان این است که به شدت دنبال تایید دیگرانند به شدت خودشان را با دیگران مقایسه می کنند و به همین دلیل از افراد خواسته می شود از این رفتار ها جلوگیری کند. مثلا آیینه های خانه را جمع کند زمان آرایش کردن را کم کند از دیگران در مورد ظاهرش نظر نخواهد یا اینکه تلاش کند دست از مقایسه کردن بردارد.
یکی از کار های مهم با این دسته از افراد کار بر روی افکار و باورهایشان است که فرد در مورد زیبایی دارد اینکه زیبایی یک امر نسبی است قطعی نیست یک برداشت و باور شخصی است روانشناسان سعی می کنند باور این افراد را به چالش بکشند.
فرد به طور دائم موهای خودش را می کند یک قسمت از سرش خالی می شود. فرد به دفعات سعی می کند این رفتار را کاهش دهد یا متوقف کند اما خب تلاشش بی فایده است. این اختلال موکندن باعث نابسامانی در عملکرد اجتماعی، تحصیلی و شغلی بوجود می آورد. حتما باید بررسی شود که این مو کندن به دلیل یک عارضه پزشکی نیست مثلا فرد مشکل پوستی ندارد.
معمولا این موکندن مختص به یک دو جای بدن می شود و اغلب در ناحیه سر اتفاق می افتد بعد از آن در ابرو و مژه موی صورت و دست و پا هر بار یک یکی میکند و این دوره ممکن است چند ساعت طول بکشد. در مشکلات عصبی شدید افراد ممکن است موهای سر خود را چنگ بزنند این موکندن با چنگ زدن فرق می کند و نباید اشتباه گرفته شود. فرد بسته به شرایطی که دارد خودآگاه یا ناخودآگاه اقدام به کندن مو می کند.
1.ژنتیک و سابقه خاوادگی می تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد.
2.این اختلال در دوران قبل از نوجوانی و یا در طول آن و در سنین 10 تا 13 سالگی ظاهر می شود و می تواند تا آخر عمر با فرد همراه باشد.
3.وجود اختلال های دیگر مثل اختلال اضطراب و افسردگی و استرس می تواند آن را تشدید کند.
4.جالب است بدانید این اختلال در زنان بیش از مردان است ولی در کودکان دختر و پسر به یک اندازه وجود دارد.
علت قطعی نمی توان در نظر گرفت. ولی با یکسری اختلالات مثل افسردگی، اضطراب و اختلال وسواس اجباری زیاد دیده می شود. البته با اختلال استرس پس از سانحه نیز همپوشانی زیادی دارد. خیلی ها اعتقاد دارند که موکندن یک جور واکنشی است که فرد انجام می دهد و به نوعی برای فرد تقویت مثبت به دنبال دارد و فرد معمولا بعد از تنش عصبی شدید موکندن را انجام می دهد و بعدش به آرامش میرسد. باید توجه داشته باشید که این افراد ارادی این کار را انجام نمی دهند.
در درمان این مشکل باید حتما به عوامل زمینه ساز توجه شود پیشایند های رفتاری که قبلش چه اتفاقی می افتد که این عمل بعدش رخ می دهد. یکی از تکنیک های تکنیک معکوس سازی عادت است. اینکه به فرد کمک کنیم میلش به مو کندن را کم کنیم. آگاهی اش را بیشتر کنیم و یکسری فعالیت هایی که برای فرد جذابیت دارد برای او ایجاد کنیم و از فرد بخواهیم در زمان این مو کندن ها میل را به سمت فعالیت های دیگر ببرد و به فعالیت دیگر مشغول شود.
