عشاقی که حتی پس از مرگ نیز دست از یکدیگر نکشیدند؛ این تصویری تکان دهنده است که زمان را برای ذهن هر کسی چند ثانیه ای متوقف می کند؛ این دو که بوده اند و چه ماجرایی بر آنها گذشته است که حتی مرگ و گور را در آغوش یکدیگر تجربه کرده اند؟
البته در اکتشافات باستانشناسی دفن مشترک یک زوج در تابوتهایی جداگانه و مدفون در یک اتاق یا در یک تابوت مشترک مرسوم است و بیانگر روابط خانوادگی آنهاست. پیشتر در ایران نیز چنین اسکلت هایی را باستان شناسان یافته بودند. نمونه مشهور «عشاق حسنلو» نامی است که باستان شناسن بر دو اسکلت انسانی نهاده اند که سال ۱۳۵۱ شمسی/ ۱۹۷۲میلادی در تپه حسنلو در نزدیکی شهر نقده در استان آذربایجان غربی کشف شد. باستان شناسان تخمین می زنند آن دو اسکلت متعلق به ۸۰۰سال پیش از میلاد هستند و چنان در کنار هم قرار گرفته اند که به نظر می رسد پیش از مرگ، یکدیگر را می بوسیده اند.
اما این بار کشف جفت اسکلت دیگری در چین باستان شناسان را شگفتزده کرده است، یافتن اسکلت زوجی در گورستانی باستانی در چین است که یکدیگر را در آغوش گرفتهاند و عشقی ابدی را از دوران خود به یادگار گذاشته اند. نگاه یکتایی که این جفت اسکلت به عشق، زندگی، مرگ و زندگی پس از مرگ داشتهاند، باعث شده است بقایای اسکلتشان حفاری کامل نشود و بههمین شکل در موزه به نمایش درآید. البته با همین اندازه کاوش نیز اطلاعات زیادی دستگیر باستانشناسان شده است.
رمزگشایی از عشاق باستانی
مرد با حدود ۱۶۱ سانتیمتر قد بازویش شکسته، در استخوان پای راستش اثر فرو رفتن مهمیز وجود دارد و یکی از انگشتان دست راستش مفقود شده است. به احتمال زیاد در زمان مرگ بین ۲۹ تا ۳۵ سال داشته است. در مقابل، همسرش بین ۳۵ تا ۴۰ سالگی درگذشته است و با ۱۵۷سانتیمتر قد و چند سوراخ در دندانهایش از سلامت نسبی بیشتری برخوردار بوده است. بعید به نظر میرسد این زوج بهدلیل خشونت، بیماری یا مسمومیت جان خود را از دست داده باشند. فرض محتمل این است که مرد اول مرده و بعد همسرش خود را قربانی کرده است تا در کنار او دفن شود. گرچه برعکس این فرض نیز با احتمال کمتری ممکن است صادق باشد.
بهگفته پژوهشگران در هزاره اول پس از میلاد، زمانی که این زوج زندگی میکردند؛ ابراز عشق و تلاش معشوق برای رسیدن به عاشق در فرهنگ چین، بسیار ارزشمند بوده است. ازهمینرو، خاکسپاری این زوج نیز هنرمندانه صورت گرفته است. بدن مرد به سمت زن خمیده و با دستهایش او را در آغوش گرفته است، از طرفی سر اسکلت زن نیز به سمت پایین خم شده، گویی بر شانههای مرد آرام گرفته است. بهعلاوه زن در دست چپ و انگشت حلقه، یک حلقه دارد. پژوهشگران دانشگاه شیامن (Xiamen) چین معتقدند وجود حلقه بیانگر ادغام فرهنگ چینیها با کشورهای واقع شده در جاده ابریشم و غرب آسیاست. در آن زمان، چین تغییرات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی زیادی را بهواسطه جاده ابریشم و از آسیای مرکزی، خاورمیانه، آفریقای شمالی و اروپا تجربه کرده است. شکل قبرها و ظروف سفالی به دست آمده از این منطقه، نشان میدهد این گورستان متعلق به حدود سالهای ۳۸۶ تا ۵۴۳ سال پس از میلاد مسیح است و ۶۰۰ گور دیگر نیز در آنجا پیدا شده است.
روزنامه جام جم - شماره 6026- 16 شهریور 1400
