سواد رسانه ای نوجوانان به عنوان یک مهارت اجتماعی و فرهنگی، نقش مهمی در برقراری ارتباطی متفکرانه و آگاهانه با رسانه ها دارد. این مهارت به نوجوانان کمک می کند تا پیام های رسانه ای را به درستی تحلیل کنند و از تاثیرات منفی رسانه ها در برابر خود محافظت کنندبرای طراحی الگوی آموزش سواد رسانه ای نوجوانان، باید به چند سوال پاسخ داد:
1. اهداف اصلی و فرعی نظام بومی آموزش سواد رسانه ای چه باید باشد؟
2. کنشگران اصلی در زمینه آموزش سواد رسانه ای به نوجوانان در ایران کدامند؟
3. رویکردهای اصلی در الگوی بومی آموزش سواد رسانه ای کدامند؟
4. آموزش و پرورش و رسانه ملی در آموزش سواد رسانه ای چه نقشی دارند؟
آموزش سواد رسانه ای نوجوانان به آن ها کمک می کند تا پیام های رسانه ای را به درستی تحلیل کنند و همچنین از تاثیرات منفی رسانه ها در برابر خود محافظت کنند
- آموزش سواد رسانه ای مهارت های لازم را برای برقراری ارتباطی متفکرانه و آگاهانه با رسانه ها را ایجاد میکند و نگاهی دقیق، دیدگاهی نقاد و تحلیلی نسبت به پیام های رسانه ای نوشتاری، دیداری و شنیداری داشته باشند
رسانه ها وشبکه های اجتماعی در زندگی نوجوانان نقش به سزایی دارند. نوجوانان بین جهان و جهان رسانه ای فرق نمی گذارند و در استفاده از رسانه بسیار راحت تر از والدین خود عمل می کنند. بنابراین، آموزش سواد رسانه ای به نوجوانان به امری اجتناب ناپذیر تبدیل شده است.
در مورد تفاوت سواد رسانه ای دختران و پسران نوجوانان، پژوهش ها نشان می دهند که دختران و پسران در استفاده از رسانه ها و اکتساب سواد رسانه ای با یکدیگر تفاوت دارند.
دختران نوجوان در استفاده از رسانه ها و اکتساب سواد رسانه ای با والدین خود تفاوت کامل دارند. پسران نوجوان نیز در استفاده از رسانه ها و اکتساب سواد رسانه ای با والدین خود تفاوت دارند، اما این تفاوت ها به شدت کمتر از دختران نوجوان است.
لذا بنظر میرسد که سواد رسانه ای و تاب آوری دختران از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
دختران در فضای مجازی بیشتر در معرض آسیب قرار دارند و نیاز به آموزش سواد رسانه ای و توسعه تاب آوری عاطفی دارند
سواد رسانه ای به دختران کمک می کند تا محتوای دریافتی در شبکه های اجتماعی را به درستی درک و تحلیل کنند و در برابر تاثیرات منفی آن مقاوم باشند. همچنین توسعه تاب آوری می تواند سلامت روان دختران را تضمین کند و آنها را در مدیریت بحران ها و تنش های ناشی از آن یاری دهد
اعتیاد به تلفن همراه یکی از مخاطرات فضای مجازی است که دختران را تهدید می کند. این اعتیاد می تواند منجر به کاهش کیفیت خواب، افت تحصیلی و اختلال در روابط اجتماعی شود. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد افزایش خودکشی و افسردگی در نوجوانان، به ویژه دختران، ارتباط مستقیمی با اعتیاد به تلفن همراه دارد
بنابراین آموزش سواد رسانه ای و توسعه تاب آوری دختران باید در اولویت نهادهای تربیتی، فرهنگی و خانواده ها قرار گیرد. این امر می تواند از آسیب های ناشی از فضای مجازی پیشگیری کرده و سلامت روان دختران را تضمین نماید.
سواد رسانه ای اساس تاب آوری رسانه ای است.
سواد رسانه ای و سلامت روان رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند. رسانه ها می توانند تاثیرات مثبت و منفی زیادی بر سلامت روان افراد داشته باشند.
برخی از عوامل که نشان می دهند رسانه های اجتماعی سلامت روانی افراد را تحت تاثیر قرار داده اند عبارتند از:
- افزایش احساس نگرانی و تنهایی
- کاهش ارتباطات آفلاین
- تاثیر منفی بر عزت نفس
- احساس حسادت نسبت به سایر کاربران
در واقع سواد رسانه ای حکم یک سپر را دارد که با کمک آن هم می توان جلوی آسیب ها را گرفت و هم می توان پیشروی بیشتری کرد. کسی که از سواد رسانه ای مناسب برخوردار است می تواند دست آفریننده محصول رسانه ای را بخواند و پی به نیت اصلی وی ببرد
با محدود کردن زمان استفاده از رسانه های اجتماعی و انجام فعالیت های دنیای واقعی مانند خواندن کتاب، تماشای فیلم، قدم زدن، بازی کردن، آشپزی کردن، یا مکالمه تلفنی با دوستان، می توان به سلامت روان و تاب آوری خود توجه بیشتری داشت
در مجموع، سواد رسانه ای و آگاهی از تاثیرات رسانه ها بر سلامت روان، می تواند به افراد کمک کند تا از مزایای رسانه ها بهره مند شوند و در برابر آسیب های احتمالی مقاوم باشند.
