کشور چکمه در قارۀ سبز، یکی از کشورهای صاحب ادبیات در سطح جهانی است. ایتالیا فارغ از مردمی احساسی و غذای معروفشان، یعنی پیتزا، که آن را تقریباً به همۀ نقاط جهان صادر کرده‌اند، صاحب ادبیات غنی و معتبری است که جایگاه ادبی این کشور را به جایگاهی مثال‌زدنی تبدیل کرده است.
ریشه‌های اولیه و سنگ‌بنای ادبیات ایتالیا را نقالان و دوره‌گردانی زدند که اشعار رزمی، عاشقانه و غزل‌واره‌ها را همراه با چنگ و آواز می‌خواندند و مردم هم مشتاقانه درصدد شنیدن آن‌ها و خیال‌پردازی دربارۀ قهرمانان میدان‌هان رزم یا عشاقی بودند که در روایت پرسوز عشقشان، مجبور به عبور از فراز و فرودهای بسیاری بودند.
داستان‌پردازان و نغمه‌سرایان ایتالیایی، که در نغمه‌های موزون خویش، گاه حتی از واژه‌های فرانسوی استفاده می‌کردند، کم‌کم ایتالیایی سیسیلی را پررنگ و در نغمه‌سرایی‌ها از آن بهره بردند.
در قرن‌های دوازدهم و سیزدهم میلادی به شکل مشخص، حاکمیت مرکزی مشخصی در این سرزمین وجود نداشت و هریک از نواحی و شهرها، حاکمان منطقه‌ای خود را داشتند.
در کنار تقسیم منطقه‌ای قدرت، هر کدام از این نواحی با لهجه‌های خاص خود نیز سخن می‌گفتند تا آنکه در زمان فردریک دوم، شاعرانی که شعر را همراه با آواز می‌خواندند، زبان ایتالیایی مرسوم در سیسیل را در سروده‌های خود به کار بردند.
گوئیدو گوئینچلی را می‌توان پیشوای این شاعران دانست. او که ریشه‌هایی بولونیایی داشت، دست پر مهارتی در سرودن غزل‌های عاشقانه داشت.
اشعار گوئینچلی، اهمیت وافری در ادبیات ایتالیا دارد. این اهمیت به آن برمی‌گردد که سرمشقی برای دانته شد تا سروده‌های اولیه‌اش را بسراید و درنهایت به جایی برسد تا شاهکار ادبیات ایتالیا و جهان، یعنی کمدی الهی، را خلق کند.
انگیزۀ اصلی دانته از سرودن کمدی الهی، عشقی آسمانی به دختری به نام بئاتریس بود که این حس، تا پایان عمر شاعر با او همراه بود. دانته حتی پس از مرگ بئاتریس نیز او را فراموش نکرد، تا اینکه شبی، به شکلی الهام‌گونه، بئاتریس در خواب دانته ظاهر شد.
این خواب سبب شد تا دانته به شکل جدی، کار روی کمدی الهی را آغاز کند. حضور بئاتریس در کمدی الهی، سمبل زیبایی، تقوا و خیر مطلق است. او در این اثر، چونان خورشیدی می‌درخشد و تابان است.
از دیگر آثارِ جهانی خلق‌شده در کشور چکمه، می‌توان از دکامرون نام برد. جیوانی بوکاچو، شاعر و نویسنده‌ای بود که بیش از هر چیز شیفتۀ ادبیات یونان و روم بود.
او کتاب‌های زیادی به زبان لاتین نوشت تا اینکه اثر بزرگ زندگی‌اش یعنی دکامرون را خلق کرد که مجموعۀ صد داستان است.
هستۀ اصلی دکامرون و زمینۀ روایتی آن، شامل گروهی از زنان و مردانی است که برای فرار از فاجعۀ طاعون قرن چهاردهم، می‌خواهند به فلورانس بگریزند و در آنجا در خانه‌ای ییلاقی پناه گیرند.
از آنجا که بهترین مقوله برای بشر و تحمل گذر زمان، قصه‌گویی بوده است، راویان گوناگونی شروع به داستان‌سرایی می‌کنند و چون هریک از راویان، لحن و سبک خاص خود را دارد، تعدادی از این قصه‌ها، شاعرانه، برخی عبرت‌آموز و تعدادی غم‌انگیزند.
اهمیت دکامرون به حدی بود که بعدها در بسیاری از کشورها، آثاری به فرم و گونۀ دکامرونی خلق شد و رد پای بوکاچو را می‌توان برای مثال، در تعدادی از آثار چاسر در انگلستان و لانگفلو در امریکا، به‌وضوح مشاهده کرد.
ماجراهای قهرمانانه و کتاب‌های قهرمانی در ایتالیا نیز همچون بسیاری از کشورها، طرفداران خاص خود را داشت. لودویکو آریوستو کتابی با زمینه‌های ماجراهای قهرمانانه به نام اورلاندوی دیوانه، خلق کرد که بسیار هم مورد توجه قرار گرفت.
«هدف وسیله را توجیه می‌کند.» جمله‌ای است از ماکیاولی که بعدها دستاویز بسیاری از مستبدان در طول تاریخ هم قرار گرفت. اثر معروفِ ماکیاولی، یعنی شهریار، به معنای کامل کلمه، در جایگاه سرمشقی گمراه‌کننده برای جباران و ستمگران در طی ادوار گوناگون قرار گرفت.
نقل است که کسانی چون هیتلر، ناپلئون و لویی شانزدهم، همیشه نسخه‌ای از شهریار را با خود به همراه داشتند و جنایت‌های خود را با این شعار توجیه می‌کردند: «هدف وسیله را توجیه می‌کند.»
در دورانی که ایتالیا در زیر سلطه و سیطرۀ اسپانیا قرار داشت، گویی ادبیات در این سرزمین رو به خشکی گرایید، چرا که محکمه‌های کودکانۀ تفتیش عقاید، به انحاء گوناگون، شاعران و نویسندگان را در مظان اتهام قرار می‌داد و با بهانه‌های واهی آن‌ها را از دم تیغ می‌گذراند.
در این دورانِ استیلای اسپانیا در خاک ایتالیا، برای مدت طولانی، ایتالیا از داشتن شاعر و نویسندۀ کاربلد محروم بود تا آنکه کم‌کم با کاهش نفوذ اسپانیا در خاک ایتالیا، این دورانِ سیاه به پایان رسید.
ادبیات ایتالیا در جوایز ادبی هم همواره سرآمد بوده است. برای مثال، آثارِ پیر آندلو -برندۀ جایزۀ نوبل ادبی- به اغلب زبان‌های زندۀ جهان ترجمه شده و نمایشنامۀ معروف او با عنوان شش شخصیت در جست‌وجوی نویسنده، در بسیاری از کشورهای جهان روی صحنه رفته است.
منبع: ادبیات ملل: ادبیات ایتالیا
لينك خريد كتاب هاي ادبيات ايتاليا:
