طرحواره ها یا تله های زندگی (به طور کلی) باورهای ما را در مورد خودمان، دنیای اطراف و دنیای دیگران در بر می گیرند.
این باورها در پس زمینه آگاهی ما عمل می کنند. با این حال، آنها تأثیر زیادی بر احساس ما از خود، انتظارات ما از زندگی و کیفیت روابط ما دارند.
شما می‌توانید طرحواره‌ها را چارچوب‌هایی در نظر بگیرید که از طریق آنها تجارب زندگی‌مان را سازماندهی و معنا می‌کنیم.
طرحواره ها همیشه منفی یا ناسازگار نیستند. با این حال، دکتر جفری یانگ تمرکز مدل خود را روی طرحواره های ناسازگار اولیه قرار می دهد.
بیایید با تعریف اصلی از کتاب «طرحواره درمانی: راهنمای یک روانشناس» شروع کنیم. به گفته یانگ، کلوسکو و ویشار (2003):
طرحواره ناسازگار اولیه عبارت است از:
در طرحواره درمانی، 18 طرحواره ناسازگار اولیه (EMS) وجود دارد که به پنج حوزه تقسیم می شوند:
1. حوزه بریدگی و طرد
2. حوزه خودگردانی و عملکرد مختل
3. حوزه دیگر جهت مندی
4. حوزه محدودیت مختل
5. حوزه گوش بزنگی و بازداری
اگر در طرحواره درمانی تازه کار هستید و یا می خواهید در مورد تله هاز ندگی تان بدانید قبل از انجام تست طرحواره در مورد این طرحواره ها بیشتر بخوانید. در زیر نمودار کل تله ها یا طرحواره ها را آورده ام:
طرحواره رها شدگی/بی ثباتی (ab) : اعتقاد به اینکه نمی توان برای حمایت عاطفی که ناشی از بی ثباتی عاطفی آنهاست، به دیگران اعتماد کرد.
طرحواره بی اعتمادی بد رفتاری (ma) : باور به اینکه دیگران شما را تحقیر می کنند، از شما سوء استفاده می کنند یا به شما صدمه می زنند. فرد این تصور را دارد که هر نوع آسیبی عمدی است.
طرحواره محرومیت هیجانی (ed) : داشتن این باور که دیگران از شما حمایت یا همدلی نمی کنند یا اعتقاد به اینکه حمایت عاطفی دیگران نسبت به شما کافی نیست.
طرحواره نقص- شرم (ds) : داشتن احساس حقارت. در نتیجه ممکن است فرد نسبت به انتقاد یا طرد شدن حساس شود.
طرحواره انزوای اجتماعی-بیگانگی (si) : افرادی که طرحواره انزوای اجتماعی دارند احساس می کنند به جایی تعلق ندارند. آنها احساس متفاوتی دارند. این معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که کودک در خانواده‌ای منزوی از نظر اجتماعی بزرگ می‌شود
طرحواره وابستگی- بی کفایتی (di) : باور به اینکه فرد نمی تواند بدون کمک گرفتن از دیگران به مسئولیت های خود رسیدگی کند. به عنوان مثال، تصمیم گیری درست و پرداختن به وظایف جدید و ....
طرحواره آسیب پذیری نسبت به ضرر و بیماری (vh) : داشتن نگرانی دائمی در مورد اتفاقات بد یا فجایع. به طور خاص، اضطراب آنها می تواند با رویدادهایی مانند بیماری جسمی یا روانی، قربانی شدن یک جنایت یا یک فاجعه زیست محیطی مرتبط باشد.
طرحواره خود تحول نیافته- گرفتار (EM) : داشتن احساس درهم تنیدگی با دیگران، به ویژه والدین تنبیه گر. می تواند رشد را به خطر بیندازد. نزدیکی عاطفی بیش از حد با افراد مهم دارد و این اغلب منجر به فقدان فردگرایی می شود.
طرحواره شکست (FA) : اعتقاد به اینکه فرد شکست خورده است یا در نهایت از نظر دستاوردهای تجربه زندگی مانند شغل شکست می خورد.
طرحواره اطاعت (SB) : کنترل بیش از حد به دیگران برای جلوگیری از رها شدن یا عصبانی شدن طرف مقابل. انقیاد می تواند بر حسب نیازها و عواطف فرد متفاوت باشد. بیشتر به صورت سازگاری بیش از حد ظاهر می شود و می تواند منجر به خشم و ویژگی های ناسازگار مانند سوء مصرف مواد یا علائم روان تنی شود.
طرحواره ایثار (SS) : برآوردن نیازهای مردم به بهای نیازهای شخصی است. دلیل اصلی این امر حفظ اتصال و اجتناب از برچسب خودخواهی است.
طرحواره تایید طلبی (AS) : میل بیش از حد به شناخت، توجه و تأیید دیگران. در چنین مواردی عزت نفس به واکنش افراد دیگر بستگی دارد.
طرحواره استحقاق (ET) : به بزرگی نیز معروف است. غالباً فرد اعتقاد دارد که از دیگران برتر است و باید از حقوق ویژه برخوردار شود. ممکن است با رقابت بیش از حد، رفتار کنترل کننده و عدم همدلی ظاهر شود.
طرحواره ضعف خویشتن داری (IS) : امتناع از کنترل خود. نشان می دهد که فرد تاکید اغراق آمیزی بر اجتناب از درگیری، درد و مسئولیت دارد.
طرحواره منفی گرایی-بدبینی (NP) : تمرکز مداوم بر روی نکات منفی زندگی مانند خیانت، مرگ و درد در میان دیگران. در عین حال، فرد همیشه جنبه های مثبت زندگی را در نظر نمی گیرد. افرادی که دارای چنین ویژگی هایی هستند اغلب به صورت فردی دارای نگرانی مزمن با شکایت دائمی و عدم تصمیم گیری ظاهر می شوند.
طرحواره بازداری هیجانی (EI) : افرادی که طرحواره بازداری عاطفی دارند برای خودکنترلی ارزش زیادی قائل هستند. آنها از ابراز احساسات مثبت و منفی خود جلوگیری می کنند - خشم یا پرخاشگری، آسیب پذیری، میل جنسی، شادی و غیره. آنها همچنین ممکن است سعی کنند دیگران را از نشان دادن احساسات شدید باز دارند.
طرحواره معیارهای سرسختانه/عیب جویی افراطی (US) : اعتقاد به این که فرد باید برای رسیدن به استانداردهای بسیار بالای عملکرد سخت تلاش کند تا از انتقاد جلوگیری شود. اغلب به عنوان کمال گرایی و داشتن قوانین سفت و سخت تعریف می شود.
طرحواره تنبیه (PU) : اعتقاد به اینکه افراد باید به خاطر اشتباهاتشان مجازات شوند. شامل مشکل در بخشیدن دیگران است و فرد اغلب عصبانی، تنبیه کننده و تحمل ناپذیر است.
ممکن است به نظر برسد که باورهای ناسازگار به دلیل تجربیات آسیب زا ایجاد شده اند. در واقع، اغلب اوقات ممکن است اینگونه باشد. با این حال، همیشه درست نیست. اعتقاد بر این است که طرحواره ها زمانی شکل می گیرند که یکی (یا چند مورد) از نیازهای اصلی انسانی ما برآورده نشود. یانگ پنج نیاز عاطفی اصلی را متمایز می کند(یانگ، کلوسکو، ویشاار، 2003؛ ص 10).
پنج نیاز عاطفی اصلی عبارتند از:
شبیه به روانکاوی، طرحواره درمانی افکار و احساساتی را که در زیر آگاهی پنهان می شوند، در نظر می گیرد.
با این حال، بر خلاف روانکاوی، طرحواره درمانی تاکید زیادی بر رابطه درمانگر و بیمار دارد.درمانگر به طور فعال نیازهای عاطفی بیمار را برآورده می کند و تغییرات را تقویت می کند. رابطه درمانی در طرحواره درمانی نیز بسیار نزدیکتر از درمان شناختی رفتاری (CBT) است.
اگرچه طرحواره درمانی از بسیاری از رویکردها و تکنیک‌های CBT استفاده می‌کند، اما این کار را به روشی کمتر ساختار یافته انجام می‌دهد و بیشتر بر تکنیک‌های احساسی تکیه دارد.
در مقایسه با CBT، طرحواره درمانی تاکید بیشتری بر نیازهای عاطفی، دلبستگی، روابط بین فردی و ایجاد مشکلات روانی در اوایل کودکی و نوجوانی دارد. بنابراین، برای درمان طرح‌های ناسازگار مناسب‌تر است.
https://www.betterhelp.com/advice/therapy/what-is-schema-therapy/
https://www.attachmentproject.com/blog/early-maladaptive-schemas/#:~:text=In%20Schema%20Therapy%2C%20there%20are,Impaired%20Limits
https://esanj.ir/mag/what-is-schema-and-how-does-it-guide-us
