اگه اهل آهنگ یا نقاشی یا چیزایی که هنری تلقی میشه علاقه داشته باشید احتمالا این پرسش که هنر چیه بر خوردید همین پرسش کل شالوده اصلی فلسفه هنر رو ساخته اگه بخوایم بهش بپردازیم اول باید شباهت خانوادگی رو نقل کنیم در فلسفه البته اگه میخواین به صورت علمی و تکامل(فرگشت)هنر در انسان رو درک کنید این مقاله رو بخونید.
قبل از حتی شباهت خانوادگی باید گفت آیا اصلا هنر قابل تعریف است؟
آثار هنری بسیار بسیار شاخه شاخه هستند مثلا حرکات نمایشی،ترسیمی،ادبیات،نمایشی و... اگر کمی فکر کنید می بنید که واقعا اینا ارتباط بسیار کمی دارن،تا جایی که فلاسفه کلا بعضیاشون گفتن هنر اصلا قابل تعریف نیست،زیرا انقدر آنها باهم تفاوت دارند که تعریف رضایت بخشی برای ما به دست نمیدن استدلالی که در این باب به کار می بندن استدلال فیلسوف معروف ویتگنشتاین هست.
شباهت خانوادگی
در اینجا وینتگنشتان مجبور هست از یک تمثیل استفاده کنه حالا تمثیلش چیه؟میگه شما میتونید کمی شبیه پدرتان باشید و پدرتان هم کمی شبیه خواهرش ولی امکان دارد شما هیچ شباهتی به خواهر پدرتان نداشته باشید،در واقعه بین اعضای یک خاندان یا یک خانواده امکان دارد شباهت های متداخلی باشد بدون اینکه ویژگی مشهودی(نمایانی)نباشد،وینتگشتاین اضهار میکند که شاید شباهت های هنر نیز از همین دسته باشند،در واقعه شاید بین شاخه هنری شباهت هایی متداخلی باشد ولی امکان دارد ویژگی شباهت مشهود نباشد،پس در این صورت کلا اشتباه است که در مورد یک تعریف کلی از هنر داد،بیشترین امیدی که میتوان داشت این است که یک قالب هنری را توضیح داد.
مقالتی برای مطالعه بیشتر در مورد شباهت خانوادگی:
https://votuananh.medium.com/family-resemblance-understand-this-most-revolutionary-idea-of-wittgenstein-b691ae41d656
.
https://en.wikipedia.org/wiki/Family_resemblance
نقد نگرش به شباهت خانوادگی
یکی از راه هایی که میتونیم مخالفت خودمون را با این تمثیل نشون بدیم یه تعریف کلی از هنر است.نقد های بسیاری برای مخالفت با شباهت خانوادگی انجام شده که باید تقریبا برای اتمام کلام از آنها صرف نظر کرد(البته منبع برای مطالعه میدم) با این حال باید به این اشاره کرد که حتی بین اعضای یک خانواده ارتباط ژنتکی تقریبا مشابه ای یافت میشود،یا مثلا برای بخش تمثیل اسباب بازی(تمثیلش شباهت بسیار زیادی به شباهت خانوادگی داره ولی منتها با فرق این که درباره بازی رو میزیه) که تقریبا یک حس زیبا شناسانه و لذت بخش میدهد،وقتی بتوان توضیحی برای بازی های رو میزی داد بعید هم نیست که در مورد هنر نیز بتوان نظر داد،نظر هایی در مورد هنر تا به حال منتشر شده که تا حدودی نافرجام بودند ولی ارزش وقت گذاشتن دارن،نظریه که در باب هنر هست تقریبا سه تا هستن که در متون بعدی بررسی میشن.
مقالاتی برای نقد به شباهت خانوادگی:
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_2809.html?lang=en
لطفا pdf رو دانلود کنید البته داخل کانالم میذارم.
این متن با کمک از کتاب الفبای فلسفه نوشته شده است.
کانال: words_for_change@
