کوچ میلیونرها/ چرا ثروتمندان وطن خود را ترک می‌کنند؟
سعید ابوالقاسمی/ نویسنده نشریه
میلیونرهای جهان علاقه عجیبی به مهاجرت پیدا کرده‌اند. از شهری به شهر دیگر می‌روند و تلاش می‌کنند سرمایه خود را به شهری منتقل کنند که بهترین بستر برای افزایش دارایی و ثروت را برایشان فراهم می‌کند. آمریکا و چین، در این زمینه نیز مانند دیگر زمینه‌ها رقابت نزدیک و عجیبی با یکدیگر دارند، اروپایی‌ها قافیه را باخته‌اند، هند به دنبال کسب جایگاه است و امارات نیز آرام و پیوسته، برای میزبانی بیشتر از میلیونرهای جهان زمینه‌سازی می‌کند. این آمار کلی، از جدیدترین مطالعات و بررسی‌های موسسه هلنی و پارتنرز به دست آمده که پژوهش جامعی در زمینه علل مهاجرت ثروتمندان انجام داده است. این پژوهش، عنوان میلیونر را به فردی می‌دهد که دارایی قابل سرمایه‌گذاری بیش از یک میلیون دلار در اختیار دارد و بر اساس این تعریف، شهرهای ایالات متحده آمریکا و چین جایگاه ویژه‌ای در میان شهرهای ثروتمند جهان دارند. نیویورک‌سیتی با میزبانی از 340 هزار میلیونر، ثروتمندترین شهر جهان است. دو منطقه دیگر آمریکا یعنی منطقه خلیج سانفرانسیسکو و لس‌آنجلس هم با 285 هزار و 205 هزار شهروند با ثروت میلیون‌دلاری، در جایگاه سوم و ششم قرار دارند. چین هم پا‌به‌پای آمریکا در حال جذب ثروتمندان جهان است. این کشور، سه شهر در بین 10 شهر ثروتمند جهان دارد که هنگ‌کنگ (البته اگر این شهر را جزو چین حساب کنیم) با 129 هزار میلیونر، پکن با 128 هزار میلیونر و شانگهای با 127 هزار میلیونر در رده‌های هفتم، هشتم و نهم قرار دارند.
شهرهایی که می‌بازند؛ شهرهایی که می‌برند
فهرست 10 شهر میلیونر جهان به صورت سالانه در حال تغییر است. برخی شهرهایی که پیش از این هیچ جایگاهی در فهرست نداشته‌اند، به ناگهان رقبای خود را پشت سر می‌گذارند و برخی شهرها هم مجبور می‌شوند جایگاه خود را به شهرهای دیگر واگذار کنند. چینی‌ها تجربه خوبی از صعود در فهرست شهرهای میلیونر جهان دارند. پکن و شانگهای که اکنون در رده‌های هشتم و نهم شهرهای میلیونر جهان قرار گرفته‌اند، از جمله شهرهایی هستند که توانسته‌اند شرایط مطلوب‌تری را برای جذب ثروتمندان فراهم کنند. اما هنگ‌کنگ که در سال 2012 رتبه چهارم را در اختیار داشت، اکنون به رده هفتم سقوط کرده است. توکیو و لندن هم از جمله شهرهایی هستند که نتوانسته‌اند جایگاه‌های پیشین خود را حفظ کنند. 10 سال پیش، توکیو ثروتمندترین شهر جهان بود اما اکنون با 290 هزار میلیونر به رتبه دوم سقوط کرده است. لندن هم به رتبه چهارم سقوط کرده و تنها شهر اروپایی فهرست شهرهای میلیونر جهان محسوب می‌شود. میزبانی از ثروتمندان جهان برای شهرهای شرق آسیا جذاب بوده است. شهر سنگاپور در کشور سنگاپور که طی سال‌های اخیر یکی از شهرهای دوستدار تجارت در جهان و از جمله مقاصد برتر برای مهاجران میلیونر بوده، 240 هزار شهروند میلیونر را در خود جای داده و جایگاه پنجم را به دست آورده است. سیدنی هم با نزدیک به 127 هزار میلیونر در جایگاه دهم قرار دارد. این شهر که از جمله منحصربه‌فردترین شهرهای جهان است که توانسته فضای جذابی برای میلیونرها فراهم کند، رشد ثروت شدیدی را در 20 سال گذشته تجربه کرده و پیش‌بینی می‌شود تا 17 سال دیگر و در سال 2040 به یکی از پنج شهر برتر جهان تبدیل شود.
آن روی سکه مهاجرت میلیونرها
مهاجرت میلیونرها از شهری به شهر دیگر، در بسیاری مواقع نشانه کاهش اعتماد است. ثروتمندان با دارایی‌های خود قدرت انتخاب بسیار زیادی دارند. آنها نخستین افرادی هستند که با کوچک‌ترین تغییر شرایط و احساس ناامنی، تصمیم به مهاجرت می‌گیرند. میلیونرها همراه با خانواده‌هایشان، ثروت و مالیاتی را که پرداخت می‌کنند، نیز به کشورهای میزبان منتقل می‌کنند. از دست دادن میلیونرها می‌تواند برای اقتصادهای محلی و بازارهای دارایی کشورهایی که آنها را ترک می‌کنند بسیار مضر باشد. در برخی موارد، آنها مشاغل خود و فرصت‌های شغلی که کسب‌وکارهایشان ایجاد می‌کنند، و همچنین مهارت‌ها، صلاحیت‌ها و نفوذ خود را تغییر می‌دهند. بنابراین، در حالی که میلیونرها تنها درصد کمی از جمعیت یک کشور را دربر می‌گیرند، جذب و حفظ آنها یک تلاش مهم برای هر کشوری و حتی بیشتر از آن در شرایط فعلی است.
چرا شهرها برای میلیونرها جذاب می‌شوند؟
موسسه هلنی و پارتنرز که پژوهش جدید سریع‌ترین شهرهای در حال جذب میلیونرها را انجام داده و منتشر کرده است، اعتقاد دارد شهرهای آسیا و اقیانوسیه توانسته‌اند با تغییرهای زیرساختی، جایگاه خود را در میان فهرست ثروتمندترین شهرهای جهان تثبیت کنند. از مجموع 10 شهر، هفت شهر ثروتمند جهان در کشورهایی قرار دارند که میزبان برنامه‌های مهاجرت سرمایه‌گذاری رسمی بوده‌اند و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را به صورت فعالانه در ازای اقامت یا ارائه حقوق شهروندی تشویق کرده‌اند. ارائه حقوقی نظیر حق زندگی، کار و تحصیل در مراکز ثروت بین‌المللی پیشرو مانند نیویورک، لندن، سنگاپور، سیدنی و هنگ‌کنگ از طریق اقامت با سرمایه‌گذاری تضمین می‌شود. ثروتمندان شهری را برای زندگی انتخاب می‌کنند که جنبه‌های حمایت‌گرانه بیشتری را برایشان فراهم کند؛ اما به شیوه سنتی، میلیونرها بیشتر به دلیل تمایل به آموزش بهتر، ارتقای امنیت برای خانواده‌هایشان و دسترسی بیشتر به مراکز بین‌المللی، مهاجرت را در برنامه‌های خود قرار می‌دهند. شرایط مطلوب‌تر برای زندگی، آب‌وهوای مطلوب‌تر، آلودگی کمتر، فرصت‌های تجارت بیشتر، قوانین مالیاتی کمتر و فرار از دولت‌های ظالم و فاسد از دیگر دلایلی است که میلیونرها را به مهاجرت ترغیب می‌کند. توجه به این موارد و آماده کردن زیرساخت‌ها باعث شده است تا شهرها، رقابت سختی را برای جذب میلیونرها آغاز کنند. درست است که آمریکا و چین بخش بزرگی از فهرست شهرهای میلیونر جهان را به نام خود سند زده‌اند اما شهرهای دیگری هم هستند که توانسته‌اند با ارائه زیرساخت‌های مطلوب، نظر ثروتمندان را برای مهاجرت به خود جلب کنند. اکنون شهر هانگژو در چین، با رشد 105درصدی جذب میلیونرها طی سال‌های 2012 تا 2022 صدر جدول سریع‌ترین رشد شهرهای ثروتمند را به خود اختصاص داده است. شهر آستین در آمریکا نیز با رشد 102درصدی در رده دوم قرار دارد و شنژن چین با رشد 98درصدی در جایگاه سوم است. پس از این سه شهر، وست پالم بیج و اسکاتس دیل آمریکا به ترتیب با 90 و 88 درصد رشد، رده‌های چهارم و پنجم را به خود اختصاص داده‌اند. نکته جالب فهرست شهرهای با سریع‌ترین رشد جذب میلیونرها، حضور شهرهایی از هند است؛ شهر بنگلور با 88 درصد رشد در رتبه ششم قرار دارد و حیدرآباد نیز با رشد 78درصدی، رتبه دهم را به خود اختصاص داده؛ شهرهای گوانگژو چین با 86 درصد، شارجه امارات با 84 درصد و هوشی‌مین ویتنام نیز با 82 درصد در رده‌های هفتم تا نهم قرار گرفته‌اند.
مهاجرت میلیونرها؛ دلیل‌ها و مسیرها
بر اساس مطالعه‌ای که مرکز مشاوره نایت فرانک در حوزه ثروت انجام داده است، منطقه آسیا توانسته است جذابیت‌های بسیاری برای میلیونرها فراهم آورد تا آنها را هرچه بیشتر به زندگی در مناطق مختلف خود ترغیب کند. آسیا یک منطقه فعال در حال توسعه با نیازهای رو به رشد و البته بازار بسیار بزرگ است. از سوی دیگر، مطالعه بارکلینز و لدبری که از جامعه آماری دو هزارنفره در 17 کشور جهان تشکیل شده، نشان می‌دهد چینی‌ها به همان اندازه که در جذب میلیونرها موفق هستند، اقداماتی هم انجام داده‌اند که سبب شده نارضایتی‌هایی در میان میلیونرها شکل بگیرد. این مطالعه نشان می‌دهد 47 درصد از میلیونرهای چینی در پنج سال آینده مهاجرت خواهند کرد. پس از چین، درصد بالایی از مهاجران احتمالی، متعلق به قطر با 36 درصد و کشورهای آمریکای لاتین با 34 درصد بوده است. نکته جالب توجه اینکه، نیمی از پاسخ‌دهندگان این پژوهش اعلام کرده‌اند طی پنج سال آینده مهاجرت خواهند کرد و تصمیم آنها به مهاجرت، هیچ ارتباطی به کشور فعلی محل سکونت آنها ندارد. یکی از اصلی‌ترین سوالاتی که درباره مهاجرت میلیونرها مطرح می‌شود، این است که چرا تصمیم به مهاجرت می‌گیرند؟ آیا به کشور خود برای زندگی اطمینان ندارند یا به دنبال اهداف دیگری هستند؟ 78 درصد مشارکت‌کنندگان در نظرسنجی، یک دلیل بسیار مهم برای مهاجرت خود بیان کرده‌اند: کودکان. ثروتمندان و میلیونرها به دنبال ایجاد فرصت‌های بهتری برای تحصیل و اشتغال خود و خانواده‌شان هستند و فرزندان و خانواده را در اولویت بالاتری نسبت به کسب‌وکارشان قرار داده‌اند. این پاسخ، برای کشورهایی که اقتصادی تحت تاثیر بخشنامه‌ها و قوانین دست‌وپاگیر دولتی دارند و به وسیله آنها، میلیونرها و ثروتمندان را تحت فشار قرار می‌دهند، قابل درک و منطقی است. از جمله این کشورها می‌توان به برخی کشورهای شرق آسیا و همچنین کشورهای آمریکای لاتین اشاره کرد. نزدیک به 72 درصد از ثروتمندان هم دلیل مهاجرت خود را برخورداری از آب‌وهوای دلپذیرتر عنوان کرده‌اند. آب‌وهوای معتدل به سلامتی و زندگی بهتر میلیونرها کمک می‌کند. ثروتمندان اعتقاد دارند آب‌وهوای مطلوب و سلامتی جسمی و روحی و روانی، ثروتشان را افزایش می‌دهد چرا که وقتی مشکلات شخصی غیرضروری وجود نداشته باشد، مدیریت کسب‌وکارهای میلیون‌دلاری آسان‌تر و موفقیت‌آمیزتر است. جذاب‌ترین شهرها برای افراد ثروتمند، شهرهایی هستند که برنامه‌های مهاجرتی مطلوبی را برای میلیونرها ارائه می‌دهند؛ از برنامه‌های سرمایه‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت گرفته تا صدور مجوز اقامت و همچنین اقامت دائم برای کمک به توسعه اقتصادی در این گستره جای می‌گیرند. بنابراین، افرادی که دارایی بیشتری دارند، قدرت و حق انتخاب بیشتری دارند تا مکان زندگی خود را بر اساس خواسته‌ها و نیازهای خود انتخاب کنند. استفاده از پاسپورت دوم هم دلیل دیگری است که ثروتمندان را نسبت به مهاجرت ترغیب می‌کند. پاسپورت معتبر باعث ایجاد صرفه‌جویی در زمان و هزینه در سفرهای کاری و برنامه‌های مرتبط با زندگی شخصی می‌شود.
از همه این موارد که بگذریم، فرآیند مهاجرت ثروتمندان به سرعت اتفاق نمی‌افتد و به صورت معمول، بر اساس بازه زمانی مشخص و با برنامه‌ریزی قبلی صورت می‌گیرد. برخی از ثروتمندان به دنبال تغییر محل اقامت دائم خود نیستند؛ بنابراین میلیونرها ابتدا ترجیح می‌دهند در شهرهای مقصد و مورد علاقه خود برای مهاجرت، صاحب خانه‌ای برای اقامت شوند و سپس به آرامی شرایط مهاجرت را فراهم می‌کنند. در این زمینه هم، ثروتمندان یک رویکرد جالب دارند: به جای انتخاب شهرهای توریستی و گردشگرپذیر در نقاط مختلف جهان، شهرهایی را انتخاب می‌کنند که متمدن و فعال هستند. در بررسی میلیونرهای با ثروت بیش از 10 میلیون دلار مشخص شد که بیش از 22 هزار نفر از این ثروتمندان ترجیح می‌دهند خانه دوم خود را در لندن خریداری کنند. هر چند این شهر رتبه نخست خود را در فهرست ثروتمندترین شهرهای جهان به شهرهای دیگر واگذار کرده، اما همچنان محبوب‌ترین مکان برای زندگی ثروتمندان است. لندن اکنون میزبان نزدیک به 10 هزار میلیونر است که این شهر را برای زندگی دائم خود انتخاب کرده‌اند. نزدیک به 17 هزار میلیونر هم خانه دوم خود را در نیویورک خریداری کرده‌اند و شهر هنگ‌کنگ نیز با جذب 15 هزار میلیونر در رتبه سوم از نظر جذب ثروتمندان برای اقامت موقت (خانه دوم) قرار گرفته است.
اروپا، رکورددار تراکم میلیونرها
شهرهای اروپایی، مصداق بارز تلاش برای حفظ ثروتمندان هستند. هر چند به نظر می‌رسد این شهرها قافیه را به شهرهای آمریکایی و آسیایی برای جذب میلیونرهای جدید باخته‌اند اما با عملکرد مثبتی که در دهه‌های گذشته برای اقامت ثروتمندان در خود داشته‌اند، اکنون به مکانی تبدیل شده‌اند که بیشترین سرانه میلیونرهای جهان را به خود اختصاص داده‌اند. در 10 شهر با بیشترین میزان سرانه تراکم ثروتمندان، هشت شهر در اروپا قرار گرفته است. موناکو، مرکز اصلی تجمع ثروتمندان جهان است که از هر دو نفر شهروند آن، یک نفر میلیونر است. البته، تعجبی هم ندارد؛ آب‌وهوای مطلوب، سیستم مالی اثبات‌شده و سرگرمی‌های زیاد از دلایل حضور گسترده میلیونرها در موناکو به شمار می‌رود. میانگین ثروت یک فرد ساکن در موناکو بیش از 10 میلیون دلار است و این شهر را بر اساس ثروت سرانه در رتبه اول قرار می‌دهد. این شهر همچنین گران‌ترین شهر جهان محسوب می‌شود و قیمت آپارتمان در آن بیش از 35 هزار دلار در هر مترمربع است. شهرهای زوریخ و ژنو در سوئیس هم از نظر تراکم میلیونرها به ترتیب با 27 و 18 درصد در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند. در مکان چهارم شهرهای با بیشترین سرانه میلیونر نیز نیویورک قرار گرفته که تراکم آن فقط 63 /4 درصد است. فرانکفورت، لندن، اسلو، سنگاپور، آمستردام و فلورانس هم در رتبه‌های بعدی شهرهای با بالاترین میزان تراکم ثروتمندان جهان به شمار می‌روند.
پی نوشت: این گزارش در شماره 497 هفته نامه تجارت فردا (16 اردیبهشت 1402) منتشر شده و از لینک زیر قابل دریافت است:
