تکم گردانی یا تکم اویونی ، جشنواره ای بوده که ریشه در فولکلور آذربایجان دارد و هنوز گاهی در روستاهای آذربایجان این نمایش شاد و زیبا از اسفند ماه تا رسیدن بهار ،اجرا می شود.
تکم شیطانکی است از چوب و به شکل بز که با پارچه های رنگی و زیور آلات منگوله دار تزیین شده برایش گردنبند و خلخال درست می کنند و با آینه و زنگوله روی صفحه ای چوبی قرار گرفته و زیر صفحه میلیه ای به اندازه نیم متر وجود دارد که در دستان تکم گردان قرار گرفته با قرار گرفتن بین دودست و مالش دستها به رقص درمی آید.
تکم چی در حین بالا و پایین کردن و رقصاندن تکم با ریتمی شاد شروع به خواندن می کند و با تبریک های توام با رقص ، به استقبال بهار می رود .
بو تکه ، آختا تکه
بوینونداکی نوختا تکه
یایدا سنی ساتاللار ، قیشدا چیغار تاخته تکه
تکه تکه اوچ قویون
بیزیم باغی گچ قویون
بیر سوری سال اوتلاغا
بیرنینی ایله بش قویون
در زبان آذری به بز تکه گفته می شده و تکم یعنی بُز من و تکم چی در شعرهایش از بز قهرمان و جان نثاری می خواند که قهرمان و راهنمایی است که گله را به طرف مرتع هدایت می کند .
به نظر می آید این بز (تکه) برای مردم مخصوصا روستاییان مقدس بوده و با این نمایش شاد نوید بهار و بیداری طبیعت را به آنها می دهد.
تکم چی با انداختن آینه و درآوردن ضدای زنگوله ها مژده حضورش را به مردم می دهد و بعد که مردم را دور خودش جمع کرد آواز و رقص را سر می دهد:
تکم گورون هاچان گلیر بو کنده
یولی قویوپ دامنان گلیر بو کنده
تک عمیه گوزوم قوربان، بیر یول آچین تز گلسین
اوزوم قوربان، سوزوم قوربان، بیر یول آچین تز گلسین
سسین گلسین تک عمی، بویون قوربان تک عمی
تکم آنچنان ارزش و قداست داشته که اگر به روستایی نمی رفته مردم آن سال را بد یمن و پر از بدبختب می دانستند و برای آمدنش لحظه شماری می کردند.
