در نوشته‌های پیشین، دو مولفه‌ی مدل توپوگرافیک فروید را به صورت خلاصه تشریح کردم و در این پست به سومین و آخرین مولفه‌ی این نظریه یعنی «هشیار» خواهم پرداخت.
هشیار، نزدیک‌ترین سیستم به سطح روان بوده و اطلاعات دریافتی از دنیای بیرونی و درونی (روانی و جسمانی) را دریافت می‌کند.
این سیستم بواسطه‌ی بازنمایی‌های کلامی (verbal representations) عمل کرده و بر اساس تفکر فرایند ثانویه مدیریت می‌شود. یعنی تحت سلطه‌ی فرایند ثانویه است.
برخلاف دیگر سیستم‌های همتای هشیار در مدل توپوگرافیک (پیش‌هشیار و ناهشیار)، واجد ردپای پایدار خاطرات (mnemic traces) نبود. خاطرات ناهشیاری که در نظریات فروید، نقش قابل توجه‌ای دارند و به اندازه‌ای قدرتمند هستند که از موانع حفاظتی عبور کنند.
همچنین مانعی که هشیار را از پیش‌هشیار جدا می‌کند (سانسور ثانویه)انعطاف‌پذیرتر از سانسور میان هشیار و پیش‌هشیار است.
زمانی که نظریه ساختاری، جایگزین نظریه توپوگرافیک شد، تمایلات معادل‌سازی هشیاری با ایگو بیش از پیش افزایش یافت. هرچند که نمی‌توان این دو را معادل محض هم دانست، چرا که بخش‌هایی از ایگو (مانند کارکردهای دفاعی) اصلا هشیار نیستند.
با توجه به نظریه‌ی فراروان‌شناختی فروید، هشیاری همان کارکرد سیستم ادراک-هشیاری (perception-consciousness) است. از منظر مدل توپوگرافیک فروید، سیستم ادراک-هشیاری پیرامون ساختمان روانی قرار گرفته و اطلاعات را از منابع درونی و بیرونی دریافت می‌کند. فروید اغلب کارکرد این سیستم را به پیش‌هشیار نسبت می‌دهد که در این معنا تحت عنوان سیستم پیش‌هشیار-هشیار از آن نام می‌بریم که قبلاً ذکر آن رفته بود.
در بحث ردپای خاطرات، این سیستم از منظر کارکردی در مقابل ناهشیار و پیش‌هشیار قرار می‌گیرد. در این سیستم، اثر ماندگار یا ردپایی از هیچ‌گونه انگیختگی باقی نمی‌ماند. از لحاظ اقتصادی، این سیستم، انرژی متحرک آزادی را در اختیار دارد که می‌تواند عناصر ورودی‌های خاصی را بیش از حد موثر کند. این کارکرد اقتصادی سیستم ادراک-هشیاری، همان مکانیسم توجه است.
این سیستم در سطح قرار گرفته و فروید معتقد است که ایگو، آن بخشی از اید است که تحت تاثیر مستقیم دنیای بیرونی با واسطه‌ی سیستم ادراک-هشیاری تغییر پیدا کرده است. فروید این سیستم را بعنوان هسته‌ی ایگو معرفی می‌کند.
شما علاقمندان روانکاوی، می‌توانید بواسطۀ لینک‌های زیر، مرا در اینستاگرام و تلگرام دنبال نمایید.
https://instagram.com/sajjadkazemipsy
https://t.me/sajjadkazemipsy
همچنین در تلگرام با شناسۀ sajjadkazemi_psy پاسخگوی سوالات شما هستم.
