تیروئید چیست؟ نقش تیروئید در اضافه وزن چیست؟ آیا کم کاری تیروئید باعث چاقی یا لاغری میشود؟ در چه صورت فرد دچار اختلالات تیروئیدی میشود؟ در این مقاله از سایت سلامتی و زیبایی به بررسی تیروئید و نقش آن در بدن میپردازیم.
تیروئید یک غده کوچک پروانه ای شکل در جلوی گردن است که هورمون های تیروئید تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) را تولید می کند. این هورمون ها تنظیم تولید پروتئین، کمک به کنترل درجه حرارت بدن و تاثیر بر تمام جنبه های متابولیسم بدن را به عهده دارند. زمانیکه غده تیروئید نتواند به اندازه کافی هورمون تولید کند کم کاری تیروئید ایجاد می شود. کم کاری تیروئید نتیجه آشفتگی تعادل نرمال واکنش های شیمیایی در بدن است.
هورمون تیرویید سوخت و ساز بدن را در انسان ها و حيوانات تنظیم می کند. سوخت و ساز بدن به وسیله میزان مصرف اکسیژن توسط بدن در میزان معینی از زمان مشخص می شود.
مطالعات بعدی با اندازه گیری هورمون های تیروئید در خون نشان داد که سطح پایین هورمون های تیرویید با کاهش BMR و سطح بالای هورمون های تیروئید با افزایش BMR همراه است.
در ابتدا تشخیص کم کاری از روی علائم مشکل است و با پیشرفت بیماری، علائم آن آشکار می شود. این علائم عبارتند از: خستگی، یبوست، صورت پف آلود، افزایش وزن غیر قابل توضیح، افزایش حساسیت نسبت به سرما، خشونت صدا، ضعف عضلانی، سطح کلسترول خون بالا، دوره های نامنظم قاعدگی، اسپاسم عضلانی، تغییرات در رشد مو، احساس سوزش در انگشتان پا یا انگشتان، درد عضلانی حساسیت به لمس و سفتی، درد، سفتی و تورم در مفاصل، ریزش مو، ورم پا، کاهش ضربان قلب، افسردگی و اختلال حافظه است.
وقتی کم کاری تیروئید درمان نشود، علائم و نشانه به تدریج شدیدتر می شوند تحریک مداوم تیروئید برای آزاد کردن هورمون های تیروئید سبب بزرگی این غده (گواتر) می شود. کم کاری تیروئید پیشرفته بندرت سبب میگزدم می شود اما وقتی رخ دهد می تواند زندگی را تهدید کند.
علت کم کاری تیروئید عواملی مانند بیماریهای خود ایمنی، استعداد ژنتیکی، درمان پرکاری تیروئید، اشعه درمانی، جراحی تیروئید و برخی از داروها سبب می شوند تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نکند. یک بیماری التهابی خاص به نام تیروئیدیت هاشیموتو ( شایعترین علت کم کاری تیروئید ) وجود دارد که سبب می شود: سیستم ایمنی بدن آنتی بادی بر علیه بافت های خودش تولید کند.
در افرادی که به علت پر کاری تیروئید، بیش از حد هورمون تیروئید تولید می شود. برای کاهش و عادی کردن عملکرد تیروئید از ید رادیواکتیو یا داروی ضد تیروئید استفاده می شود. با این حال درمان پرکاری تیروئید در برخی موارد می تواند سبب کم کاری دائمی تیروئید شود.
در جراحی تیروئید از بین بردن تمام یا بخشی از تیروئید می تواند سبب کاهش و یا توقف تولید هورمون تیروئید شود. لذا شما برای تمام عمر نیاز به خوردن هورمون تیروئید دارید. اگر از اشعه پرتو درمانی در نواحی سر و گردن استفاده شود ممکن است منجر به کم کاری تیروئید شود. تعدادی از داروها مانند (لیتیم) که در اختلالات روانی استفاده میشود ممکن است سبب کم کاری تیروئید شود.
اگر تیرویید خیلی پرکار باشد، BMR فرد افزایش می یابد و میزان نیاز به کالری برای ثابت ماندن وزن، افزایش می یابد. اگر فرد مقدار کالری مورد نیاز مطابق با افزایش میزان کالری مصرفی را برای ثابت نگه داشتن وزن تأمین نکند، لاغری اتفاق می افتد.
هر چقدر میزان پرکاری تیرویید بیشتر باشد، میزان کاهش وزن بیشتر است. زمانیکه فقط هورمون تیرویید در خون افزایش یافته ولی غده تیرویید پرکار نیست کاهش وزن وجود دارد.
اگر کسی بیش از حد قرص تیرویید مصرف کند، دچار کاهش وزن می شود. از آنجا که پرکاری تیرویید اشتها را نیز افزایش میدهد، برخی بیماران دچار کاهش وزن نمیشوند. و بعضی افراد دچار افزایش وزن می شوند که این مطلب بستگی به افزایش میزان کالری مصرفی دارد.
پرکاری تیروئید یک وضعیت غیر طبیعی است. ما می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که هر میزان از کاهش وزن در اثر یک وضعیت غیرطبیعی، برگشت پذیر خواهد بود. البته این چیزی است که در پرکاری تیروئید درمان شده اتفاق می افتد. به طور متوسط آن مقدار کاهش وزنی که در طی پرکاری تیرویید اتفاق افتاده است پس از درمان جبران میشود. فرد به وزن قبل از ابتلا به بیماری بر می گردد. نتیجه میگیریم که تجویز هورمون های تیرویید برای درمان چاقی چندان سودمند نیست. زمانیکه درمان با هورمون تیرویید متوقف میشود کاهش وزن حین درمان مجددا بازمی‌گردد.
از آنجا که BMR (میزان سوخت و ساز پایه) در بیماران مبتلا به کم کاری تیرویید کاهش می یابد، تیروئید کم کار باعث مقداری افزایش وزن می شود. این افزایش وزن در افرادی که کم کاری تیرویید شدیدتری دارند بیشتر است. کاهش میزان BMR در مبتلایان به کم‌کاری تیرویید نامحسوس تر از افزایش BMR در بیماران پرکاری تیرویید است. که باعث تغییر وزن جزیی در کم کاری تیروئید می شود. علت افزایش وزن در افراد دچار کم کاری تیرویید پیچیده است و همیشه به افزایش تجمع چربی ارتباط ندارد.
منبع: kermany.com
