هورمون چاقی و لپتین چیست؟ آیا اختلال در هورمون ها باعث افزایش وزن میشود؟ چگونه میتوان چاقی هورمونی را درمان کرد؟ در این مقاله از
سایت سلامتی و زیبایی به بررسی این مطالب میپردازیم.
هورمون ها پیام رسان های شیمیایی هستند که فرآیندهای بدن ما را تنظیم می کنند. آنها یکی از عوامل ایجاد چاقی هورمونی هستند.
هورمون‌های لپتین و انسولین، هورمون‌های جنسی و هورمون رشد بر اشتها، متابولیسم و توزیع چربی بدن تأثیر می‌گذارد.
هورمون چاقی یا لپتین توسط سلول های چربی تولید می شود و در جریان خون ما ترشح می شود. لپتین با تأثیر بر مراکز خاصی از مغز، اشتهای افراد را کاهش می دهد تا میل او به خوردن را کاهش دهد. همچنین به نظر می رسد که کنترل می کند که بدن چگونه ذخیره چربی بدن خود را مدیریت می کند.
از آنجایی که لپتین توسط چربی تولید می شود، سطح لپتین در افراد چاق بیشتر از افراد معمولی است. با این حال، علیرغم داشتن سطوح بالاتری از این هورمون کاهش اشتها، افرادی که چاق هستند به اثرات لپتین حساس نیستند. این افراد در طول غذا و بعد از غذا احساس سیری نمی کنند. تحقیقات در حال انجام به دنبال این است که چرا پیام های لپتین در افراد چاق به مغز نمی رسد.
انسولین، هورمونی که توسط پانکراس تولید میشود، برای تنظیم کربوهیدرات‌ها و متابولیسم چربی مهم است. انسولین جذب گلوکز (قند) از خون را در بافت هایی مانند ماهیچه ها، کبد و چربی تحریک می کند. این یک فرآیند مهم برای اطمینان از در دسترس بودن انرژی برای عملکرد روزمره و حفظ سطوح طبیعی گلوکز در گردش خون است.
در فردی که چاق است، گاهی اوقات سیگنال های انسولین از بین می رود و بافت ها دیگر قادر به کنترل سطح گلوکز نیستند. این می تواند منجر به ایجاد دیابت نوع دوم و سندرم متابولیک شود.
توزیع چربی بدن نقش مهمی در ایجاد شرایط مرتبط با چاقی مانند حمله قلبی، سکته مغزی دارد.
چربی اطراف شکم ما نسبت به چربی های ذخیره شده در قسمت پایین تنه، یک عامل خطر برای بیماری است. استروژن ها و آندروژن ها به تصمیم گیری در مورد توزیع چربی بدن کمک می کنند. استروژن ها هورمون های جنسی هستند که توسط تخمدان ها در زنان قبل از یائسگی ساخته می شوند. آنها مسئول تحریک تخمک گذاری در هر سیکل قاعدگی هستند.
مردان و زنان یائسه استروژن زیادی در بیضه ها (بیضه ها) یا تخمدان ها تولید نمی کنند. در عوض، بیشتر استروژن آنها در چربی بدن آنها تولید می شود، اگرچه در مقادیر بسیار کمتر از آنچه در تخمدان های قبل از یائسگی تولید می شود. در مردان جوان تر، آندروژن در سطوح بالایی در بیضه ها تولید می شود. با افزایش سن، این سطوح به تدریج کاهش می یابد.
تغییرات با افزایش سن در سطح هورمون های جنسی مردان و زنان با تغییر در توزیع چربی بدن همراه است. در حالی که زنان در سنین باروری تمایل به ذخیره چربی درپایین بدن خود دارند مردان مسن و زنان یائسه تمایل به افزایش ذخیره چربی در اطراف شکم خود دارند. زنان یائسه ای که از مکمل های استروژن استفاده می کنند، چربی دور شکم خود جمع نمی کنند. مطالعات حیوانی همچنین نشان داده است که کمبود استروژن منجر به افزایش وزن می شود.
غده هیپوفیز در مغز ما هورمون رشد تولید می کند که بر قد افراد تأثیر می گذارد و به ساخت استخوان و عضله کمک می کند. هورمون رشد همچنین بر متابولیسم (میزان سرعت سوزاندن کیلوژول برای انرژی) تأثیر می گذارد. محققان دریافته اند که سطح هورمون رشد در افراد چاق کمتر از افراد با وزن طبیعی است.
چاقی همچنین با التهاب مزمن درجه پایین در بافت چربی همراه است. ذخیره بیش از حد چربی منجر به واکنش های استرس در سلول های چربی می شود. این عمل به نوبه خود منجر به آزاد شدن عوامل التهابی از خود سلول های چربی و سلول های ایمنی در بافت چربی می شود.
افزایش تولید استروژن در چربی زنان مسن که چاق هستند با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه مرتبط است. شواهد نشان می دهد منبع تولید استروژن مهم است.
افرادی که چاق هستند سطوح هورمونی دارند که تجمع چربی بدن را تشویق می کند. رفتارهایی مانند پرخوری و عدم ورزش، به مرور زمان، باعث افزایش اشتها و توزیع چربی میشود که احتمال افزایش وزن در فرد را افزایش میدهد. بدن همیشه در تلاش است تا تعادل خود را حفظ کند. بنابراین در برابر هر گونه اختلال کوتاه مدت مانند رژیم غذایی سخت مقاومت می کند.
مطالعات مختلف نشان داده است که سطح لپتین خون فرد پس از رژیم غذایی کم کیلوژول کاهش می یابد. سطوح پایین لپتین ممکن است اشتهای فرد را افزایش داده و متابولیسم آنها را کاهش دهد. این ممکن است به توضیح اینکه چرا افرادی که رژیم غذایی شدید دارند معمولاً وزن از دست رفته خود را به دست می آورند کمک کند. لپتین درمانی روزی به رژیم گیرندگان کمک خواهد کرد تا کاهش وزن خود را در درازمدت حفظ کنند.
تغییرات رفتاری طولانی‌مدت، مانند تغذیه سالم و ورزش منظم، می‌تواند بدن را عادت دهد تا چربی اضافی بدن را دفع و از آن جلوگیری کند.
لاغری در نتیجه رژیم غذایی سالم و ورزش یا جراحی چاقی منجر به بهبود مقاومت به انسولین، کاهش التهاب و تعدیل مفید هورمون های چاقی می شود. کاهش وزن همچنین با کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی، مغزی، دیابت نوع دوم و برخی سرطان ها مرتبط است.
غدد مرتبط: هیپوتالاموس، اندام مربوط به غدد درون ریز
هورمون ها اغلب بر سلامتی افرادی که در حال مبارزه با چاقی و اضافه وزن هستند تاثیر گذارند. چربی اضافی در بدن می تواند دلیلی برای مشکلات وزنی و هورمونی شود. لپتین یکی از هورمون هایی است که به طور مستقیم با چربی بدن و چاقی در ارتباط است.
لپتین هورمونی است که از سلول های چربی تجمع یافته در بافت چربی آزاد شده و به هیپوتالاموس در مغز سیگنال می فرستد. این هورمون خاص به تنظیم و تغییر طولانی مدت دریافت غذا و مصرف انرژی و چربیسوزی کمک می کند.
دلیل اصلی وجود لپتین کمک به بدن برای حفظ وزن خود است. از آنجاکه لپتین از سلول های چربی منشا میگیرد، میزان لپتین مستقیما با میزان چربی بدن فرد مرتبط است.
چنانچه میزان چربی در بدن افزایش یابد، میزان لپتین نیز افزایش خواهد داشت و در صورت کاهش چربی، لپتین کاهش می یابد.
لپتین که گاهی اوقات به نام هورمون”سیری” نامیده می شود به مهار گرسنگی و تنظیم تعادل انرژی کمک می کند.
بنابراین زمانی که بدن به انرژی نیاز نداشته باشد، سیگنال پاسخ گرسنگی را تحریک نمی کند. زمانی که میزان این هورمون سقوط می کند ،شرایطی که در کاهش وزن با آن مواجه می شویم، سطح پایین تر لپتین می تواند باعث افزایش اشتها و هوس های غذایی شود که این عملکرد به نوبه خودکاهش وزن را دشوار می سازد.
هورمون لپتین مشتق شده از سلول های چربی با اتصال به گیرنده خود به نام LRb در مغز فعال شده و از این طریق به تنظیم تعادل انرژی و عملکرد غدد درون ریز کمک می کند. سیگنالینگ LRb از طریق مسیر STAT3 وتعدادی دیگر از مسیرها برای ایجاد فعالیت کامل لپتین ضروری است . تعدادی از مکانیسم ها از جمله تحریک فسفریلاسیون لپتین و سرکوب سیگنالینگ سایتوکاین، سیگنالینگ لپتین را ضعیف کرده و مقاومت سلولی به لپتین در چاقی را ایجاد می کنند.
لپتین موجب کاهش تولید نوروپپتید گاما که محرک اشتها است و افزایشa-msh که کاهنده اشتها در هیپوتالاموس است می شود.
همچنین با افزایش ترشح GnRh و TRh موجب افزایش مصرف انرژی می شود.
پرهیز از مصرف غذاهای التهاب زا: مصرف نوشیدنی های قندی و موادغذایی دارای چربی ترانس را محدود کنید.
مصرف برخی غذاها: برخی مواد غذایی میتوانند موجب افزایش حساسیت به لپتین شوند:
سیب: تحقیقات نشان داده است که “پکتین” موجود در سیب می تواند در مبارزه با مقاومت به لپتین موثر باشد.
جو دوسر: جو دوسر سرشار از فیبر است و به کاهش سطح انسولین معروف است. جو دوسر می تواند به جلوگیری از احساس گرسنگی کمک کند.
گوشت سفید: پروتئین بدست آمده از بوقلمون، مرغ و سایر گوشت های سفید به افزایش متابولیسم و کاهش مقاومت به لپتین کمک می کند. همچنین ماهی گزینه مناسبی جهت مبارزه با مقاومت به لپتین است.
چای سبز: مطالعات نشان داده که چای سبز تاثیر بسزایی در کاهش مقاومت به لپتین دارد.
بادام: اسیدهای چرب ضروری موجود در بادام باعث افزایش متابولیسم و حساسیت به لپتین می شود.
بروکلی: بروکلی علاوه بر کاهش مقاومت به لپتین، غنی از ویتامین Cو کلسیم است.
تخم مرغ: تخم مرغ به دلیل داشتن ویتامین B12 و پروتئین باعث افزایش متابولیسم بدن و کاهش مقاومت به انسولین می شود.
ورزش منظم: فعالیت متوسط می تواند باعث بهبود حساسیت به لپتین شود.
خواب کافی: مطالعات نشان داده که خواب ناکافی به افزایش سطح لپتین و ازدیاد اشتها می انجامد.
مکملها: زنانی که تحت رژیم کاهش وزنی هستند که در آن او روغن ماهی استفاده شده است، کاهش وزن بیشتری را تجربه کرده اند.
مطالعات نشان داده است که برخی داروها نظیر متفورمین در صورت صلاحدید پزشک می تواند در کاهش مقاومت به انسولین موثر باشد.
