تخمین زده می شود ذهن انسان توانایی انجام میلیارد میلیارد محاسبه در ثاینه را دارد. این توانایی حتی بسیار فراتر از توانایی کامپیوترهای امروزی است.
در واقع، یکی از بسترهای کامپیوتری قدرتمند که دارای ۷۰۵۰۰۰ هسته پردازش هست ( لپ تاپ شما در بهترین حالت ۸ تا هسته دارد ) و بیش از ۱.۴ میلیون گیگابایت حافظه دارد می تواند در ۴۰ دقیقه آنچه برای یک ثانیه در ذهن انسان رخ می دهد را شبیه سازی کند.
اما با وجود این ظرفیت بالا، ذهن همچنان اشتباه می کند!
سمت گیری شناختی
ما همگی اشتباهات تفکری را در هنگام درک دنیای اطرافمان، در توصیف فرایندهایی که می بینیم و در تفسیرهایی که از اطلاعات بدست آمده داشته ایم، به ارث برده ایم.
روانشناسان از این موضوع بعنوان سو گیری شناختی یاد می کنند : الگویی مدون که نشانگر انحراف ما از خط اعتدال یا عقلانیت در داوری است.
دنیا فضایی است کاملا پیچیده و سو گیری شناختی اغلب اوقات نتیجه ساده سازی ذهن انسان در هنگام دریافت اطلاعات است. و لزوما چیز بدی نیست. سو گیری شناختی به ما کمک می کند که سریعتر عمل کنیم و اطلاعات را فیلتر کنیم و یا آنچه مهم بود را بخاطر بسپاریم.
اما می توانند باعث دردسرهایی هم شوند. مثلا در طول زمان باعث ایجاد اعوجاج هایی در نحوه ادراک ما، قضاوت های نادرست و حتی تصمیم های غیر منطقی شده اند.
یکی از مطالعات مورد علاقه ما تحقیق آقایان اریک جانسون و دانیل گلدستین است که نحوه تاثیر گذاری تفکر شناختی(Cognitive ) را بر تصمیم گیری های ما نمایش می دهد.
نمودار میله ای بالا تعداد افرادی که حاضر هستند تا اعضای خود را بعد از فوت در اختیار بقیه قرار دهند در بعضی از کشورهای اروپایی نمایش می دهند.دقت کنید که اختلاف فاحشی بین کشورهای سمت چپ نمودار با هر کدام از کشورهای سمت راست وجود دارد. فکر می کنید دلیل این موضوع چیست ؟
در نگاه اول، شما شاید به تفاوت فرهنگ یا مذهب یا اینگونه دلایل بیاندیشید، اما دقت کنید دانمارک ، سوئد ، بلژیک ، سویس و آلمان دارای یک مذهب و فرهنگ نسبتا نزدیکی هستند. اما، هنوز درصد اهدای عضو در بین آنها بسیار متفاوت و مشهود است.
اثر مقدار پیش فرض
آنچه این تفاوت را توضیح می دهد نحوه طراحی فرم های پرسش در کشورهای مختلف است.
در کشورهای که فرم ها با سوال ( اینجا را علامت بزنید اگر می خواهید اعضای خود را اهدا کنید.) چاپ شده است ، مردم علاقه به اهدای عضو خود نداشته اند.
و در کشورهایی که فرم ها با سوال ( اینجا را علامت بزنید اگر نمی خواهید اعضای خود را اهدا کنید.)
بیشترین درصد علاقه مندی وجود داشته است.
هیچ اهمیتی ندارد کدام یک از این فرم ها را مردم برای پر کردن انتخاب کنند، همواره تمایل بسیار زیادی برای انتخاب مقدار پیش فرض در آنها دیده می شود.
شما شاید در زمان اهدای اعضای خود احساس کنید در انتخاب اهدای اعضای خود بسیار آزاد و مختار هستید. اما تاثیر انتخاب مقدار پیش فرض بسیار بالاست.
این پدیده بعنوان تاثیر انتخاب مقدار اولیه شناخته شده است. و این تنها یکی از مثال هایی است که ذهن مقایسه گر در هنگام تصمیم گیری متاثر می شود.
متاثر نشدن
بهتر است که به یاد داشته باشیم ما هیچ گاه نمی توانیم از تاثیر ذهن مقایسه گر و یا سو گیری شناختی خود رها شویم. نه همچین چیزی را می خواهیم و نه امکانش هست. رفته رفته دلایل این تاثیرات را بیشتر خواهیم شناخت و متوجه حضورشان خواهیم شد. این تاثیرات در ذهن ما تنیده شده اند و ما برای ادمه زندگی در این دنیا به آنها نیاز داریم.
اما چه کارهایی می توانیم برای کم کردن این تاثیرات انجام دهیم؟
شناخت و متوجه شدن حضور یکی از این تاثیرها، قسمت عظیمی از قدرت آنها را کم می کند.
همواره برای من هم انجام ندادن کارها راحت تر از تغییر دادن آنها بود :)
با تشکر از زمانی که برای یادگیری سپری کردید.
این متن ترجمه یک قسمت از کتاب The decision-making Blueprint آقای پاتریک ادبلاد هست.
