احتمالا چندسال اخیر خیلی از مباحثی که در دنیا بحث شدند رو مطالعه کردید و یا برخورد کوچکی باهاش داشتید. مباحثی مثل این که «اصلا چرا باید از نظر جنسیتی دوگانگی داشته باشیم؟» و «فراتر از دوگانه بودن جنسیت». هرقدر در محتوای فارسی جست و جو کردم به جز یکی دو تا وبلاگ قدیمی، چیزی در مورد این مساله پیدا نکردم. بنابراین تصمیم گرفتم این مطلب رو اینجا بنویسم.
چند تعریف ساده در ابتدا
در اینجا چند تعریف خیلی ساده رو با هم بررسی می‌کنیم، سپس به تعریف و داستان سرایی در مورد یکی از تعاریفی که مطرح کردم، می‌پردازیم. این تعاریف مهمن چون بسیار زیاد دیدم که با هم اشتباه گرفته میشن.
جنس : جنس، تعریف بیولوژیکی ما از خودمونه. یعنی چی؟ یعنی این که ما بر اساس اثرات کروموزم ها و هورمون ها در دوران جنینی چطور هستیم. جنس، از نظر بیولوژیکی میشه نر، ماده و بیناجنسی (که مساله بیناجنسی - که اشتباها «دوجنسه» هم بهش گفته میشه) عنوان میشه. پس حتی در این ابعاد هم ما صفر و یکی نیستیم.
جنسیت : جنسیت، ابعاد غیر فیزیولوژیکی و وابسته به شرایط روحی فرد، همچنین ترجیح و انتخاب خود فرد میتونه باشه. جنسیت چندتاس؟! چیزیه که میخوایم درموردش بحث کنیم! پس بذارید ادامه مطلب توضیح بدم.
گرچه تعاریف دیگری هم بودند، ولی این دو تعریف برای این مطلب به نظرم کافی و لازمن. نیازی نبود که حتما سایر تعاریف رو در این مطلب، بیان کنم. در ادامه، قصد داریم مبحث جنسیت رو کمی بیشتر بررسی کنیم!
صحنه ای از فیلم دختر دانمارکی
به راستی، چندتا جنسیت داریم؟
ما جنسیت رو نمی‌تونیم دودویی طبقه بندی کنیم، اما ما دسته‌بندی هایی از جنسیت داریم که در ادامه توضیحشون میدم.
همسوجنسیت (cisgender) : این دسته افراد، افرادی هستند که جنسیت و جنسشون، همسو و هم‌جهته. یعنی چی؟ یعنی شخصی بدن نر داره و خودش رو مرد میدونه. این شخص میشه یک مرد همسوجنسیت. در واقع اکثریت (طبق آمار) از این دسته محسوب میشن.
تراجنسیتی (transgender) : این دسته افراد، جنسیت متفاوت از جنس دارن (یعنی بدن نر دارند و خودشون رو زن میدونن یا بدن ماده دارند و خودشون رو مرد میدونن!) ولی دغدغه رسیدن به اون «جنس» رو ندارن (نمونه‌ش، خانم Anna Varney خواننده و آهنگساز سبک Dark Wave که بدن نر دارند، حدود شصت سال سنشونه و حتی سراغ هورمون درمانی هم نرفتند).
تراجنسی (transexual ) : این افراد در واقع یک زیرمجموعه از تراجنسیتی ها محسوب میشن، تفاوت جنس و جنسیت رو در خودشان دیدند و شدیدا تمایل به این دارند که جنس هم همسو با جنسیت کنند. به همین جهت جراحی تطبیق جنس (SRS) رو انجام می‌دن. البته، در خیلی از کشورهای جهان برای تراجنسیتی‌ها هم، الزام در جراحی تطبیق جنس وجود داره (مثل کشور خودمون ایران).
جنسیت شناور (genderfluid) : این افراد، میتونن گاهی خودشون رو زن و گاهی خودشون رو مرد بدونن. که البته، این نه بیماریه و نه عیب و ایراد و حتی الزامی هم در تغییرات ظاهری ایجاد نمی‌کنه (بعدها مطلبی در این مورد خواهم نوشت!).
دوجنسیتی (Bigender ) : این افراد، همزمان خودشون رو مرد و زن میدونن. تفاوتشون با جنسیت شناور هم در اینه که همیشه همزمان مرد و زن هستند که البته این موضوع هم اصلا بیولوژیکی نیست و روان‌شناختیه.
بی‌جنسیت (Agender) : این افراد، خودشون رو متعلق به هیچ جنسیتی نمیدونن. یعنی نه مرد هستند نه زن. معمولا هم ضمیر They به جای He/She استفاده میکنند.
جنسیت عجیب (Genderqueer ) : این دسته، افرادی هستند که برای خودشون جنسیت قائلند اما در هیچ کدوم از جنسیت های نامبرده بالا، نمیگنجن. به همین دلیل، بهشون جندرکوییر یا جنسیت عجیب گفته میشه.
همه‌جنسیتی (Pan-gender) : افرادی هستند که تمام دسته های بالا همزمان میتونن باشن. یکم عجیب و بدتعریفه ولی بهرحال، افرادی هستند که خودشون رو اینطور معرفی کنن.
چرا باید این ها رو بدونیم؟
دنیای امروز، دنیای رهایی از بسیاری از کلیشه هاست. مثلا در تعاریف سیاسی دیگه مثل قدیم راست و چپ نداریم و این عقاید، طیفی سنجیده میشن. رشته های دانشگاهی تفکرشون بین رشته‌ای شده، کسی که میره سراغ علوم کامپیوتر الزاما در علوم کامپیوتر درجا نمیزنه، بلکه ممکنه از علوم کامپیوتر در پزشکی هم استفاده کنه. از اونجایی که تمام زمینه هایی که داریم کلیشه ها دارن از بین برده میشن، در مورد جنسیت هم باید این اتفاق بیفته. امیدوارم بتونم با مطالبی که مینوسیم، نقش کوچکی در از بین بردن کلیشه ها، ایفا کنم.
