کمکاری تیروئید یکی از شایعترین بیماریهای غدد در ایران است. مطالعات نشان میدهند که حدود ۱۰ درصد از جمعیت بزرگسال کشور با نوعی از اختلالات تیروئید دست و پنجه نرم میکنند و کمکاری تیروئید، بهویژه نوع خودایمن آن به نام "هاشیموتو"، بخش بزرگی از این آمار را تشکیل میدهد. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله کرده و به تدریج توانایی آن برای تولید هورمون را از بین میبرد.
حال این سوال مطرح میشود: آیا غذا به تنهایی میتواند این بیماری را درمان کند؟ پاسخ کوتاه و قاطع: خیر.
درمان اصلی کمکاری تیروئید، مصرف داروی لووتیروکسین است و فعلا هیچ جایگزین دیگری ندارد، اما رژیم غذایی نقشی مهم در درمان دارویی شما ایفا میکند. یک رژیم غذایی درست میتواند به جذب بهتر دارو کمک کند، در حالی که انتخابهای نادرست میتوانند در مسیر درمانتان سنگاندازی کنند.
برای اینکه بیشترین بهره را از داروی خود ببرید، به تداخلات غذایی آن توجه کنید:
کلسیم و آهن: شیر، ماست، پنیر و مکملهای آهن، جذب لووتیروکسین را به شدت کاهش میدهند. همیشه قرص خود را با معده خالی، حداقل نیم ساعت قبل از صبحانه و چند ساعت قبل از این مکمل ها میل کنید.
فیبر و گردو: مواد غذایی با فیبر بسیار بالا (مثل سبوس) و گردو نیز میتوانند مانع جذب کامل دارو شوند. اما تاثیر آنها کمتر از موارد بالاست بهتر است مصرف آنها را به حداقل نیم ساعت پس از خوردن قرص موکول کنید.
گواتروژنها ترکیباتی طبیعی هستند که در برخی مواد غذایی یافت میشوند. عملکرد اصلی آنها جلوگیری از جذب یُد توسط غده تیروئید است. یُد ماده اولیه و حیاتی برای ساخت هورمونهای تیروئید است و وقتی جذب آن مختل شود، کمکاری تیروئید میتواند تشدید شود.
کلمها و سویا: خانواده کلم (بروکلی، گل کلم)، شلغم و سویا از معروفترین منابع گواتروژن هستند.
بادام زمینی: مطالعات انسانی کمی وجود دارد، اما از نظر بیوشیمیایی، بادامزمینی حاوی ترکیبات goitrin-like است و در مصرفهای بالا ممکن است اثر منفی در تولید هورمون های تیرویید داشته باشد، بهویژه اگر ید دریافتی پایین باشد.
آیا باید این مواد را از زندگی خود حذف کنیم؟ به هیچ وجه! این تأثیر منفی عمدتاً زمانی رخ میدهد که این مواد به مقدار بسیار زیاد، مداوم و به صورت خام مصرف شوند. خوشبختانه، پختن، ترکیبات گواتروژن را تا حد زیادی غیرفعال میکند. پس با خیال راحت و در حد اعتدال، از فواید آنها بهرهمند شوید.
کلام آخر: رژیم غذایی یک درمان نیست، بلکه یک ابزار مدیریتی است. همیشه برنامه درمانی و غذایی خود را با هماهنگی پزشک تنظیم کنید.
