نمیشه آدمها رو به زور کنار هم گذاشت و گفت دیگه شما یه تیم هستید. در کار تیمی همه چیز درباره همکاری، ایمنی و توجه ب نقاط قوت همدیگهس.
مدل تاکمن (Tuckman) کمک میکنه که تیمها رو بهتر بشناسید. این مدل در سال ۱۹۶۵ به وسیله روانشناسی به اسم «بروس تاکمن» توسعه یافت و فازهایی رو تعریف میکنه که طی اون اکثر تیمها پیشرفت میکنن و به تیم واقعی تبدیل میشن.
تاکمن با مطالعه ۲۶ تیم توسعه کوچیک، تونست یه الگوی پنج مرحلهای از مراحل تشکیل تا انحلال یه تیم بسازه:
مرحله تشکیل
در این مرحله تیم بیشتر از هرچیزی نگران اینه که چرا اینجا هستن؟ چرا با هم یه جا جمع شدن؟ هدف چیه؟ قراره چیکار کنن؟
در این مرحله معمولا آدمها هنوز با همدیگه آشنا نیستن. حس امنیت و آشنایی وجود نداره و انتقادات، تهدیدها و عدم اطمینانها آشکار نیست. در عوض همه ترجیح میدن روی وظایفی که ازشون انتظار میره، تمرکز کنن و خودشون رو عضوی از یه تیم نمیدونن.
اینجا اسکرام مستر میتونه به عنوان یه معلم به اعضای تیم آموزش بده و درباره هدف و ساختار تیم واسشون توضیح بده.
مرحله طوفان
بعد از اینکه احساس آشنایی و امنیت در تیم ایجاد بشه، افراد با یکدیگر راحتتر برخورد میکنن و اگه حس تردید یا نگرانی دارن، بروز میدن. اینجا اولین درگیریها پدیدار میشه. البته بیشتر درگیریها درباره وظایفه نه درباره بقیه اما هرچی میزان آشنایی تیم بیشتر شه، تحریکات جزیی بین افراد هم بیشتر میشه.
این نتیجه تفاوت بین انتظارات اعضا از خودشون، از همدیگه و تیمه و مرحله مهمی برای پیشرفته. اگه فرصت کافی برای حل سازنده تعارضات فراهم شه، تیم یاد میگیره به همدیگه اعتماد کنه. تلاش برای دور زدن این مرحله و نادیده گرفتن درگیریها، بدترین کار ممکنه.
اینجا هم اسکرام مستر میتونه به عنوان مربی ظاهر شه. البته نباید مشکلات رو حل کنه، بلکه باید به تیم کمک کنه مشکلاتشون رو شناسایی و حل کنن.
مرحله هنجار و انسجام
بعد از حل تعارضات در مرحله طوفان، تیم وارد مرحله هنجار میشه. اینجا دیگه تمرکز روی پیدا کردن نقطه تعادل انتظارات اعضا از همدیگه و تیمه. (مثلا کیفیت، سرعت، دقت و حتی رفتار افراد)
به عبارت دیگه در مرحله هنجار، تیم درباره هنجارها، ارزش و قواعدی که باید باشه، با هم به توافق میرسن. این مرحله تقریبا شبیه مرحله تشکیله اما با این تفاوت که تیم بیشتر حس وفاداری پیدا کرده و بیشتر به وظایف و قواعد میپردازه.
در این مرحله اسکرام مستر میتونه با کمک چارچوب اسکرام، به تیم کمک کنه تا روشهای مفید رو پیدا کنن.
مرحله بهرهوری
اینجا دیگه تیم به درک مشترکی از اینکه چی مهمه و چی نیست، رسیده. افراد درباره نقشهای خود انعطاف بیشتری نشون میدن و خودسازماندهی بیشتر آشکار میشه. ترس از شکست و خطا حل شده و جو کلی حاکم بر تیم، مثبت و سازندهس.
در این مرحله، اسکرام مستر نقش مشاور رو داره. تیم میتونه به تنهایی مشکلاتش رو حل کنه و اسکرام مستر فقط مشاوره میده که کدوم راه بهتره.
مرحله توقف یا انحلال
در نهایت همه تیمها از بین میرن. ممکنه این انحلال به دلیل این باشه که تیم به هدف خودش رسیده باشه یا به دلایل دیگه از بین بره. این برای تیمهایی که طولانی مدت در کنار هم بودن، خیلی دردناکه چون باید از رویدادها برای خداحافظی استفاده کنید.
اینجا اسکرام مستر نقش مجری رو داره و به تیم فرصت میده تا احساساتشون رو بیان کنن.