کشیدن سیگار، تقریبا تمام اندام بدن را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. عوارض سیگار برای قلب و اندام حیاتی بدن انکارناپذیر است. به همین دلیل، تمام پزشکان و متخصصان بر این باور هستند، که همه افراد برای حفظ سلامت بدن خود و جلوگیری از مضرات سیگار برای قلب، باید از مصرف تنباکو و کشیدن سیگار دوری جویند.
هر چند بسیاری از افراد، این مساله را کم‌اهمیت جلوه می‌دهند؛ اما شاید آشنایی با خطر سیگار برای قلب و سایر اندام‌های بدن، بتواند آگاهی آن‌ها را بالا ببرد. معمولا افزایش آگاهی کمک می‌کند تا فرد، سبک زندگی خود را اصلاح کند.
یکی از مهم‌ترین ارگان‌هایی، که به شدت از کشیدن سیگار تاثیر می‌پذیرد؛ قلب و عروق قلبی هستند. بروز فشار خون بالا، بیماری آترواسکلروز، آریتمی‌های قلبی، بیماری عروق کرونر قلب و... ازجمله، خطرات سیگار برای قلب هستند. بر همین اساس، در ادامه هر آنچه را لازم است درباره مضرات سیگار برای قلب بدانید؛ شرح خواهیم داد. امیدواریم در نهایت بتوانیم به بهبود سبک زندگی شما کمک کنیم.
پیش از آنکه درباره عوارض سیگار برای قلب صحبت کنیم، بد نیست آشنایی اولیه‌ای با عوارض کلی آن داشته باشیم. مصرف تنباکو به شدت بر سلامت افراد تاثیر می‌گذارد؛ زیرا نیکوتین موجود در سیگار از طریق خون به همه اندام بدن می‌رسد. بنابراین تمامی اجزای آن شامل سیستم تنفسی، سیستم گوارش، سیستم قلب و عروق، استخوان‌ها و اسکلت بندی بدن، دستگاه تولید مثل و پوست، مو و ناخن‌ها، تحت تاثیر نیکوتین قرار می‌گیرند.
هر یک از این قسمت‌ها، واکنش خاصی به نیکوتین نشان می‌دهند. همچنین، دود حاصل از کشیدن سیگار، دستگاه تنفسی را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. از مهم‌ترین عوارض سیگار برای بدن می‌توان به افزایش احتمال ابتلا به انواع سرطان اشاره کرد. رایج‌ترین انواع سرطان ناشی از کشیدن سیگار، سرطان ناحیه دهان و دستگاه گوارش خواهد بود. عوارض دیگر سیگار مانند عوارض سیگار برای قلب نیز می‌تواند باعث سکته یا حمله قلبی شده و جان بیمار را به خطر اندازد.
برای اینکه بدانیم عوارض سیگار برای قلب چیست و آسیب سیگار به قلب چگونه است، باید نحوه تاثیر آن را بر سیستم قلب و عروق بدانیم. در حالت کلی، مصرف سیگار باعث جاری شدن نیکوتین در جریان خون می‌شود. این ماده به شکل‌های مختلفی می‌تواند بر بدن تاثیر بگذارد. در ادامه، تمام بیماری‌هایی که از عوارض سیگار برای بدن ناشی می‌شوند را معرفی می‌کنیم.
هنگامی که فرد سیگار می‌کشد، نیکوتین در خون او به جریان در می‌آید. نیکوتین فشار خون را افزایش می‌دهد. هرگاه فشار خون از حد استاندارد بالاتر رود، جریان خون می‌تواند به دیواره رگ‌ها آسیب وارد کند. این مساله، در نهایت باعث بروز بیماری‌های قلب و عروق از جمله آترواسکلروز خواهد شد.
بیماری آترواسکلروز باعث تجمع پلاک و سفت شدن عروق می‌گردد. منظور از پلاک، موادی مانند چربی، کلسترول یا بافت اسکار است. هنگامی که پلاک بر روی دیواره شریان‌ها تجمع می‌یابد، جریان خون مسدود می‌شود. به این معنا که خونرسانی به قسمت‌های مختلف بدن مختل می‌گردد. دود سیگار باعث افزایش التهاب در بدن نیز می‌شود. التهاب را می‌توان اصلی‌ترین عامل ایجاد کلسترول و پلاک در عروق قلبی دانست. بنابراین بیماری آترواسکلروز را می‌توان به عوارض سیگار برای قلب مربوط دانست.
هرگاه در اثر بیماری‌های قلبی مادرزادی یا عوامل دیگر مانند مصرف سیگار، ضربان قلب به صورت غیر طبیعی افزایش یا کاهش یابد، آریتمی قلبی رخ می‌دهد. یک ضرر سیگار برای قلب، بروز فیبروز قلبی یا زخم عضله قلب است. این ناهنجاری باعث نامنظم شدن ضربان قلب یا آریتمی خواهد شد. تاکی کاردی به معنای افزایش غیر عادی ضربان قلب است که از عوارض سیگار به حساب می‌آید.
بیماری کرونری قلب (CAD) به شریان‌های قلب مربوط است و یکی از عوارض سیگار برای قلب محسوب می‌شود. هنگامی که شریان‌های کرونر (شریان‌های قلب) نتوانند جریان خون را به درستی مدیریت کنند، فرد دچار بیماری عروق کرونر قلب می‌گردد.
سیگار کشیدن باعث تصلب شرائین و افزایش فشار خون می‌شود. هر دو ناهنجاری در نهایت، باعث ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب خواهند شد. ضمن اینکه مواد شیمیایی موجود در سیگار افزایش غلظت خون را در پی دارند. این مساله حتی به ایجاد لخته نیز منجر می‌شود که می‌تواند عروق کرونر را مسدود نماید.
از خطرناک‌ترین عوارض سیگار برای عروق، ایجاد وضعیتی است که می‌تواند منجر به سکته مغزی شود. کشیدن سیگار، تشکیل پلاک و لخته در رگ‌های خونی سراسر بدن را تشدید می‌کند. هنگامی که عروق خونی مغز دچار گرفتگی شوند، سکته مغزی رخ می‌دهد. در واقع، سکته یا حمله مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به مغز قطع گردد. این حالت نیز تنها در اثر مسدود شدن یا ترکیدن رگ خونی به وجود می‌آید هر گونه گرفتگی یا پاره شدن رگ‌های خونی باعث می‌شود تا مغز، اکسیژن کافی دریافت نکرده و سلول‌های مغزی بمیرند.
اصلی‌ترین ضرر سیگار برای قلب، انسداد عروق است که حمله قلبی را در پی دارد. به حمله قلبی، انفارکتوس میوکارد نیز گفته می‌شود. هنگامی که مقدار اکسیژن دریافتی توسط ماهیچه قلب به حد استاندارد نرسد، عضله قلب به تدریج شروع به مردن می‌کند. این مساله که در اثر آسیب سیگار به قلب محتمل‌تر می‌شود، خطر مرگ را در پی دارد.
سیگار و بیماری قلبی، رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند. تا اینجا برخی از مهم‌ترین مضرات سیگار برای قلب را بیان کردیم. اما لازم است بدانید که ابتلا به CHD و آریتمی که در اثر کشیدن سیگار شدیدتر می‌شود، حجم خون پمپاژ شده به بدن را کاهش می‌دهد. این مساله در نهایت منجر به نارسایی قلبی خواهد شد. این موضوع نشان می‌دهد که آسیب سیگار به قلب، هم از نظر ساختمانی و هم از نظر عملکردی رخ می‌دهد.
اگر شریان‌ها و عروق برای خونرسانی به دست‌ها، پاها و بازوها خیلی باریک شوند، بیماری شریان محیطی بروز می‌کند. از آنجا که سیگار کشیدن، باعث تشدید التهاب آترواسکلروز می‌شود، بنابراین طبیعی است که بیماری شریانی محیطی را نیز تشدید کند. هر چه گرفتگی و انسداد عروق محیطی بیشتر باشد، خون غنی از اکسیژن، به مقدار کمتری به بافت‌های بدن می‌رسد. این حالت نیز از خطرات و عوارض سیگار برای قلب است.
آئورت یک شریان اصلی است که به تمام قسمت‌های بدن از جمله شکم، راه دارد. مواد شیمیایی که در سیگار موجود هستند، تشکیل پلاک و التهاب را شدیدتر می‌کنند؛ در نتیجه باعث باریکی آئورت می‌شوند. اگر بر روی دیواره آئورت، یک نقطه برآمده یا نازک ایجاد گردد، به آن آنوریسم آئورت شکمی گفته می‌شود. آنوریسم آئورت شکمی با گذشت زمان بزرگتر می‌شود. این حالت می‌تواند در نهایت به پارگی آئورت و حتی مرگ بیمار منجر گردد.
مصرف دخانیات و استنشاق دود سیگار، با بیش از ۴۰۰۰ ترکیب سمی، یکی از مسائل زیان‌آور برای سلامت عمومی است. بر اساس آمارهای جهانی، سیگار کشیدن به عنوان یکی از عوامل خطر اصلی، برای ایجاد بیماری‌های قلبی عروقی، مانند فشار خون بالا و افزایش کلسترول خون شناخته شده است. دخانیات آسیب‌های متعددی بر سلامت قلبی وارد می‌کنند؛ به عنوان مثال، «نیکوتین» و «منواکسیدکربن» باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون شده و باعث افزایش نیاز به اکسیژن، در عضله قلبی می‌شوند.
همچنین، مصرف دخانیات باعث افزایش میزان کلسترول LDL، هیپرلیپیدمی، افزایش تعداد نوتروفیل‌های در گردش خون و افزایش انعقاد‌پذیری خون می‌شود؛ که ممکن است به بیماری‌های قلبی و عروقی منجر شود. از این رو، ترک دخانیات و جلوگیری از استنشاق دود سیگار، از طریق افزایش آگاهی و آموزش در مورد سبک زندگی سالم، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
تنها راهی که می‌تواند مضرات سیگار برای قلب را کاهش دهد، ترک آن است. برای حذف عوارض سیگار برای قلب، می‌توان از روش‌های مختلفی برای ترک سیگار استفاده نمود. البته در همین جا اعلام می‌کنیم که ترک سیگار اصلا کار ساده‌ای نیست. اما مزایای ترک سیگار چنان زیاد است که ارزش تحمل سختی‌های آن را دارد.
مراجعه به یک پزشک می‌تواند، برای ترک سیگار کمک‌کننده باشد. برای تحمل بهتر سختی‌های فرایند ترک سیگار، می‌توان از یک برنامه ترکیبی استفاده نمود. در ادامه، استراتژی‌های رایجی که برای ترک سیگار به کار می‌روند را معرفی می‌کنیم.
ذکر این نکته لازم است که استفاده از سیگار الکترونیک یا ویپ، به عنوان جایگزین سیگار سنتی نیز ممکن است، با خطراتی برای سلامتی همراه باشد. یکی از مسائل اصلی استفاده از سیگار الکترونیک، این است که این دستگاه‌ها نیز حاوی مواد شیمیایی مخرب هستند؛ اگرچه ممکن است میزان این مواد نسبت به سیگارهای معمولی کمتر باشد. برخی از این مواد ممکن است؛ عوارض منفی برای ریه‌ها و سیستم تنفسی داشته باشند. علاوه‌بر این، استفاده از مایعات حاوی نیکوتین در سیگار الکترونیک نیز، می‌تواند باعث اعتیاد شود.
درمان جایگزین نیکوتین یاNRT، برای از بین بردن وسوسه کشیدن سیگار به کار می‌رود. همچنین، علائم ناشی از ترک سیگار را مدیریت می‌کند. در درمان جایگزین نیکوتین، از یک محصول حاوی نیکوتین با دوزهای مشخص استفاده می‌شود. برخی از محصولات جایگزین نیکوتین عبارتند از:
پزشک متخصص برای از بین بردن وابستگی به تنباکو، داروهای ترک سیگار را برای فرد تجویز می‌کند. «وارنیکلین» یا «بوپروپیون» از جمله این داروها هستند. داروها به کنترل هوس‌ها و علائم ترک کمک می‌کنند. معمولا این داروها، همراه با درمان جایگزین نیکوتین مصرف می‌شوند.
همان قدر که عوارض سیگار برای قلب خطرناک هستند، ترک آن می‌تواند سلامت قلب را بهبود بخشد. در واقع، تاثیر سیگار بر قلب واضح است و ترک سیگار یکی از بهترین اقداماتی است که می‌توانید برای حفظ سلامت قلب خود انجام دهید. لازم است بدانید که مزایای ترک سیگار برای قلب، بلافاصله پس از ترک، ظاهر می‌شوند. حتی اگر عوارض سیگار برای قلب، مدت زمان طولانی به آن آسیب زده باشد. از مهم‌ترین مزایای ترک سیگار برای سلامت قلب می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
تنها یک پزشک متخصص قلب و عروق، می‌تواند وضعیت قلب شما را بررسی کند. معاینات فیزیکی دقیق شامل شنیدن صدای قلب برای تشخیص بیماری لازم است. همچنین، انجام اکوکاردیوگرام، الکتروکاردیوگرام و آزمایش خون برای بررسی دقیق وضعیت قلب توصیه می‌شود.
مصرف سیگار برای قلب انسان، یکی از عوامل خطرزا برای بروز بیماری‌های قلبی و عروقی است. عوارض سیگار برای قلب، بر اثر وجود مواد دخانی در سیگار است. خطر سیگار برای قلب، با بروز بیماری‌هایی همچون فشار خون بالا، بیماری آترواسکلروز، آریتمی‌های قلبی، بیماری عروق کرونر قلب و... بروز می‌یابد. در این میان، اصلی‌ترین راه جلوگیری از مضرات سیگار برای قلب، ترک سیگار است.
برگرفته از وبسایت دکتر علیرضا علیزاده قویدل | doctorghavidel.ir
