این متن ربطی به کرونا نداره و مربوط به عروسیه.
من اصل و نصبم مال جهرمه و از بچگی هر عروسی که رفتم حتما یه جای عروسی زنها شروع کردن به واسونک خوندن. همین الان هم احتمالا اگر یه عروسی توی شیراز دعوت بشم یا عروسی مال شیرازیا باشه این داستان برقراره.
البته واسونک خوندن اصلا محدود به شب عروسی نیست. در واقع شب عروسی یکی از آخرین مراسمیه که این شعرا خونده میشه. تا جایی که من یادم میاد، از لحظه ای که آدمای فامیل میفهمن که فلانی قراره با فلانی عروسی کنه، در هر مکانی یکی از عروس و دوماد و یا خانواده نزدیکشونو (پدر مادر بخصوص) رو گیر میارن، شروع میکنن واسونک رو خوندن. حالا میخواد بقالی سرکوچه خانواده عروس یا داماد رو ببینن یا تو مراسم بعله برون فرقی نمیکنه. دایرو و دمبکو یه جوری گیر میارن و واسونکو میخونن و تا شب عروسی این داستان ادامه داره.
من و مادر گرام پارسال تو فوریه رفتیم فلوریدا منزل دختر عمه جان. اونجا اون یکی دختر عمه جان هم بود که قرار بود پسرش تو ماه می، یعنی ۳ ماه بعد، عروسی کنه. حالا عروس دوماد به زور فارسی حرف میزنن و اصلا خودشون هم اونجا نبودن. ولی اینا هیچ کدوم دلیل نمیشد که ما واسونک نخونیم. همین که مادر داماد اونجا حضور داشت کافی بود که دور هم شادی کنیم و بادا بادا مبارک باد بخونیم.
واسونک یه ترانه فولکلوره. و به معنی واستانیدن (که احتمالا همون بستاندن هست به معنی گرفتن) دختر از خانوادش هست. من معنیش رو از توی ویکیپیدیا فهمیدم و هر چیزی که اونجا توضیح داده دقیقا همون چیزیه که من تجربه کردم. واسونک تو مراسم مربوط به عروسی و توسط زنها خونده میشه و بیشتر با دایره. مادربزرگ من همیشه دایره میزد و این ترانه ها رو میخوند.
اصلش هم اینجوری بوده که خانواده داماد شعرای خودشون را داشتن و خانواده عروس مال خوشون. البته الان همه رو با هم همه میخونن.
شعرهایی که توی واسونک خونده میشه رو خود مردم میسازن. اینه که پیش هر کس میشینی، به خصوص نسل قبل یه سری بیت های جدید میشنوی. مامان من یه مقداریش رو از مادربزرگم جمع کرده و توی دفترچه نوشته که البته اون دفترچه ایرانه. مادر گفت که معلم زبانشون توی جهرم، آقای صمد فرزین نیا، که کارهای فرهنگی زیادی هم کردن واسونک های جهرمی رو جمع کردن وچاپ کردن که البته هنوز نتونستم کتاب رو جایی آنلاین پیدا کنم. من هر بیتی که پارسال خونه دختر عمه جان خونده شد روهمون موقع جمع کردم و به پیشنهاد دوستم، فرناز، اینجا هم مینویسم . از پارسال میخواستم این هارو جایی بنویسم که بتونم هروقت بخوام بهشون دسترسی داشته باشم. قسمتهایی که خانواده عروس میخونن رو اول مینویسم (لیدیز فرست) و مال خانواده داماد رو بعد. دو بیتش رو هم از قسمتی از کتاب آقای فرزین که خاله جان برام فرستادن اضافه کردم (ستاره دار).
خانواده عروس بیشتر غمناکه و ناراحتن که دخترشونو بردن. هرچند که دختر احتمالا فقط دو کوچه پایینتر خونه بختش بوده. شعرهای خانواده داماد هم بیشتر در مورد حجله و بردن دختره. از این شعرها خیلی وقت نیست که میگذره. و یادآوری خوبیه که چقدر همه چیز در حال تغییره.
این شعرا با لهجه شیرازی/جهرمی خونده میشه. ملودی هم که واسونک باهاش خونده میشه همون جنگه جنگه ساز میاد از بالای شیراز میاد هست. شنیدن واسونک برای من خیلی نوستالژیکه و پر از خاطره های خوب. عکس پایین هم عروسی خاله پدر (که عمه مادر هم میشه)هست که با اجازه خودشون گذاشتم.
چشمه چشمه زاغ تو مادر نبینه داغ تو | هرچه گشتم شهر جهرم ندیدم مانند تو
چشم عروس چون ستاره ابروهاش چون دمب مار | رنگ مهتابیش بنازم زلف بورش برکنار
گل گل افشون کرد و رفت مارا پریشون کرد و رفت | جای دیگر آشنا شد جای خود ول کرد ورفت
بیارین مبل عروس خانم عروس بنشینه روش | بیارین کاسو گلاب پاش بشورین شست عروس
سر طلا سینه طلا و چاک پیراهن طلا | ای ماشالا خانم عروس گل زلفونش طلا*
*******
اومدیم و نیمدیم و کس نگفت خوش آمدین | از برای خانم عروس اینهمه راه آمدیم
کی به حجله کی به حجله شازده داماد با زنش | کی بگرده دور حجله خواهر کوچیکترش
اوی حمومی اوی حمومی آب حموم تازه کن | آقا داماد رفته حجله شربطش آماده کن
گل بهاری تو سرش پای آبیاری منزلش | ما که بردیم دخترش تنها میمونه مادرش
حجله خونه ی سیت ببندم چل ستون چل پنجره | شازده دوماد توش بگرده با یراق و سلسله
در خونه ی شازده داماد آب لیم لیم رد میشه | گچ بیارین پل ببندین خانم عروس رد میشه
آقا داداش قد بلند حجله داداش جونت ببند | خوب ببندسنگین ببند با گلهای رنگین ببند
گل بشی میبرمت سنبل بشی میبرمت | بهر داماد عزیزم زر میدم میخرمت
خانم عروس گیس بلند و توی گیسش هل و قند | با کاکاجونیم تو خوش باش خوش بگو و خوش بخند*
