طی گفتگو با آقای بهرام حسین زاده، سرپرست کل کاروان ورزشی پسران و خانم سپیده سمواتی شریف، سرپرست کل کاروان ورزشی دختران به بررسی نتایج المپیاد ورزشی گذشته و روند پیشرفت تیم های دانشگاه پرداختیم. آن‌ها نکاتی را درباره سهمیه‌های کسب‌شده، افتخارآفرینی دانشجویان و همچنین بدشانسی‌هایی که در برخی رشته‌ها بر نتایج تأثیر گذاشت، مانند مصدومیت‌های غیرمنتظره و عدم حضور برخی از ورزشکاران اصلی، پرداختند. همچنین به چالش‌های موجود و راهکارهایی که برای بهبود عملکرد و آماده‌سازی ورزشکاران برای المپیاد بعدی که دو سال دیگر برگزار خواهد شد نیز اشاره کردند.
چه تعداد از دانشجویان در تیم‌های مختلف دانشگاه حضور دارند و در المپیاد اخیر، تیم‌های شریف چه افتخارات و دستاورهایی کسب کردند؟
شانزدهمین المپیاد فرهنگی ورزشی دانشجویان سراسر کشور، در تابستان ۱۴۰۳ در دو گروه دختران به میزبانی دانشگاه صنعتی اصفهان و پسران به میزبانی دانشگاه اصفهان برگزار گردید. رقابت‌های گروه دختران در ۱۳ رشته ورزشی و با حضور حدود ۲۲۲۵ دانشجو از ۱۲۸ دانشگاه و مسابقات گروه پسران نیز در ۱۶ رشته ورزشی و با حضور حدود ۲۵۰۰ دانشجو از ۱۵۱ دانشگاه به انجام رسید. کاروان شریف نیز برای دختران در رشته‌های بدمینتون، تکواندو، دو و میدانی، شطرنج و شنا، و برای پسران تکواندو، تنیس روی میز، جودو، شطرنج، شنا و کشتی آزاد و فرنگی و با ۳۴ ورزشکار در این رویداد حاضر بود که موفق به کسب ۴ مدال تیمی و انفرادی شد.
چرا دانشجویان فقط در رشته‌های خاصی موفق به کسب رتبه شده‌اند؟ نقاط ضعف تیم‌های ما در چیست؟
دانشگاه ما با چالش‌هایی در زمینه زیرساخت‌ها مواجه است. برای مثال، شریف به یک پیست دو میدانی نیاز دارد که تأمین آن سخت است. ما نمی‌توانیم با دانشگاه تهران، که دارای استادیومی مجهز و امکانات بالاست، رقابت کنیم. لذا، برای ما ضروری است که منابع و سرمایه‌گذاری‌مان را به سمت رشته‌هایی معطوف کنیم که زیرساخت‌های لازم را دارند و در آن‌ها می‌توانیم به موفقیت‌های بیشتری دست پیدا کنیم. اکنون برای ما، رشته‌هایی همچون کشتی، تکواندو، شطرنج، شنا و بدمینتون در وضعیت بهتری قرار دارند و در این زمینه‌ها روی قابلیت‌های خود سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. دانشگاه ما به‌خصوص در این رشته‌ها، در منطقه حرفهای زیادی می‌تواند برای گفتن داشته باشد و توانسته در المپیادها نتایج قابل‌قبولی کسب کند. بنابراین، شناسایی رشته‌های ورزشی با پتانسیل بالا و سرمایه‌گذاری بر روی آن‌ها می‌تواند به افزایش سطح کیفی ورزشی دانشگاه کمک شایانی کند. البته نکته قابل‌توجه این است که ما دانشگاه صنعتی هستیم و اولویت بچه‌ها درسشان است و چون دانشکده و دانشجوی رشته تربیت بدنی نداریم، طبیعتاً بچه ها در طول سال به‌اندازه سایر دانشگاه‌ها درگیر ورزش نیستند و بدنشان به اندازه کافی آماده نیست. با این وجود بچه‌ها وقت اختصاص می‌دهند و مربی‌ها و همکاران ما هم تلاش می‌کنند که بتوانیم بهتر شویم و پیشرفت کنیم.
المپیاد سراسری یکی از مهم‌ترین رویدادهای ورزشی و به‌اصطلاح گل‌سرسبد ورزش دانشگاهی است که حتی در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها نیز تأثیر دارد و کسب رتبه در این المپیاد، به دانشجو اعتبار ویژه‌ای می‌دهد.
نحوه گرفتن سهمیه المپیاد به چه شکل است؟
یکی از چالش‌های اساسی در این المپیاد، رقابت در منطقه یک است که شامل دانشگاه‌های معتبری مانند دانشگاه تهران، شهید بهشتی، خوارزمی، الزهرا و البته برخی دانشگاه های نظامی است. این دانشگاه‌ها به دلیل داشتن دانشکده تربیت بدنی و تمرکز بر ورزش و همچنین آمادگی بدنی بالا بخصوص در دانشگاه های نظامی، ورزشکاران بااستعدادی را پرورش می‌دهند. خصوصاً تیم‌های دانشگاه تهران که علاوه بر داشتن امکانات و تسهیلات زیاد، عمدتاً شامل دانشجویان دارای سهمیه‌های ملی و لیگی هستند. البته در بعضی از رشته‌های منطقه یک، به این دلیل که تمام دانشگاه‌های خوب و مطرح در این منطقه هستند، سهمیۀ دومی نیز به شرکت‌کنندگان تعلق می‌گیرد. هنگامی که دانشجویان موفق به کسب مقام می‌شوند، نفرات اول و دوم برای شرکت در المپیاد دانشجویی دعوت می‌شوند. نکته قابل‌توجه این است که سهمیه‌ها صرفاً به دانشگاه‌ها تعلق دارند و نه به افراد. به این ترتیب، اگر شخصی سال جاری مقام بیاورد و سهمیه‌ای کسب کند، این سهمیه برای دانشگاه می‌ماند و در صورت فارغ‌التحصیلی شخص، حفظ می‌شود و شخص دیگری نمی‌تواند از آن بهره‌برداری کند.
از سهمیه امسال شریف راضی بودید؟
عملکرد خانم‌ها امسال واقعاً خوب بود و بعد از سال‌ها، مخصوصاً با توجه به چالش‌هایی که به‌خاطر کووید داشتیم توانستیم سهمیه‌های خوبی برای المپیاد بگیریم و حتی مقام هم کسب کنیم؛ برخی از بچه‌ها بسیار قوی عمل کردند و در مسابقات منطقه‌ای نیز خوش درخشیدند. همچنین ما در بخش انفرادی عملکرد بسیار خوبی داشتیم؛ مثلاً در کشتی پسران شش سهمیه گرفتیم و در تکواندو پسران و دختران هم 4 سهمیه. این نتایج عالی بود اما درخصوص رشته‌های تیمی، به‌ویژه در فوتسال، والیبال و بسکتبال، پتانسیل زیادی وجود دارد که می‌توانستیم سهمیه بگیریم؛ اما به‌دلیل برخی ناعدالتی‌ها و بدشانسی‌هایی که پیش آمد، نتوانستیم جواز حضور در المپیاد را کسب کنیم. تیم والیبال ما به‌دلیل مصدومیت چهار بازیکن اصلی، نتوانست عملکرد موفقی داشته باشد. وقتی در رشته‌ای مانند والیبال چهار نفر مصدوم شوند، قطعاً تأثیر زیادی بر نتایج می‌گذارد. رشته‌ای مثل بسکتبال، حقش بود که در المپیاد حضور داشته باشد چون دانشگاه تهران را شکست داده بودیم، اما متأسفانه دانشگاه تهران اعمال نفوذ کرد و حالا به شکلی جدول را دوباره چیدند که ما موفق نشدیم به مرحله بعدی برویم. در بازی پلی آف و شانس مجدد هم تیم حریف ما که از وجود 3 بازیکن لیگی سود می برد و به المپیاد راه یافت با مشخص شدن تخلف و استفاده از بازیکن غیرمجاز در میانه بازی های المپیاد از جدول کنار گذاشته شد تا به این ترتیب این سهمیه ما هم با بیعدالتی از دست برود.
برنامه‌های تمرینی‌تان را به چه شکل تنظیم می‌کنید که دانشجویان بتوانند به شیوه‌ای تمریناتشان را ادامه دهند که لطمه زیادی به تحصیلشان وارد نشود؟
در شروع هر ترم، همکاران ما برنامه‌ریزی می‌کنند تا ساعات خالی مربی‌ها را بررسی کنند. مربیان ساعات خالی خود را اعلام می‌کند و ما فراخوان می‌دهیم تا دانشجویان علاقه‌مند به حضور در تمرینات مشخص کنند که چه روزها و ساعاتی برایشان مناسب است. هدف ما این است که در 80 تا 90 درصد موارد، مربی و دانشجو بتوانند بر روی یک زمان تمرینی توافق کنند و از آن زمان استفاده کنند. ما به این نکته نیز توجه می‌کنیم که بیشتر واحدهای فوق‌برنامه بعد از ساعت 5 بعدازظهر برگزار شود، چراکه اکثر دانشجویان تا ساعت 17 کلاس دارند و بعد از آن فارغ از واحد درسی هستند. این برنامه‌ریزی باعث می‌شود که دانشجویان بتوانند به راحتی وقت خود را برای تمرینات آزاد کنند و به سر تمرین‌ها بیایند. در نتیجه، برگزاری کلاس‌ها و تمرینات در این زمان، به مشارکت بهتر دانشجویان کمک خواهد کرد. از آن جهت که بازه مسابقات المپیاد دو ساله است، اگر مربی و سرپرست بتوانند ارتباط خوبی با یکدیگر داشته باشند و مدیریت درستی انجام دهند، دانشجویان می‌توانند به آمادگی لازم برای شرکت در مسابقات دست یابند.
هدف ما لزوماً قهرمان‌پروری نیست و همینکه بتوانیم کمک کنیم که بچه‌ها مهارت یاد بگیرند، از استرس و بار روانی درسی دور شوند و زمانی برای استراحت داشته باشند، برای ما نشانه خوب و ارزشمندی است.
دلیل دوساله بودن این بازه چیست؟
المپیاد سراسری یکی از مهم‌ترین رویدادهای ورزشی و به‌اصطلاح گل‌سرسبد ورزش دانشگاهی است که حتی در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها نیز تأثیر دارد و کسب رتبه در این المپیاد، به دانشجو اعتبار ویژه‌ای می‌دهد. برگزاری این المپیاد هر دو سال یک بار به دانشگاه‌ها این فرصت می‌دهد تا بتوانند استعدادها را شناسایی کنند و پرورش دهند و همچنین به شرکت‌کنندگان امکان می‌دهد تا به آمادگی لازم برای رقابت برسند. این روال به جذب و توسعه استعدادهای ورزشی کمک می‌کند و در عین حال، باعث می‌شود که دانشجویان با خیال راحت‌تری بتوانند در رقابت‌ها شرکت کنند. در مورد شرکت‌کنندگان، بیشتر آن‌ها از بین دانشجویان کارشناسی هستند که معمولاً در چهار یا پنج سال تحصیل خود، فشار کمتری نسبت به دانشجویان ارشد و دکتری تجربه می‌کنند بنابراین امکان بیشتری برای فعالیت های ورزشی دارند. دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری به دلیل بار کاری و فشار روانی بیشتر، در شرکت در این مسابقات کمتر فعالند، این باعث می‌شود که دانشجویان کارشناسی برای حضور و رقابت در المپیادها مناسب‌تر باشند و عمدتاً از این گروه در مسابقات شرکت می‌کنند البته باید اشاره کرد که ورزشکاران خوبی هم در مقاطع ارشد و دکتری در تیم ها حضور دارند که با وجود درگیری های درسی و کاری زیاد، باز هم برای ورزش حتی در سطح قهرمانی وقت می‌گذارند و برای دانشگاه افتخار هم کسب می‌کنند.
شرکت در المپیاد چه تأثیری بر روحیه و جنبه‌های مختلف زندگی دانشجویان دارد؟
طبیعتاً تأثیرات عمیق و مفیدی روی زندگیشان دارد که می‌توان آن‌ها را به چند دسته تقسیم کرد. اولین آن‌ها، افزایش اعتماد به‌نفس، تقویت قدرت تصمیم گیری و افزایش سرعت واکنش مناسب نشادن دادن است چون موفقیت در این زمینه نیازمند تلاش و پشتکار است. بسیاری از دانشجویانی که در المپیادهای ورزشی شرکت می‌کنند، از تجربه‌های موفقیت‌آمیز خود در رقابت‌ها، احساس توانمندی و خودباوری بیشتری پیدا می‌کنند. دومین تأثیر، یادگیری همکاری و کار گروهی است. شرکت در این رویداده دانشجویان را وارد فضایی گروهی می‌کند که در آن یاد می‌گیرند چگونه به‌عنوان یک تیم عمل کنند. این تجربیات گروهی نه‌تنها برای ورزش بلکه در زندگی حرفهای و ارتباطات اجتماعی آن‌ها نیز بسیار مفید است. اینکه اعضای یک تیم مسئولیت‌های خاصی دارند و باید در تعامل با دیگران به‌درستی عمل کنند، به آن‌ها آموزش می‌دهد که چگونه با چالش‌ها و موقعیت‌های مختلف روبه‌رو شوند. تأثیر دیگر آن، توسعه روابط اجتماعی است. دوستی‌های شکل‌گرفته در ورزش معمولاً پایدارترند و بسیاری از دانشجویان از فضای ورزشی به دوستی‌های عمیق و صمیمی دست می‌یابند که می‌تواند بر روابط اجتماعی و حرفهای آن‌ها تأثیر مثبت بگذارد. به‌طورکلی، شرکت‌کنندگان در المپیادهای ورزشی نه‌تنها بر روی خود ورزش تمرکز می‌کنند بلکه بر روی ابعاد مختلف زندگی خود مانند نحوه لباس پوشیدن، غذاخوردن و حتی شیوه برخورد با دیگران نیز تأثیر می‌گذارند. این رویکرد جامع به زندگی باعث می‌شود که دانشجویان در مقابل یکدیگر و همچنین در جامعه، فردی مسئول و متعهد به نظر برسند. لازم به ذکر است که در اینجا، هدف ما لزوماً قهرمان‌پروری نیست و همینکه بتوانیم کمک کنیم که بچه‌ها مهارت یاد بگیرند، از استرس و بار روانی درسی دور شوند و زمانی برای استراحت داشته باشند، برای ما نشانه خوب و ارزشمندی است.
در این راه با چه چالش‌هایی مواجه هستید و چه راهکارها و پیشنهاداتی برای غلبه بر این چالش‌ها دارید؟
من خدمت دکتر بهمن‌آبادی، معاون دانشجویی، زمانی که برای تقدیر و گفتن خداقوت به دست اندرکاران، به مدیریت تربیت بدنی تشریف آورده بودند و تاکنون بسیار ما را حمایت کرده‌اند هم عرض کردم که برخی سالن‌های ما درحال فرسوده‌شدن هستن و احتیاج به بازسازی‌های اساسی دارند. درواقع هر سالنی نیازمند تجهیزات تخصصی ورزش، دوش، نور و به‌ویژه تهویه مناسب است. این‌ها نیازهایی ضروری هستند که چون تعداد مراجعین به سالن‌های ورزشی بالاست، نیازمند توجه بیشتری هستند. همان‌طور که قبل‌تر هم بحث شد، ما یک سری امکانات از جمله زمین چمن یا پیست دو و میدانی برای انجام تمرینات هوازی با بچه‌ها نیاز داریم که انجام این فعالیت‌ها در کنار رشته انتخابی خودشان، تأثیر بهتری روی کیفیت تمریناتشان می‌گذارد. همچنین بودجه‌ای که برای ما درنظر گرفته‌اند برای حدود دوازده هزارنفری که ما می‌خواهیم از خدماتمان استفاده کنند، بسیار کم است. مهم‌ترین اثر منفی کمبود بودجه این است که به‌شدت بر توانایی ما در نوسازی تجهیزات و همچنین قدردانی از دانشجویانی که در المپیادها عملکرد خوبی داشته‌اند، تأثیر می‌گذارد. وقتی منابع مالی محدود باشد، نمی‌توانیم به اندازه سایر دانشگاه‌ها از آن‌ها تقدیر کنیم یا برایشان انگیزه لازم را فراهم کنیم. این موضوع نه‌تنها سبب کاهش روحیه و انگیزه دانشجویان می‌شود بلکه ممکن است استعدادهای برتر را نیز تحت تأثیر قرار دهد و برگزاری برنامه‌های تشویقی و حمایتی را دشوار کند.
سخن پایانی اینکه تمام سعی ما در مدیریت تربیت بدنی این است که تا جای ممکن، فضایی مناسب برای تمامی اعضای خانواده بزرگ دانشگاه جهت انجام فعالیت‌های گوناگون ورزشی فراهم نماییم و از همه دانشجویان و کارکنان عزیز دانشگاه دعوت می‌کنیم، از هر زمان ممکن برای ورزش و حفظ سلامتی خود استفاده نمایند.
ملیکا هواسی | ۱۴۰۱ مهندسی شیمی و نفت
