کتابخانه مرکزی از زمانی که دکتر باغرام، استاد خوش‌اخلاق و خوش‌ذوق دانشکده فیزیک سکان مدیریتش را به دست گرفته، از محلی صرفا برای درس خواندن‌های شبانه‌روزی در ایام امتحانات، به پاتوق محبوب و دوست‌داشتنی و رویایی کتاب‌خوان‌ها و کتاب‌بازهای شریفی تبدیل شده، به طوری که هر وقت و به هر بهانه‌ای پایتان به طبقات مختلف ساختمانی که به یاد دکتر مجتهدی، بنیان‌گذار دانشگاه نام‌گذاری شده، باز شود، نوآوری و خلاقیت جدیدی منتظر است تا چشم‌تان را بنوازد و دل‌تان را ببرد و به سرتان بیندازد که بی‌خیال درس و کار و زندگی شوید و خودتان را به دنیای بی‌پایان کتاب و ادبیات بسپارید.
از توران میرهادی تا توس و سیمین و سایه
دو سال پیش بود که مسئولان کتابخانه مرکزی سالن مطالعه ویژه اعضای هیئت‌علمی و دانشجوهای تحصیلات تکمیلی را در طبقه سوم ساختمان دکتر مجتهدی افتتاح کردند؛ سالن مطالعه‌ای بسیار زیبا و در حد فیلم‌های سینمایی با ظرفیت حدود ۵۰ نفر که بعدا نام «تالار توران میرهادی» روی ورودی آن نقش بست.
سال پیش هم همکاران کتابخانه مرکزی سالن اجتماعات طبقه سوم کتابخانه را ضمن بازسازی و نوسازی فیزیکی، با اضافه کردن تعدادی کتاب نفیس از ادبیات و اندیشه و هنر و فرهنگ و تاریخ ایران و نقاشی‌های قدیمی و معاصر ایرانی سروشکل تازه‌ای بخشیدند و نام «تالار توس» را بر آن نهادند تا مرکزی بشود برای تجمع و گردهمایی استادان و دانشجوها و برنامه‌های دانشجویی و دیگر برنامه‌ها دانشگاه. علاوه بر تغییر دکوراسیون و رنگ‌آمیزی و تعمیرات فیزیکی، یک قفسه کتاب شکیل نیز در تالار توس قرار گرفته که در آن مجموعه‌ای از ادبیات و اندیشه و فرهنگ و تاریخ ایران گردآوری شده است.
امسال هم نوبت به راه‌اندازی بخش «ادبیات ملل» در طبقه همکف و بازسازی و نوسازی سالن‌های مطالعه طبقه اول و دوم کتابخانه رسید. بخش ادبیات ملل قفسه کتابی کوچک و جمع‌وجور در کنار قسمت پذیرش کتابخانه است که در آن بهترین ترجمه‌های بیش از ۱۶۰ عنوان از آثار فاخر ادبی جهان برای ورق زدن و حظ بردن و مطالعه در محل در دسترس قرار گرفته ست. البته اگر هم جذب کتاب شدید و نتوانستید دست از خواندنش بکشید، می‌توانید با کمک راهنمای درج‌شده در کتاب، به بخش امانت کتاب در طبقات ۱ و ۲ مراجعه کرده و نسخه قابل امانت را بگیرید و با خود ببرید.
«سیمین» و «سایه» نیز نام جدید سالن‌های مطالعه طبقه اول و دوم ساختمان دکتر مجتهدی است. سیمین در طبقه اول قرار دارد و برای مطالعه دختران است و ۸۸ دانشجو را در خود جای می‌دهد و نامش یادآور دو بانوی فرهیخته ایرانی، یعنی سیمین دانشور و سیمین بهبهانی است. سایه نیز با ظرفیت ۹۲ نفر و در طبقه دوم کتابخانه آماده پذیرش دانشجوهای پسر است و به یاد هوشنگ ابتهاج نام‌گذاری شده است.
در آماده‌سازی این سالن‌های مطالعه سلیقه و ذوق زیادی به کار رفته که شوق کتاب را در هر بنی‌آدمی به حد اعلی می‌رساند، روی دیوارهای هر سالن هم آثار هنری، اشعار شاعران معاصر پارسی‌گو و تصاویر فرهیختگان معاصر ایرانی و چهره‌های علمی شناخته‌شده جهانی به چشم می‌خورد.
پله‌های متصل‌کننده طبقات مختلف کتابخانه هم روزبه‌روز جذاب‌تر و دیدنی‌تر می‌شود و بازار آسانسورهای این ساختمان را کسادتر می‌کند؛ روی دیوار این راه‌پله‌ها از پوستر فیلم‌های ماندگار سینمای جهان می‌توانید ببینید تا تصاویر شاعران و نویسندگان و فرهیختگان معاصر ایرانی و معرق‌کاری چشم‌نواز نام گوشه‌های موسیقی ایرانی.
هنر دست بچه‌های کانون هنرهای تجسمی
بچه‌های کانون هنرهای تجسمی دانشگاه در زیباسازی فضای کتابخانه همکاری زیادی با دکتر باغرام و تیم کتابخانه داشته‌اند؛ سه نقاشی پرتره از فردوسی، اخوان ثالث و محمدرضا شجریان در ورودی تالار توس و نقاشی پرتره مریم میرزاخانی در پاگرد پله‌های کتابخانه اثر محمدعلی پرورش، فارغ‌التحصیل کارشناسی مهندسی عمران است، خوش‌نویسی نام سالن‌ها و نوشته‌های زیر نقاشی‌ها با حسین مطلبی، فارغ‌التحصیل دورشته‌ای مهندسی برق و ریاضی بوده و معرق‌کاری‌های مربوط به گوشه‌های موسیقی ایرانی که در پاگردهای پله‌های کتابخانه نصب شده را راضیه یگانه، فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد شیمی انجام داده است. همچنین کاغذ دیواری پس‌زمینه تابلوی مریم میرزاخانی را محمد مبارکی، فارغ‌التحصیل کارشناسی مهندسی برق در نقش عکاس، امیرحسین محمودی، دانشجوی کارشناسی مهندسی هوافضا در نقش گرافیست و صبادربندی، دانشجوی کارشناسی مهندسی شیمی به همراه علی‌محمد پرورش و حسین مطلبی در نقش ایده‌پرداز به صورت مشترک آماده کرده‌اند. این کاغذ دیواری به کمک دست‌نوشته‌های مریم میرزاخانی تهیه شده که از طرف دانشکده ریاضی در اختیار بچه‌های کانون هنرهای تجسمی قرار گرفته است. نام مریم میرزاخانی در زیر تابلو هم با دست‌خط خود او تهیه شده است.
تقریبا نصف استاندارد
فضای استاندارد مطالعه برای هر نفر در یک سالن مطالعه ۳.۳ متر مربع است که در سال‌های مطالعه سیمین و سایه این استاندارد رعایت شده است. کتابخانه در مجموع ظرفیتی حدود ۵۵۰ نفر دارد که در ۷ سالن مطالعه پخش شده است؛ سالن توران میرهادی، سالن سیمین، سالن سایه، سالن مطالعه دختران در همکف کتابخانه (۶۷ نفر)، سالن مطالعه پسران در همکف کتابخانه مرکزی (۱۱۸ نفر)، کتابخانه مریم میرزاخانی در دانشکده ریاضی (۷۰ نفر) و کتابخانه عبدالسلام در دانشکده فیزیک (۶۵ نفر).
اما اگر این ظرفیت را با استاندارد یک صندلی به ازای هر ۱۰ دانشجو مقایسه کنیم و تعداد دانشجوهای دانشگاه را هم حدود ۱۰ هزار نفر در نظر بگیریم، تا رسیدن به حد مطلوب ۴۵۰ صندلی کم است. برای مقایسه دانشگاه MIT، تقریبا ۱۱ هزار و ۴۰۰ دانشجو دارد و حدود ١۰۵٠ صندلی کتابخانه. خلاصه که وقتی دانشگاه دوباره به روال حضوری برگردد، این کتابخانه دوست‌داشتنی تقاضای زیادی خواهد داشت و باید به فکر افزایش صندلی‌ها و میزهایش بود.
