مقدمه
طلا همواره به عنوان یکی از اصلیترین داراییهای امن در نظام مالی جهانی شناخته میشود. در شرایط بیثباتی سیاسی، اقتصادی یا نظامی، سرمایهگذاران به سمت داراییهایی با ریسک پایینتر از جمله طلا متمایل میشوند. از اینرو، بررسی تأثیر بحرانهای ژئوپلیتیکی بر قیمت طلا و نحوه انعکاس آن در صورتهای مالی از منظر حسابداری، از اهمیت بالایی برخوردار است.
نقش طلا در دوران بحرانهای ژئوپلیتیکی
- طلا به عنوان دارایی امن (Safe Haven)
در مواجهه با بحرانهایی همچون جنگها، تحریمهای گسترده، بیثباتیهای منطقهای یا جهانی، ریسک سرمایهگذاری در داراییهایی مانند سهام یا ارزهای ملی افزایش مییابد. در این شرایط، طلا به دلیل ماهیت فیزیکی، کمیاب بودن و استقلال از نظامهای پولی، نقش پناهگاه امن را ایفا میکند.
- اثر بر قیمت طلا
با افزایش نااطمینانی:
در نتیجه، قیمت جهانی طلا در بازارهای بینالمللی افزایش مییابد.
تأثیر سیاستهای پولی همراه بحرانها
در پی وقوع بحرانهای ژئوپلیتیکی، بانکهای مرکزی برای حفظ ثبات اقتصادی ممکن است نرخ بهره را کاهش دهند یا سیاستهای تسهیل کمی را اجرا کنند. این اقدامات منجر به تضعیف ارزهای فیات شده و ارزش طلا را به عنوان دارایی ضدتورمی تقویت میکند.
نحوه حسابداری طلا
طلا به عنوان موجودی کالا
در صورتی که طلا برای فروش یا تبدیل به محصولات مصرفی خریداری شود (مانند صنف طلافروشی یا کارخانههای تولید مصنوعات طلا)، به عنوان موجودی کالا شناسایی میشود. ارزشگذاری آن مطابق استاندارد حسابداری موجودیها (استاندارد ۸ ایران / IAS 2) به روش بهای تمامشده یا خالص ارزش فروش (هر کدام کمتر) انجام میگیرد.
طلا به عنوان دارایی سرمایهگذاری
در شرایطی که طلا با هدف سرمایهگذاری یا پوشش ریسک نگهداری شود، به عنوان دارایی مالی در صورتهای مالی ثبت میشود. بر اساس استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی (IFRS 9)، این دارایی ممکن است به یکی از روشهای زیر ارزشگذاری شود:
طلا به عنوان دارایی ذخیرهای
در مواردی خاص مانند بانکهای مرکزی یا نهادهای دولتی، طلا ممکن است به عنوان پشتوانه پول یا ذخیره ارزی نگهداری شود. نحوه گزارشگری آن بسته به چارچوب حسابداری نهاد مربوطه متفاوت خواهد بود، اما معمولاً به صورت دارایی ذخیرهای با ارزشگذاری منصفانه یا بهای تاریخی گزارش میشود.
طلا به عنوان یک دارایی امن، نقش مهمی در مدیریت ریسک سرمایهگذاری در دوران بحرانهای ژئوپلیتیکی ایفا میکند. نوسانات ناشی از این بحرانها میتواند تأثیر مستقیم بر قیمت طلا داشته باشد. از سوی دیگر، نحوه شناسایی و گزارش طلا در صورتهای مالی بسته به هدف نگهداری آن، بر اساس استانداردهای مختلف حسابداری انجام میشود و میتواند تأثیر قابل توجهی بر تحلیل مالی شرکتها داشته باشد.
