جو معلم موسیقی بچههایی است که یا استعداد ندارند یا علاقه؛ ولی جو هم استعداد دارد و هم علاقه؛ استعداد و علاقهی جو از کودکی به موسیقی جاز بوده ولی چون در گذران زندگی به آن هدفی که برای خودش متصور بود نرسیده، احساس سرخوردگی میکند. جو اکنون که در میانسالی است، از زندگیاش لذت نمیبرد و این آغاز داستانی است که انیمیشن روح روایتگرش است.
عمدهآثار موسوم به «روانشناسی عامهپسند» را میتوان در دستهی موفقیت و راههای رسیدن به آن جای داد. اینکه هر کسی باید هدف و رویایی داشته باشد و در طول زندگی برای رسیدن به آن هدف در تقلا؛ ولی در عالم واقع چند درصد از ما توانستهایم یا میتوانیم به اهداف و رویاهایمان دست یابیم؟ آیا شادی و لذت حق ما نیست چون نتوانستهایم به رویاهایمان جامهی عمل بپوشانیم؟ آیا رقابت برای درجهی یک بودن و اول شدن، همان فلسفه و معنای زندگی است؟
عوامل دستیابی به موفقیت بهمانند بسیاری دیگر از مسایلی که در زندگی با آنها دست به گریبانیم، بستگی به متغیرها و شرایطی دارند که معمولا از اختیار ما خارج است. محل تولد، خانواده و وضعیت اقتصادی از همینهاست. آنچه انیمیشن روح در پیاش است، به چالش کشیدن همین مفهوم از زندگی است. پیکسار در روایتی که از زندگی جو گاردنر دارد، ایدههایی را چون «باید تلاش کنید تا به رویاهاتون برسید» یا اینکه «استعداد خودت رو کشف کن و براش بجنگ» به چالش میکشد.
کسی که چرایی زندگیاش را یافته، با هر چگونگیاش خواهد ساخت. «نیچه»
خالق روح در روایتش از همراهی دو نفر میگوید؛ یکی جو گاردنر (با صداپیشگی جیمی فاکس) و دیگری روح کوچک پا به زمین نگذاشتهای به نام ۲۲ (با صداپیشگی تینا فی)که هنوز برای زندگی روی زمین شایسته شناخته نشده است! در دنیایی پیش از زندگی زمینی، بسیاری تلاش کردند تا استعداد ۲۲ را کشف کنند یا او را علاقمند به یک زمینهی ویژه؛ ولی جملگی ناکام بودند، از مادر ترزا و فروید بگیرید تا آبراهام لینکلن،جورج ارول و حتی سقراط! ۲۲ با وضعیتی که درش است مشکلی ندارد و تقلای دیگران برای کشف جرقهی خودشان هم برایش جذابیتی ندارد.
بر اثر اتفاقی روح جو بههمراه ۲۲ به زمین میآیند و داستان اصلی انیمیشن که درک تازهی جو و ۲۲ از زندگی و لذتهای عادی و هرروزهاش است شکل میگیرد. جو که تا پیش از آن موسیقی را با گوشهایی میشنید که معطوف به هدفی خاص بودند، اکنون میتوانست موسیقی را بهخاطر لذتی که برایش دارد بشنود و حتی همصحبت شیرین دوستانی شود که پیش از آن جایی در زندگیاش نداشتند.
نیازی نیست که حتما انیمیشنبین حرفهای باشید تا از داستان روح لذت ببرید، حتی اگر دیگر آثار سازندهی روح همچون درون و بیرون، بالا، والای، شرکت هیولاها و داستان اسباببازیها را هم ندیده باشید، انیمیشن روح دست شما را میگیرد و ازمیان انبوه شعارهای فریبنده دربارهی فلسفه و معنای زندگی، شما را پای پنجرهای میبرد که آن سویش کسی نیست جز شما و چیزی نیست مگر همین زندگی هر روزهی شما.
برخی از نقدهایی که به این انیمیشن شده:
استودیو پیکسار که طی این سالها بهخاطر ساخت دنبالهها پسرفت داشت و به جلو حرکت نمیکرد، دوباره توانست با انیمیشن روح، به همان مسیر اصلیاش بازگردد. روح یک اثر عمیق، هوشمندانه و سریع است که با محوریت علاقه به جاز ساخته شده است و اصلا یک لحظه هم شما را رها نمیکند.
نخستین اثر بلند پیکسار با تیم بازیگرانی که عمدتا سیاهپوست هستند و یک بازیگر سیاه پوست دیگر هم نقش اصلی را برعهده دارد (با صداپیشگی عالی جیمی فاکس)؛ با داستانی که دربارهی ریشههای موسیقی جاز است و معنای زندگی و مرگ را به تصویر میکشد. این اوج موفقیت در دنیای انیمیشن است.
درس بهیادماندنی فیلم روح دربارهی نقصهای دوستداشتنی زندگی: هر لحظهی عمر ارزش این را دارد که بیشترین لذت را از آن ببریم.
انیمیشن روح بهترین یا تأثیرگذارترین اثر پیکسار محسوب نمیشود ولی سبک انیمیشن و موسیقی بسیار زیبایش که با شخصیتهایی جذاب همراه شده، تجربهای لذتبخش را برایتان بههمراه خواهد آورد.