معمولا در اذهان عمومی محصولات با منشا طبیعی، مفید و سالم تلقی می شود. گزاره ای که در اغلب موارد صحیح است، ولی الزاما همیشه درست نیست. سال هاست که ماده ای به نام «پودر سنگ مردار» در بسیاری از عطاری ها و بعضا مترو به عنوان معجزه رفع بوی عرق و پا به فروش می رسد. این پودر از سنگی به نام سنگ مردار تولید می شود و می تواند باعث کاهش بوی بد بدن شود، چون دارای ترکیبات سرب بوده و سرب به عنوان یکی از فلزات سمی، کشنده موجودات زنده از جمله باکتری های مولد بوی بد بدن هست. با این حال، پودر سنگ مردار یکی از انواع اکسید سرب و به طور دقیق تر، اکسید دوظرفیتی سرب متبلور است. اسم علمی سنگ مردار، گالن است که محصول جانبی معدن مس محسوب می شود. برخی افراد یا عطاری ها تصور می کنند پودر سنگ مردار همان زاج سفید است. در صورتی که زاج سفید ماده ای کاملا متفاوت و با فرمول شیمیایی سولفات آلومینیوم است که در تولید مواد دئودورانت کاربرد دارد و بر خلاف سنگ مردار، برای سلامت مضر نیست.
اکسید سرب موجود در سنگ مردار، گرچه باعث از بین رفتن بوی بد عرق می شود، ولی می تواند از راه پوست جذب بدن شود. همانطور که می دانید سرب یک فلز خطرناک برای انسان است، و به صورت یک ماده سمی به پیوندهای عصبی بدن انسان (به ویژه کودکان) آسیب رسانده و موجب بیماری های خونی و مغزی می شود. تماس طولانی مدت با این فلز یا نمک های آن (مخصوصا نمک های محلول یا اکسید غلیظ آن) می تواند باعث بیماری های کلیوی و دردهای شکمی شود.
درست است که وجود برخی فلزات به مقدار ناچیز برای عملکرد طبیعی بدن ضروری هست، اما بعضی از فلزات مثل جیوه، سرب وکادمیوم جزو عناصر حیاتی نیستند. مشکل اصلی فلزات سنگین، عدم متابولیزه شدن آنها در بدن است. در واقع پس از ورود به بدن، دیگر از بدن دفع نشده و در بافت های بدن انباشته می شوند. این تجمع فلزات در بدن موجودات زنده به خصوص پستانداران باعث بیماری های مختلفی می شود که اختلالات عصبی، انواع سرطان ها، بر هم خوردن تعادل هورمون ها، ناباروری، سقط جنین، اختلالات تنفسی و قلبی عروقی، آسیب به کلیه ها، کبد و مغز و کم خونی از جمله آنها هستند.
طی سال های اخیر چندین نوبت آزمایش بر روی نمونه های سنگ مردار توسط سازمان حفاظت محیط زیست و مراجع بهداشتی صورت گرفته است. با وجود آنکه در نتایج به دست آمده، میزان غلظت فلز سرب بسیار بیشتر از حد مجاز بوده است، با این حال شاهد هستیم فروش این محصول به عنوان راهکار طبیعی و سنتی برای کاهش تعریق و رفع بدبویی بدن همچنان ادامه دارد. حد مجاز فلزات سنگین در محصولات مصرفی نکته مهمی هست. حدمجاز فلزات، در واقع بیشترین مقدار از فلزات موجود در ماده است که مصرف آن در کوتاه مدت یا دراز مدت سبب ایجاد عارضه سوء برای سلامت انسان نشود. بر این اساس، کنترل حد مجاز فلزات یکی از مواردی است که برای حفظ سلامت انسان باید مدنظر قرار گیرد.
از این رو ضمن احترام به تجربیات ارزشمند طب سنتی، ضرورت دارد به یافته ها و احتیاطات اثبات شده در طب جدید نیز توجه داشت. یافته های هشدار دهنده ای که می گویند مصرف سنگ مردار در صورت استمرار کاربرد یا طولانی بودن مدت تماس برای سلامت انسان مضر است، و بنابراین انتظار بر این است که مداخله لازم از جانب دستگاه های نظارتی بر عرضه غیرمجاز این محصول به مردم، و اطلاع رسانی گسترده در سطح جامعه برای بیان خطرات استفاده مواد ناشناخته ای که تحت عنوان «معجزه رفع بوی بد» در اماکن عمومی مانند متروها، ایستگاه های پرتردد و عطاری ها صورت می گیرد انجام شود./ روزنامه اعتماد
