کم شنوایی یکی از مشکلات شایع سیستم شنوایی است که میتواند به صورت تدریجی یا ناگهانی بروز کند. این اختلال ممکن است در هر سنی رخ دهد اما در سالمندان شیوع بیشتری دارد. آگاهی از علائم کم شنوایی نقش مهمی در تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر آن دارد. اگر این علائم نادیده گرفته شوند، میتوانند کیفیت زندگی فرد را به شدت کاهش دهند.
یکی از بارزترین نشانههای کم شنوایی، دشواری در دنبالکردن مکالمات روزمره است. افراد مبتلا معمولاً از اطرافیان میخواهند جملات را تکرار کنند یا صدای تلویزیون را بلندتر میکنند. شنیدن صداهای ضعیف مانند زمزمه یا صدای افراد در محیطهای شلوغ برایشان سختتر میشود. این مشکلات میتواند تعاملات اجتماعی را دچار اختلال کند.
کسانی که دچار کم شنوایی میشوند معمولاً بهتدریج صدای دستگاههایی مانند تلویزیون یا تلفن را افزایش میدهند. این تغییر اغلب از سوی اطرافیان زودتر از خود فرد شناسایی میشود. نیاز به بلند کردن صدا نشانه کاهش حساسیت به فرکانسهای گفتاری است. افزایش ولوم میتواند نشانهای هشداردهنده برای شروع ارزیابیهای شنوایی باشد.
افراد مبتلا به کم شنوایی اغلب میگویند که صدای دیگران را میشنوند ولی متوجه کلمات نمیشوند. این حالت زمانی رخ میدهد که مغز نتواند اطلاعات صوتی دریافتی را بهدرستی پردازش کند. کاهش تمایز بین اصوات گفتاری باعث میشود جملات به صورت مبهم یا گنگ شنیده شوند. این موضوع بهخصوص در مکالمات تلفنی شدیدتر میشود.
کم شنوایی معمولاً در محیطهای پر سروصدا بیشتر خودش را نشان میدهد. در چنین فضاهایی تشخیص صدای گوینده از صدای پسزمینه برای مبتلایان سخت میشود. این وضعیت میتواند باعث اضطراب اجتماعی و کاهش تمایل به حضور در جمع شود. شلوغی محیط باعث گم شدن جزئیات گفتاری در ذهن فرد میشود.
بسیاری از افرادی که کم شنوایی دارند، دچار احساس انزوا، افسردگی یا اضطراب میشوند. این تغییرات روانی معمولاً ناشی از ناتوانی در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران است. افت شنوایی میتواند باعث کاهش اعتمادبهنفس و وابستگی بیشتر به دیگران شود. این مشکلات روانی در صورت عدم درمان، تشدید میشوند. منبع:«کلینیک گوش شیراز | shirazearcinic»
یکی از نشانههای مهم کم شنوایی، عدم توانایی در شنیدن صداهای محیطی مانند صدای زنگ در، صدای پرندگان یا تیکتاک ساعت است. این صداها در محدوده فرکانسی خاصی قرار دارند که معمولاً اولین بخشهایی از شنوایی هستند که تحت تأثیر قرار میگیرند. افراد ممکن است این صداها را کلاً از دست بدهند یا خیلی ضعیف بشنوند. این موضوع میتواند خطرات ایمنی مانند نشنیدن آژیر هشدار را هم بهدنبال داشته باشد.
افرادی که دچار افت شنوایی هستند ممکن است پاسخهایی نامربوط به سؤالات بدهند یا صحبتها را نادرست تفسیر کنند. این وضعیت معمولاً ناشی از برداشت نادرست اطلاعات صوتی است. چنین اشتباهاتی میتواند در محل کار یا در روابط شخصی مشکلساز شود. این علامت معمولاً در مراحل متوسط یا شدید کم شنوایی دیده میشود.
وجود احساس زنگ یا وزوز گوش یکی از علائم مرتبط با کم شنوایی است که با نام وزوز گوش (Tinnitus) شناخته میشود. این صداها معمولاً در یک یا هر دو گوش شنیده میشوند و ممکن است پیوسته یا متناوب باشند. وزوز گوش اغلب با کاهش شنوایی همراه است، بهویژه در افرادی که در معرض صدای بلند بودهاند. این علامت گاهی اولین هشدار به وجود مشکل شنوایی است.
افراد با اختلال شنوایی اغلب در جلسات یا مکالمات طولانی دچار خستگی ذهنی میشوند. این خستگی به دلیل تلاش زیاد مغز برای درک کلمات ناآشنا یا ناقص است. تمرکز بیش از حد برای شنیدن میتواند باعث سردرد یا عدم توجه در طول گفتوگو شود. این علامت معمولاً در محل کار یا در آموزش دیده میشود.
در ادامه فهرستی از علائم شایع کم شنوایی آورده شده است:
نیاز به تکرار مداوم حرفهای دیگران
دشواری در شنیدن در محیطهای شلوغ
افزایش تدریجی صدای تلویزیون یا رادیو
شنیدن صداهای مبهم یا بریدهبریده
احساس وزوز یا زنگ در گوش
پاسخهای اشتباه به سؤالات
خستگی ذهنی هنگام گوش دادن
انزوا و دوری از جمعهای اجتماعی
نشنیدن صداهای آرام یا بلند اطراف
شکایت اطرافیان از عدم توجه یا شنیدن
در برخی موارد، کاهش شنوایی به صورت ناگهانی و بدون هشدار قبلی رخ میدهد. این حالت معمولاً یکطرفه است و ممکن است با احساس پری یا وزوز همراه باشد. کم شنوایی ناگهانی باید ظرف ۷۲ ساعت بررسی و درمان شود تا از آسیب دائمی جلوگیری شود. مراجعه فوری به متخصص گوش، حلق و بینی ضروری است.
اغلب افراد مبتلا به کم شنوایی متوجه نشانههای آن نمیشوند یا انکار میکنند. در اینجا نقش خانواده بسیار حیاتی است، چراکه آنها زودتر از خود فرد متوجه مشکل میشوند. اعضای خانواده میتوانند با تشویق به مراجعه برای ارزیابی شنوایی، روند درمان را تسریع کنند. گفتوگو و حمایت نقش مهمی در پذیرش اختلال شنوایی دارد.
در کودکان، کم شنوایی میتواند خود را با تأخیر در گفتار، ضعف در یادگیری، یا بیتوجهی به صداها نشان دهد. این اختلال ممکن است ناشی از مشکلات مادرزادی، عفونتهای گوش یا قرارگیری در معرض صداهای بلند باشد. غربالگری شنوایی در سنین پایین نقش پیشگیرانهای دارد. تشخیص بهموقع، مانع از افت تحصیلی و مشکلات زبانی میشود.
اگر هر یک از علائم کم شنوایی برای بیش از چند هفته ادامه داشت، باید با یک متخصص شنوایی یا گوش، حلق و بینی مشورت کرد. آزمایشهای شنوایی، میزان و نوع افت شنوایی را مشخص میکنند. این ارزیابیها کمک میکنند تا راهکارهایی مانند سمعک یا درمانهای دارویی برنامهریزی شوند. تأخیر در مراجعه میتواند موجب پیشرفت اختلال شود.
جمعبندی: علائم را بشناسید، اقدام کنید
علائم کم شنوایی میتوانند آرام و تدریجی یا سریع و شدید باشند. شنیدن ناقص، نشنیدن صداهای خاص، پاسخهای اشتباه و احساس انزوا از جمله هشدارهای مهم هستند. تشخیص زودهنگام و مراجعه به موقع، از پیشرفت اختلال جلوگیری میکند. آگاهی، اولین گام در مسیر درمان و بازگشت به زندگی عادی است.
