دانههای قهوه در واقع دانههای میوه گیلاسی شکلی میباشد که Coffee Cherry نام دارند، این دانهها خشک و بوداده شده و سپس آسیاب میشوند تا معجرهای بنام قهوه بدست ما برسد. Coffee Cherry گیاه بومی مناطق نیمهگرمسیری آمریکا و برخی از جزایر جنوب و جنوب شرق آسیاست و امروزه پورتو ریکو، برزیل، کلمبیا، ویتنام، اندونزی، مکزیک و هند از بزرگترین تولید کنندگان قهوه در جهان بشمار میروند. جالب است بدانید که بزرگترین وارد کننده قهوه در جهان ایالات متحده آمریکا و بعد از ان به ترتیب آلمان، ژاپن، فرانسه و ایتالیا هستند.
مرغوبترین نوع قهوه، عربیکا نام دارد که در مناطق کوهستانی و ارتفاعاتی که بارندگی در ان زیاد است به عمل میآید. درخت عربیکا بومی کوه های یمن، اتیوپی و سودان است ولی امروزه بهترین نوع آن در برزیل، جامائیکا، کلمبیا، کاستاریکا و اتیوپی تولید می شود. دانههای عربیکا دارای ظاهری تقریبا صاف و تخت است که خط وسط آن دارای کمی انحنا است که با کمی دقت به آن میتوان آن را از قهوه روبوستا تمیز داد. عربیکا، قدیمیترین نوع قهوه در جهان است که امروزه بیش از ۷۰ ٪ از کل قهوهی کل جهان را تشکیل میدهد.
نوع دیگری از قهوه روبوستا است که رتبه دوم را از نظر محبوبیت بعد از عربیکا دارد. این قهوه از گیاه کانفورا بدست می آید که در آب و هوای گرم و با بارندگی کمتر و در نور کافی به خوبی رشد می کند و نسبت به شرایط محیطی بسیار مقاوم تر بوده و بیشتر از عربیکا تحمل سرما را دارد. کانفورا بومی اتیوپی است و در آفریقای غربی و مرکزی از لیبریا تا تانزانیا و جنوب آنگولا به خوبی رشد می کند هرچند امروزه ویتنام، برزیل، اندونزی و هند به عنوان بزرگترین تولید کنندگان قهوه روبوستا در جهان شناخته می شوند.
دانه های قهوه روبوستا کوچکتر از عربیکا بوده و و خط میان دانههای آن نیز حدودا صاف است هستند.این نوع قهوه کیفیت پایینتری از عربیکا دارند ولی از آنجایی که پرورش آن سادهتر بوده و محصول آن نیز(به دلیل شرایط کشت و مقاومت بالای گیاه) بیشتر است باعث قیمت پایینتر آن نسبت به عربیکا میشود بطوری که قبل از فرایند رُست، دانههای روبوستا تقریبا نصف عربیکا قیمت دارند و در اکثر قهوههای فوری از آن استفاده میشود. البته این که می گوییم روبوستا کیفیت پایینتری از عربیکا دارد به معنی بد بودن روبوستا نیست، روبوستا تقریبا دو برابر عربیکا کافئین دارد. اسیدیته پایین تر و مزه ای تلخ تر دارد و همانطور که گفته شد برای تهیه قهوه فوری و اسپرسو (معمولا از ترکیب عربیکا و روبوستا) استفاده می شود. ولی عربیکا نسبت به روبوستا عطر بیشتر و مزه قویتری دارد و دانههای آن چرب تر از روبوستاست.
هرچند عربیکا و روبوستا معروفترین و محبوبترین دانههای قهوهی بازار هستند اما قهوه به همین دو نوع محدود نشده و انواع دیگری از قبیل لیبریکا، اکسلسا، کوپی لواک و ...در بازار وجود دارند هرچند به هیچ عنوان توان رقابت با محبوبیت عربیکا و روبوستا را ندارند.
حالا شاید بد نباشد با برخی از اصطلاحات پر کاربرد در مورد قهوه نیز بیشتر آشنا شویم:
آروما (Aroma): عطر قهوه تازه دم شده است در واقع همان عطری که وقی آب جوش را بر روی پودر قهوه میریزید بویی به مشامتان می خورد که همان آروما است.
اسدیته (Acidity): اسیدیته همان میزان طعم خوب میوه ایی است که قهوه دارد. در واقع مقدار طعم ترشی قهوه که در کنار تلخی قهوه معنادار می شود. خوشمزه بودن قهوه از ترکیب درست این طعم های تلخی و ترشی می باشد.
اکرید (Acrid) : به طعم ترش و زننده قهوه گفته می شود. ویژگی منفی برای قهوه محسوب می شود. در حالیکه اسیدتیه یک ترشی لازم و ویژگی مثبت برای قهوه است.
براینی (Briny): طعم شور قهوه است که در اثر ماندن قهوه دم کشیده شده به وجود می آید. یک ویژگی منفی محسوب می شود. بهتر است قهوه را تازه دم میل بفرمایید!
باتری (Buttery): چربی قهوه را باتری می گویند که این چربی در دانه های قهوه وجود دارد. دقت در هنگام آسیاب قهوه در میزان چربی قهوه تاثیر دارد. هر چه بیشتر دانه ها را خرد کنید قهوه چرب تری دارید.
بادی (Body): سنگینی قهوه که در اثر غلیظ بودن قهوه بر روی زبان احساس می شود که بسته به سلیقه می تواند کم یا زیاد شود.
بلند (Blend): قهوه ترکیبی یا بلند به قهوه هایی گفته می شوند که از ترکیب چند نوع قهوه حاصل می شوند.
البته اصطلاحات قهوه به این کلمات محدود نمی شوند و اینها تنها چند مورد از پرکاربرد ترین انهاست.