اگر یک ستاره‌شناس تازه‌کار و علاقه‌مند به رصد ستاره‌ها و سیاره‌ها هستید، آیا ارزشش را دارد که تلسکوپ بخرید؟ اگر واقعا به نجوم علاقه دارید، پاسخ بله است.
با کمک تلسکوپ می‌توانید آسمان شب را فراتر از آنچه با چشم غیرمسلح دیده می‌شود کاوش کنید و تجربه هیجان‌انگیزتر و جذاب‌تری از تماشای ستاره‌ها داشته باشید. همچنین می‌توانید اجرام آسمانی جدیدی را کشف کنید و کیهان را بیشتر بشناسید.
اگر قصد دارید تلسکوپ بخرید، عواملی مختلفی از جمله نوع، اندازه و قیمت را در نظر بگیرید. این عوامل کمک می‌کنند تا بهترین گزینه را متناسب با نیاز و بودجه‌تان پیدا کنید. در این مقاله، به بررسی انواع مختلف تلسکوپ، لوازم جانبی مهم و بهترین اجرام آسمانی برای رصد می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
سه نوع اصلی تلسکوپ عبارت‌اند از شکستی، بازتابی و دابسونی. هر کدام از آنها ویژگی‌ها و مزایای منحصر به فردی دارند که در ادامه بررسی می‌کنیم.
مدل‌های شکستی از عدسی برای خم کردن (یا شکستن) نور به منظور ایجاد تصویر استفاده می‌کنند. شکستی‌ها به تصویر واضح با کنتراست بالای خود معروف هستند. تلسکـوپ‌های شکستی مزایای زیادی دارند، از جمله:
با این حال، این مدل‌ها دیافراگم کوچک‌تری دارند و ممکن است بهترین گزینه برای رصد اجرام کم‌نور اعماق آسمان نباشند.
مدل‌های بازتابی (معروف به نیوتنی) از آینه برای جمع‌آوری نور استفاده می‌کنند. آنها معمولا مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند و دیافراگم بزرگ‌تری نسبت به شکستی‌ها دارند. چند مزیت مدل‌های بازتابی عبارت‌اند از:
تلسکوپ بازتابی ممکن است به تعمیر و نگهداری بیشتری نیاز داشته باشد، زیرا آینه‌های آن باید هر چند وقت یک بار تراز شوند.
مدل‌های دابسونی نوعی تلسکوپ بازتابی با پایه منحصربه‌فرد هستند. طراحی ساده، محکم و مقرون‌به‌صرفه آنها باعث شده است محبوبیت زیادی بین ستاره‌شناسان مبتدی داشته باشند. چند دلیل برای انتخاب این مدل عبارت‌اند از:
با این حال، در نظر داشته باشید که تلسکـوپ‌های دابسونی معمولا حجیم و سنگین هستند و حمل و نقل آنها تا حدودی چالش‌برانگیز است.
تلسکوپ 8 اینچ دابسونی جی‌اس‌او مدل GSO 8 MCRF یک تلسکوپ با کارایی بالا است که ساخته شده تا قابلیت مشاهده و رصد عالی از اجرام آسمانی در منظومه شمسی را برای شما فراهم و علاوه برا این برای رصد خوشه‌های ستاره‌ای، سحابی ها و کهکشان ها نیز طراحی شده است. تلسکـوپ توسط کارخانه معتبر GSO در تایوان ساخته شده است.
تلسکوپ دارای یک آینه اصلی درجه یک با شکل سهمی(پارابولوئید) منحصربه‌فرد با قطر 203 میلی‌متر است. با فاصله کانونی 1200 میلی‌متر و نسبت کانونی f/6. شرکت تایوانی GSO متعهد به تولید اپتیک‌های درجه یک است. این تلسکوپ پیشرفته، آسمان شب را در برابر شما قرار می‌دهد تا شروع به کاوش عمیق در آن کنید.
تلسکوپ 8 اینچ دابسونی جی‌اس‌او مدل GSO 8 MCRF یکی از بهترین تلسکوپ‌ها برای رصد سیارات منظومه شمسی و شاید بتوان گفت بهترین تلسکوپ برای رصد، تماشای دقیق و عکاسی از ماه و دهانه‌های برخوردی آن باشد. دهانه بزرگ 203 میلیمتری این تلسکوپ باعث ایجاد تصاویری بسیار روشن و با جزئیات فوق‌العاده می‌شود و حرکت نرم و آسان مقر بسیار مستحکم آن باعث راحتی فوق‌العاده در هنگام کار با این تلسکوپ است.
تلسکوپ‌های دابسونی از کاربردی‌ترین تلسکوپ‌ها هستند. طراحی بسیار ساده اما قدرتمند دارند. تلسکوپ متشکل از دوبخش اصلی است. لوله تلسکوپ و پایه مستحکم چوبی که روی زمین قرار می‌گیرد. برای همین به سرعت آماده رصد میشوید و نیازی نیست تا ابتدا مقر را با وقت و زحمت آماده کنید.
ایده طراحی و ساخت این تلسکوپ‌ها نیاز و آرزوی داشتن تلسکوپی بزرگ و قدرتمند با قیمت پایین بود که سرانجام در سال 1965 توسط جان دابسونی به بهترین شکل ممکن انجام شد. علی‌رغم اندازه بزرگ، حمل و نقل تلسکوپ‌های دابسونی به واسطه طراحی و ساختار منحصربفرد آنها نسبتا آسان است. تلسکوپ 8 اینچ دابسونی جی‌اس‌او مدل GSO 8 MCRF انتخابی ایده‌آل برای منجمان تازه کار و یک گزینه خوب برای خرید اولین تلسکوپ است.
سر هم کردن این تلسکوپ بسیار آسان است. کافی است مقر را روی زمین بگذارید، لوله را روی آن قرار دهید و در جای خود محکم کنید تا تلسکوپ برای یک شب رصدی فوق‌العاده آماده شود. به آسانی می‌توانید با دست جهت لوله را به بالا و پایین یا به چپ و راست حرکت دهید.
در این تلسکوپ از شیشه BK7 استفاده شده است که کیفیت خوبی دارند. همچنین در انتهای لوله پروانه خنک‌کننده‌ای قرار دارد تا زمان خنک‌شدن آینه را کاهش بدهد. محور سمت هم رولبرینگ‌هایی دارد که باعث می‌شود تلسکوپ نرم و روان حرکت کند. فکوسر این تلسکوپ کریفورد ۲ اینچی دوسرعته است که همراه خود رابط ۱/۲۵ اینچی دارد.
برای اطلاع از مقاله کرمچاله چیست؟ روی لینک کلیک کنید.
به عنوان یک مشتاق نجوم مبتدی، باید مشخصات اصلی تلسکـوپ‌ها را بدانید: دیافراگم، فاصله کانونی، بزرگنمایی و میدان دید. در این بخش، این مفاهیم و اهمیت آنها را به زبان ساده توضیح می‌دهیم.
دیافراگم قطر جزء نوری اصلی تلسکـوپ است که می‌تواند عدسی یا آینه باشد. دیافراگم بزرگ‌تر اجازه می‌دهد نور بیشتری وارد شود و امکان دیدن اجرام کم‌نورتر را فراهم می‌کند. چند نکته بسیار مهم درباره دیافراگم که باید بدانید:
فاصله کانونی در واقع فاصله بین جزء نوری اصلی تلسکـوپ (مثلا، عدسی شیئی) و نقطه‌ای است که نور در آن متمرکز می‌شود. این فاصله روی قابلیت بزرگنمایی اثر می‌گذارد.
منظور از بزرگنمایی توانایی تلسکـوپ در بزرگ کردن اجرام است. با این حال فراموش نکنید که بزرگنمایی بیشتر به معنای کیفیت بهتر تصویر نیست. کیفیت تصویر به ترکیبی از عوامل، از جمله دیافراگم، فاصله کانونی و چشمی که استفاده می‌کنید بستگی دارد. این نکته‌های مهم را درباره بزرگنمایی به خاطر بسپارید:
میدان دید وسعت آسمان قابل مشاهده‌ای است که می‌توانید از طریق تلسکوپ ببینید. میدان دید وسیع‌تر برای رصد اجرام آسمانی بزرگ‌تر مثل راه شیری، سحابی‌ها و کهکشان‌ها عالی است. در مقابل میدان دید باریک‌تر برای تماشای اجرام کوچک‌تر مثل سیاره‌ها و ستاره‌ها کارآمد است.
با شناخت این مشخصات کلیدی بهتر می‌توانید تلسکوپ ایده‌آل را برای ماجراجویی‌های خود پیدا کنید. در ادامه، درباره انتخاب نوع استقرار تلسکوپ بر اساس اهداف و نیازها صحبت می‌کنیم.
برای اطلاع از مقاله تصاویر خیره‌کننده تلسکوپ اقلیدس، کارآگاه جهان تاریک روی لینک کلیک کنید.
به عنوان یک ستاره‌شناس مبتدی، باید به تجهیزات ضروری تلسکوپ مثل مقر و سه پایه توجه ویژه داشته باشید. در این بخش، دو نوع مقر را معرفی می‌کنیم.
مقر استوایی برای عکاسی نجومی ضروری است. مقر استوایی برای ردیابی اجرام آسمانی طراحی شده و برای رصد ستاره‌ها، سیاره‌ها و سایر اجرام اعماق آسمان عالی است. با استفاده از این مقر می‌توانید تلسکـوپ‌تان را با محور زمین هماهنگ کنید و به آرامی اجسام را در آسمان ردیابی کنید. برای نصب و راه‌اندازی مقر استوایی، مراحل زیر را دنبال کنید:
مقر سمت-ارتفاعی ساده‌تر از مدل استوایی است و دو محور دارد. یک محور عمودی (بالا و پایین) و محور دیگر افقی (چپ و راست) است. این نوع مقر برای مبتدیان ایده‌آل است، زیرا استفاده از آن آسان و معمولا مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
می‌توانید از آن برای رصد ماه، سیاره‌ها و اجرام روشن‌تر اعماق آسمان استفاده کنید. برای حرکت دادن تلسکـوپ نصب شده روی مقر سمت-ارتفاعی، باید آن را به سمت بالا یا پایین، چپ یا راست کج کنید. هنگام انتخاب مقر و سه‌پایه به نکته‌های زیر توجه کنید:
بعد از شناخت این دو نوع مقر، آماده کاوش در آسمان شب هستید. در بخش بعدی، با لوازم جانبی ضروری تلسکـوپ برای تماشای بهتر آسمان آشنا میشوید.
در دنیای تلسکـوپ ها، لوازم جانبی و چشمی‌هایی وجود دارند که تجربه رصد را لذت‌بخش‌تر می‌کنند. بیایید نگاهی دقیق‌تر به چند مورد ضروری بیندازیم.
جوینده در واقع یک تلسکوپ کوچک‌تر است که روی تلسکـوپ اصلی سوار می‌شود. جوینده میدان دید وسیع‌تری دارد و کمک می‌کند قبل از استفاده از تلسکـوپ اصلی، سوژه را پیدا کنید و در مرکز قرار دهید. این ابزار کمکی مکان‌یابی اجسام را در آسمان بسیار آسان‌تر می‌کند. دو مدل محبوب جوینده عبارت‌اند از:
عدسی بارلو یک وسیله جانبی مفید است که بزرگنمایی چشمی را افزایش می‌دهد. بزرگنمایی بیشتر به معنای دیدن جزئیات بیشتر در اجسامی است که مشاهده می‌کنید. مثلا، یک چشمی ۱۰ میلیمتری و یک لنز بارلو دو برابرکننده، بزرگنمایی را به ۲۰ میلی‌متر افزایش خواهد داد. فراموش نکنید که بزرگنمایی بیشتر نگه داشتن سوژه را در مرکز سخت‌تر می‌کند.
نمی‌توان از چشمی صحبت کرد و به پلوسل اشاره نکرد. این چشمی‌ها رایج و مقرون به صرفه هستند و گزینه خوبی برای افراد مبتدی محسوب می‌شوند.
این چشمی‌ها حداقل چهار عدسی دارند و تصویری واضح و شفاف با میدان دید وسیع ارائه می‌کنند. از آن جایی که چشمی‌های پلوسل با فواصل کانونی متفاوتی عرضه می‌شوند، داشتن مجموعه‌ای از آنها برای تجربه بزرگنمایی‌های مختلف ایده خوبی است.
چپقی ابزاری است که نگاه کردن را با تلسکـوپ، به ویژه زمانی که چشمی در موقعیت نامناسبی قرار دارد، آسان می‌کند. این وسیله مسیر نور را ۹۰ درجه خم می‌کند، بنابراین دیگر نیازی نیست موقع تماشای ستاره‌ها به گردن‌تان فشار وارد کنید. چپقی دو نوع اصلی دارد:
حال که بعضی از لوازم جانبی ضروری تلسکـوپ را می‌شناسید که تجربه تماشای ستاره‌ها را لذت‌بخش‌تر می‌کنند، وقت آن است که با تعدادی از اجرام آسمانی که سوژه خوبی برای رصد هستند آشنا شوید.
هنگام رصد سیاره‌ها متوجه خواهید شد که بیشتر آنها با نور زیادی در آسمان شب می‌درخشند. با کمک تلسکـوپ می‌توانید جزئیات زیبای سیاره‌هایی مثل مشتری و زحل را ببینید. هرچه تلسکوپ قوی‌تر باشد، جزئیات بهتری را نشان می‌دهد.
ماه یک جرم آسمانی روشن است که سوژه ایده‌آلی برای اخترشناسان مبتدی محسوب می‌شود. دهانه‌ها، کوه‌ها و دره‌های سطح ماه شگفت‌زده‌تان خواهد کرد. به نظرتان می‌توانید پرچم روی ماه را ببینید؟ توصیه می‌کنیم ماه را در طول فازهای مختلف رصد کنید.
از یک تلسکـوپ مجهز به فیلتر خورشیدی برای مشاهده لکه‌های خورشیدی و شعله‌های خورشیدی استفاده کنید. فقط با فیلترهای مناسب مستقیما به خورشید نگاه کنید، زیرا اشعه آن به چشم آسیب می‌زند.
آسمان شب صورت‌های فلکی زیادی را در خود جا داده است که هر کدام الگوها و ویژگی‌های خاص خود را دارند، مثلا:
خوشه ستاره‌ای از گروه‌های خیره‌کننده‌ای از ستاره‌ها هستند که تماشای آنها با تلسکـوپ خالی از لطف نیست. چند خوشه ستاره‌ای پرطرفدار بین علاقه‌مندان نجوم عبارت‌اند از:
سحابی‌ها ابرهای گاز و غبار در فضا هستند که هنگام رصد با تلسکـوپ ظاهر خیره‌کننده‌ای دارند. چند سحابی معروف عبارت‌اند از:
اگرچه کهکشان‌ها خیلی دور هستند، رصد آنها با یک تلسکـوپ خوب امکان‌پذیر است. برای شروع، کهکشان‌های زیر را رصد کنید:
جرم آسمانی موردعلاقه شما چیست؟
اگر واقعا به نجوم بصری علاقه دارید، خرید تلسکوپ ارزشش را دارد. تلسکوپ شما را قادر می‌کند آسمان شب را کاوش کنید و اجرام آسمانی شگفت‌انگیزی از جمله سیاره‌ها، سحابی‌ها، دنباله‌دارها، کهکشان‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای را ببینید. نکته مهم این است که درست انتخاب کنید زیرا یک مدل کیفیت پایین و ارزان ممکن است انتظارهایتان را برآورده نکند.
هنگام خرید تلسکوپ مبتدی چند نکته را در نظر داشته باشید:
تلسکـوپ ابرازی سرگرم‌کننده و آموزشی برای یادگیری بیشتر در مورد شگفتی‌های کیهان است. علاوه بر این، موضوع جذابی برای صحبت کردن با دوستان است. توصیه می کنیم عضو یک باشگاه نجوم شوید تا دانش بیشتری کسب کنید و اشتیاقتان را با دیگران به اشتراک بگذارید.
سایت موسسه طبیعت آسمان شب با در اختیار داشتن انواع مدل های تلسکوپ و لوازم جانبی تلسکوپ می تواند کمک حال شما برای خرید تلسکـوپ باشد.
برای دانلود مقاله آیا تلسکوپ ارزش خرید دارد؟ روی لینک کلیک کنید.
منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و آیا تلسکوپ ارزش خرید دارد؟
