خلاصه استراتژی فدراسیون: حالا که جذب لژیونرها برای ما سخت شده، ما هم ورود خارجی‌ها به فوتبال ایران رو ممنوع می‌کنیم تا نشون بدیم رئیس کیه.
چندوقتی هست که عملکرد حیرت‌آور و خیره‌کنندۀ "جونیور براندائو"، مهاجم برزیلی 24سالۀ پرسپولیس تهران، به‌شدت داره توی رسانه‌ها هایلایت می‌شه. بازیکنی که به‌امید برطرف‌کردن مشکل گلزنی پرسپولیس و تو روزهای نه‌چندان درخشان علی علیپور به تیم اضافه‌شد؛ ولی کنترل‌های ساده توپش به‌نحوی بود که هوادارای سرخ‌پوش بیشتر به علیپور و وحید امیری (و حتی امیر روستایی) دلبستگی پیدا کردن. بحث‌های رسانه‌ها اما به جونیور ختم‌نشد؛ بلکه جونیور یه مقدمه‌ای شد برای بازکردن بحث درمورد یه موضوع به‌مراتب کلی‌تر: "خارجی‌های گران‌قیمت و بی‌کیفیت". تمام رسانه‌های صدا و سیما بحثی راه‌انداختن که توش از پول‌های کلانی که این بازیکنا می‌گرفتن صحبت بود؛ از نیمکت‌نشینی‌هاشون، از شکایت‌هاشون به فیفا و پرونده بازکردن‌هاشون؛ و غیره و ذلک.
اما هدف چنین آیتم‌های اگزجره‌شده‌ای چی بود؟ هدف این تمرکز شدید رو بحث "دلالیسم در انتقال بازیکن خارجی" که همه این رسانه‌ها فقط از تیترش استفاده‌کردن و هیچ‌گاه این بحث حساس رو کالبدشکافی نکردن؟
برای جواب‌دادن به این سوال، یه فلش‌بک لازمه به مصاحبه‌ای که مهدی تاج، ریاست محترم فدراسیون فوتبال اوائل خرداد امسال انجام‌داد که می‌تونین از اینجا بخونیدش. (فقط حواستون باشه که اینجا اینستاگرام نیست که چیزی رو بکشید پائین. به یه کلیک نرم اکتفا کنید:)) ) اگه حوصله‌ندارید که یه تب جدید باز بشه، این مصاحبه رو خلاصه می‌کنم:
کی‌روش به هشت‌سال حضورش روی نیمکت ایران پایان داده‌بود؛ با همه خوبی‌ها و بدی‌ها. وعده‌های فدراسیون‌نشینان و وزارت‌نشینان درحد هشتگ طلوع و صف مربیان مطرح (همون هشتگاشون) بود؛ ولی فیفادی مارس رو بدون انتخاب سرمربی جدید گذروندیم. تاج که بابت انتخاب جانشین کی‌روش به‌شدت تحت فشار بود، با چنگ‌زدن به شعار حمایت از کالای تولید داخل و فرماشیات مقام معظم رهبری بحث بی‌سابقه‌ای رو پیش‌کشید: "ممنوعیت حضور نیروی خارجی در فوتبال ایران". انگیزه؟ به‌خاطر تحریم‌ها که از یه طرف فوتبال ایران رو چندین قدم به ورشکستگی نزدیک‌کرد و از یه طرف حتی مبادلات بانکی جهت تسویه‌حساب با خارجی‌ها رو سخت‌تر، کار تاج برای کنترل افرادی که پولشون رو به دلار و یورو می‌خوان خیلی سخت شده‌بود. مدیری که تو روزهای آرامش اقتصادی [هرچند نسبی] کشور توانایی آوردن تیم‌ملی سیرالئون واقعی به استادویم آزادی رو هم نداشت، تو این شرایط سخت چی‌کار می‌خواست بکنه؟ بهترین راه‌حل براش پاک‌کردن صورت‌مسئله بود؛ اون هم به شکلی قهرمانانه. خلاصه استراتژی فدراسیون: حالا که جذب لژیونرها برای ما سخت شده، ما هم ورود خارجی‌ها به فوتبال ایران رو ممنوع می‌کنیم تا نشون بدیم رئیس کیه.
اما انجام این‌کار یه مشکل کوچیک داشت: این وضعیت اقتصادی پرپیچ‌وخم دقیقاً زمانی به کل کشور تحمیل‌شد که فوتبال ایران با تمام وجودش درک کرده‌بود که برای رشد و ترقی، چه تو سطح ملی و چه تو سطح باشگاهی، به ارتباط با دنیا نیازمنده؛ به بهره‌گیری از بازیکن و مربی خارجی درجۀ یک. سرمربی‌های خارجی نظیر برانکو و شفر اختلاف سطحشون با تولید مشابه داخل رو به‌خوبی به‌رخ می‌کشیدن. بازیکنایی مثل مامه تیام و برونو سزار به کل لیگ ما نشون می‌دادن که یه خارجی باکیفیت "ولو گران" چه تفاوت‌هایی میتونه تو این مستطیل سبز رقم بزنه. از طرفی، رویارویی با امثال بغداد بونجاح، عمر خریبین، یوسف العربی، کایو لوکاس، رومارینیو و غیره به نماینده‌هامون تو لیگ قهرمانان آسیا یادداد که برای موفقیت و طلسم‌شکنی تو آسیا بازیکن ایرانی (و به‌طور کل، آسیایی) کفایت نمی‌کنه و نیاز به داشتن بازیکن باکیفت خارجی شدیداً حس می‌شه.
فدراسیون و سازمان لیگ و حتی یکسری نهادهای بالاتر قویاً مصر به ایزوله‌کردن فوتبال ایران از جهان خارج هستن؛ ولی دستشون اومده که نمی‌تونن علی‌فروغی‌وار چنین قانونی رو تصویب‌کنن؛ و اول باید روی دید مثبت باشگاه‌ها نسبت به بازیکن و مربی خارجی خط‌بندازن. خود تاج مجبورشد به‌خاطر فشار مالی قرارداد زلاتکو کرانچکار با تیم امید رو فسخ‌کنه؛ ولی نتونست مارک ویلموتس رو به تهران نکشونه؛ چون که خودش هم می‌دونست بقیه کالاهای مشابه تولید داخل لولشون با ویلموتس "یه‌ذره" متفاوته.
سازمان لیگ تو تابستون امسال و وسط پنجره نقل‌وانتقالاتی، کارگروهی جهت نظارت بر روند جذب بازیکنان خارجی تشکیل‌داد که قراربود وظیفه‌اش تنگ‌کردن روزنه ورود لژیونرها به لیگ ایران باشه. اما از دست این کارگروه کاری برنیومد؛ چرا که استقلال آندرا استراماچیونی و شیخ دیاباته رو جذب کرده‌بود؛ و یکی دو تا تیم دیگه هم دست به خرید خارجی زده‌بودن که یادم نیست دقیق. از اون‌جایی که از لیگ چهاردهم فیلترهایی برای ورود بازیکن خارجی به لیگ برتر تعریف شده‌بودن (که جای بحث داره)، ظاهراً هدف این نهاد آماده‌سازی زمینه برای اجرایی‌کردن ممنوعیت خطرناک مذکور بود.
به برکت بازی‌های فرازمینی جونیور دلها، به‌طور خودجوش رسانه‌های مملکت دست‌گذاشتن رو بحثی که بحث ماست. یه نمونه‌ش، مطلب "گران‌قیمت‌های حرص‌آور" منتشرشده در آخرین‌خبر، که پره از فرافکنی و اطلاعات غلط و ناقص درمورد لژیونرها. حالا رسالت ما چیه؟
من قبلاً یه کاتالوگ‌طور از خارجی‌های لیگ نوزدهم تهیه کردم که نشون بدم با چه رزومه‌ای جذب باشگاه‌هاشون شدن؛ که خیلی طولانیه و خوندنش حوصله می‌خواد؛ و به‌چشم همون کاتالوگ بهش نگاه کنید:)) این مطلب قسمت اول پیش‌درآمد لیگ نوزدهم بود که هیچ‌وقت قسمتای سوم به بعدشو وقت‌نکردم نگارش‌کنم (زندگی دانشجوئیه دیگه:(( ) حالا، عملکرد هرکدومشون رو خلاصه و در حد ماکسیمم سه چهار خط بررسی می‌کنیم و اونا رو تو یکی از چهار دسته "خوب، متوسط، ضعیف، نامعلوم" قرار می‌دیم.
نکته مهم: دسته‌بندی بر این اساس انجام نشده که یه بازیکن اگه شق‌القمر نکنه خوب محسوب نشه؛ بلکه بازیکن بر اساس تیمی که توش بازی می‌کنه، بودجه‌ها و هدف‌گذاری‌های تیم، و تاثیرگذاریش توی تیم و تحمیل‌شدنش به ترکیب اصلی دسته‌بندی می‌شه. مثلاً وین فورچون تراکتور بازیکن خوبیه؛ ولی درحد تیمی متمول که داعیه آقایی در ایران و آسیا رو داره نیست. ولی یکی مثل جفرسون رایس باوجود دقائق این که هنوز گلی نزده، نسبت به تیم [با کمال احترام] متوسطی مثل ماشین‌سازی بازیکن خوبی محسوب می‌شه.
ما 29 بازیکن خارجی توی لیگ داریم؛ یعنی به‌طور متوسط هر تیم کم‌تر از 2 بازیکن خارجی داره. (پس افت کیفی فوتبال ایران رو به هیچ‌وجه نمی‌شه گردن این بینواها انداخت؛ یا به‌راحتی گفت که ما تو فلان استان صد تا بازیکن داریم که از فلان لژیونر بهتره.)
هدف از تهیه این لیست اینه که ببینیم آیا واقعا تیم‌های لیگ‌برتری نسبت به توقعات و اهدافشون از حضور تو لیگ، بازیکنای خارجی مناسبی خریدن یا نه؛ فقط پولاشون رو دور ریختن؟
یه نگاه به عملکردشون داشته‌باشیم؛ بعدشم چند تا نتیجه‌گیری:
?تراکتور:
?ویلیان میمبلا: آقای گل سال ۲۰۱۸ لیگ پرو، یه بازیکن وحشتناک تو ایستگاهی‌زنی و شوت‌زنی (و البته خلاق)، تو ترافیک خط حمله تراکتوری‌ها جای پاشو تو ترکیب ثابت خیلی زود سفت‌کرد. تنها مشکلش تک‌روی بیش‌ازحده که بین تی‌تی‌ها شایع هست. (همین موضوع هفته پیش صدای دنیزلی رو هم درآورد.)
?یوکیا سوگیتا: فیکس تیم نیست؛ ولی هروقت بازی کرده، مثمرثمر بوده. منظم تو تمرینات و بی‌حاشیه؛ طوری که روزبه‌روز بیشتر دل هوادارای تبریزی رو می‌بره. یه سوپرگل و یه پاس‌گل سهمش از لیگ امسال بوده تا اینجا.
❤️کوین فورچون: گران‌قیمت‌ترین بازیکن فصل تراکتور؛ باشگاه فعلیش حداقل تا این هفته و برخلاف لوشامپیونا جزو نقاط درخشان رزومه‌ش نبوده. محمدرضا آزادی ۲۰ساله با درخششش فورچون رو تقریبا نیمکت‌نشین کرده. فعلا فورچون فقط یک گل به سایپا زده.
❓مازولا: خرید برزیلی تراکتوری‌ها تو تمرینات پیش‌فصل لب هم‌تیمی‌هاشو هم به تحسین بازکرد؛ ولی یه مصدومیت طولانی مانع بازی‌کردنش شد. تنها سه بازی سخت رو حضور داشته؛ بازی‌هایی که تراکتور کلا خوب نبود و باخت. هفته‌های بعد تازه خوب یا بد بودنش رو نشون خواهدداد.
?سپاهان:
?کی‌روش استنلی: فصل قبل که مشترکاً با لوسیانو پریرا آقای گل شد و ارزشش به سایت ترانسفرمارکت تا یک میلیون‌یورو هم رسید. امسال به‌دلیل تمدید دیرهنگام و مصدومیت از هفته چهارم فیکس تیمش شد؛ و عملکردش مثل پارسال خوب نبود؛ ولی تو سه تا بازی مهم سپاهان با گلزنی تأثیر گذاشت؛ دیدار مقابل پرسپولیس و تراکتور + دربی اصفهان
?گئورگی گولسیانی: مدافع میانی گرجستانی سابق ذوب و نساجی انقدر خوب بود که حتی آخرین‌خبر نتونست نگه خوبه:)) جای خالی سیاوش یزدانی رو به نحو احسن پر کرد و قستی از خط دفاعی تیمی شد که تو ده بازی اولش فقط یه گل از روی نقطه پنالتی خورد! یه گلم به ذوب زد.
?ولادیمیر کومان: درسته آمارش به یه گل زده به شاهین خلاصه می‌شه؛ ولی بازیسازی و قدرت پاسکاری‌ش انقدر قویه که پای ثابت ترکیب اصلی زردولایی‌ها بود؛ البته قبل مصدومیت اخیرش. می‌شه تو لیست خوب‌ها آوردش تا هر سه خارجی سپاهان نمره قبولی بگیرن.
?گل‌گهر سیرجان:
?کوین یانسن: هافبک سابق زیر21 هلند زیرنظر وینکو بگوویچ انتظارات هواداران و سرمربی سابقشو برآورده نکرد و حتی نیمکت‌نشین هم شد؛ ولی بعد از اخراج بگوویچ و روی کار اومدن مجید جلالی شرایطش بهتر شده و باری اولین بار هم حضور 90 دقیقه‌ای رو توی ترکیب سیرجانی‌ها تجربه‌کرد؛ تو همین هفتۀ دهم.
❤️جفرسون تاوارس: آقای گل سابقه لیگ بولیوی. البته فعلا نشون داده که لیگ بولیوی یکم با ایران فرق داره:)) نتونسته خودشو حتی به ترکیب اصلی برسونه. هروقت هم اومده تو، فقط کارت زرد گرفته.
❤️اوروش دلیچ: کلا فقط با گل‌گهر قرارداد بست. آی‌تی‌سی‌ش ظاهراً تو قزاقستان گیرکرده و مسئولین باشگاه هم نخواستن یا نتونستن مجوز بازی‌شو بگیرن، چون باشگاه قبلیش حال نداره بده. یه مسئله به همین سادگی! (آخرسر هم ظاهراً مجید جلالی این بازیکن رو رد کرد؛ و دوتای دیگه رو تو تیم نگه‌داشت.)
?پارس جنوبی جم:
?فرناندو ده‌خسوس: کشف بزرگ عبدالله ویسی تو لیگ پونزدهم که بعد از قهرمانی با استقلال خوزستان و جابه‌جا کردن رکورد گل نخوردن متوالی لیگ تو اون دوره، ارزش ترانسفرمارکتش از صفر حدی به یک میلیون یورو رسید! تو 35سالگی گلر فیکس جمی‌هاست؛ و تو 10 بازی 11 گل خورده + 2 کلین‌شیت؛ آماری که برای یه تیم میانۀ جدولی قابل قبوله.
?مگنو باتیستا: تو ادامه تور ایران‌گردیش به بوشهر رفت تا مثل ده‌خسوس با فراز کمالوند تجدید بیعت کنه. هافبک دفاعی فیکس تیم؛ جنگنده و تخریبی؛ و به باتجربگی یه بازیکن 33ساله.
?کاخابر کاکاشویلی: هافبک گرجستانی که تابستون به ماشین‌سازی برگشت (دفعه قبلی که تو ماشین‌سازی بود، ماشین‌سازی گسترش فولاد بود:/) ولی خیلی زود رسول خطیبی انداختش بیرون تا مثل دوتای قبلی گذرش به آقافراز بخوره. همون تعریفایی که از مگنو کردم + تو بازی با استقلال در حالی‌که یکی از بهترین‌های تیمش بود مصدوم‌شد.
?پرسپولیس
?بشار رسن: تنها بازمانده اکیپ عراقی‌های لیگ برتر. امسال به هزار دلیل (مصدومیت، عدم تمدید ویزا، محرومیت، سه‌نقطه) نشد که تو ترکیب اصلی پرسپولیس مثل قبل بدرخشه؛ ولی به‌هرحال تنها هافبک هجومی تخصصی تیمه؛ و به کارش خیلی وارده. بهش شک دارین؟ بازی‌های فصل قبلش و نمایش‌هاش با پیراهن تیم‌ملی عراقو ببینید حتماً!
?بوژیدار رادوشویچ: گلر خوبیه؛ ولی در حد بیرانوند نیست؛ تمام! دو بار برای پرسپولیس این فصل بازی‌کرد؛ هر دو، کلین‌شیت. شاید بهتر بود به یه تیم لیگ‌برتری دیگه می‌رفت (مثلاً ذوب) که هم بیشتر بازیاش به‌چشم بیاد؛ و هم دست‌مزدش صرف زخمای دلاری پرسپولیس بشه. ولی هرچی باشه، قرمزا دوستش دارن و بهش می‌گن "رادوی باتعصب".
❤️جونیور براندائو: لازمه بنویسم؟:))))))))))))))
?فولاد
?موسی کولیبالی: یکی از بهترین مدافعان وسط خارجی تاریخ لیگ برتر که کنار فرناندو ده‌خسوس از خارجی‌های اس. خوزستان شگفتی‌ساز لیگ پونزدهمم بود. قلدر و سرزن. با کلی حواشی که تو اون کاتالوگ‌طور توضیح دادم از نفت مسجدسلیمان به فولاد پیوست؛ ولی اوائل لیگو به‌دلیل همین حواشی + مصدومیت حضورنداشت. الان، همون همیشگی خوبش!
?لوسیانو پریرا: آقای گل مشترک غیرمنتظره پارسال. الان به 35سالگی رسیده. هم‌چنان مهاجم هدف اول شاگردان نکو. ابهت قبلو حداقل تا اینجای فصل نداشته؛ ولی تک گل این فصلش تو دقیقه نود و انم، تنها شکست فصل پدیده تا اینجای کار رو رقم‌زده.
❓اناس بنی‌یاسین: اولین اردنی تاریخ فوتبال ایران. بسیار باتجربه و مسلط در دفاع، با سابقه گلزنی به استرالیا رو ضربه کرنر (همین جام ملت‌های پارسال)؛ ولی این یکیو دیگه نگید گرون:))) بازیکن خوبیه؛ ولی احتمالاً به‌خاطر کمبود مدافع و بسته‌بودن پنجره تابستانی، جواد نکونام اونو برای نیمکت ذخیره‌هاش گرفته. فقط یه‌بار برای فولاد به زمین رفته؛ همون یه بارم بازی خوبی ارائه‌داده.
?استقلال
?شیخ دیاباته: ارزش‌مندترین خارجی چندسال اخیر فوتبال ایران تو سایت معتب ترانسفرمارکت؛ با ارزش 3میلیون یورو! (جالبه بدونید عمر خربین 2 میلیون یورو تشریف دارن!) اولای لیگ درگیر آسیب‌دیدگی و آشنایی با لیگ ایران بود؛ ولی با هت‌تریک جلوی تراکتور- اونم تو تبریز- از این رو به اون رو شد؛ یه گلم به صنعت نفت زد تا به‌طور مشترک با 5 بازیکن دیگه دوین گلزن برتر فصل بشه.
?هروویه میلیچ: نیمکت‌نشین سابق ناپولی مائوریتسیو ساری (همین زمستون 2018)؛ یه دفاع چپ مطمئن برای استراما. بازیکنی که هم تو دفاع موثره، هم تو حمله. دو تا گلم تو لیگ برای آبی‌ها زده.
?ذوب‌آهن
?ماکائولی کریسانتوس: اوائل فصل به‌عنوان یار تعویضی میومد تو. هم تو آسیا، هم تو لیگ و حذفی یه گل برای ذوب زده؛ ولی چندوقته که نیمکت‌نشینه. چراشو خود علیرضا منصوریان می‌دونه.
❤️ابوابووی باکر: مدافع 25ساله‌ای که از الکویت به ذوب اومد. خیلی بازی نکرده که هیچ، اسمش تو لیست ذوب هم نبوده. آخرین بار جلوی مس دسته‌یکی تو جام حذفی به‌میدان رفت که تمش هم تونست چهارتا بخوره و با اقتدار حذف‌شه.
?ماشین‌سازی
? ادواردو مانشا: با اسم "دوس‌سانتوس" ازش اسم برده می‌شه. عملکرد این بازیکن 23ساله تو قلب خط دفاع ماشین‌سازی بی‌نظیر بوده. جدا از کم‌اشتباه بودن، دو گلم تو این 10 هفته زده تا در کنار احمدرضا زنده‌روح 4گله گل‌زن‌ترین زوج دفاع میانی لیگ باشن.
?جفرسون رایس: مهاجم وسطی که کم‌تر از یه ماهه جذب سبزپوشان تبریزی شده. با این که هنوز گل نزده، با توجه به دقائق کم حضورش توی تیم و تازه‌وارد بودنش، پرتلاش و تاثیرگذار بوده و جای خودشو تو ترکیب اصلی شاگردان رسول خطیبی پیداکرد. با این حال، تو هفته دهم، درست تو روز تولد 24سالگیش مصدوم شد.
?شاهین
?ماکسیم کویلیتایا: عملا تنها بازیکن این لیسته که دقائق زیادی برای تیمش بازی کرده؛ ولی اسمش تو دسته خوب نمیاد. اصلا دروازه‌بان مطمئنی نبوده. پنالتی‌گیر خوبیه؛ ولی با این که تو 33سالگی و قبل انتقال به شاهین کاپیتان تورپیدو گرجستان بوده، بارها با اشتباهات بچه‌گانه کار دست بوشهری‌ها داده. نکته مثبتش؟ پنالتی‌ای که مقبل سایپا گرفت تا شاهین با خیال راخت بره دور یک‌چهارم حذفی
?لوکا گادرانی: مدافع جوان گرجستانی هم چندان اعمتاد جلب‌کن نبوده و گهگاهی ازش تو ترکیب ثابت استفاده می‌شه. لوکا هم شاید مسیرش با گرجستانی‌های نه‌چندان مطلوب پارسال سپیدرود یکی بشه.
?پیکان
❤️مارکو ووکسویچ: دفاع راست مونته‌نگرویی پیکان کلا نیمکت‌نشین علی حمودی بوده.
?شهرخودرو
❤️چوچو: وینگر تکنیکی و ملی‌پوش نیگاراگوئه‌ای. بازیکن بدی نیست؛ ولی به ترکیب اصلی نرسید. یه دو هفته‌ای یحیی و کادرشو بی‌خبر گذاشت و نیومد ایران که باعث دلخوری شدید یحیی شد.
? 12
?8
❤️7
❓2
با استناد به این آمار و نظر شخصیم، قبول دارم که وضعیت بازیکنان خارجی توی لیگ چندان چنگی به دل نمی‌زنه؛ اما این آمار و نگاه کلی به‌تنهایی نشون میده که تیتر "بازیکن گران‌قیمت بی‌کیفیت حرص‌آور ملعون فلان و بیسار" یکم (فقط یکم) اگزجره شده‌ست. حالا به موافقان افراطی این طرح ممنوعیت خارجی‌ها (که توی طول متن گفتم سودش رو اول از همه کی می‌بره) چند تا پاسخ بدم:
